Siêu âm tinh hoàn được diễn ra như thế nào? Có đau không?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Văn Hương - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng. Bác sĩ đã có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực chẩn đoán hình ảnh.

Siêu âm tinh hoàn là phương pháp chẩn đoán hình ảnh được chỉ định cho nam giới gặp các vấn đề về sức khỏe như: Xoắn tinh hoàn, ung thư tinh hoàn, viêm tinh hoàn, viêm mào tinh hoàn,... Vậy quy trình siêu âm tinh hoàn diễn ra như thế nào, siêu âm tinh hoàn có đau không?

Tinh hoàn là một phần quan trọng của hệ sinh dục nam. Mỗi người có hai tinh hoàn, được bao bọc bởi bìu, chiều dài mỗi bên khoảng 4-5 cm và nặng khoảng 8-12 gram.

Nhiệm vụ vô cùng quan trọng của tinh hoàn là sản xuất ra tinh trùng và hormon sinh dục nam testosterone. Do đó, tinh hoàn có vai trò quan trọng trong quá trình sinh tinh và đảm nhận chức năng sinh sản ở nam giới.

Siêu âm tinh hoàn là phương tiện chẩn đoán hình ảnh sử dụng sóng siêu âm để tái tạo hình ảnh các cấu trúc bên trong tinh hoàn của nam giới. Qua đó, bác sĩ sẽ quan sát những hình ảnh ghi nhận được để phát hiện các bất thường, từ đó giúp chẩn đoán bệnh.

Bên cạnh đó, siêu âm tinh hoàn thường kết hợp với kết quả kiểm tra tinh dịch đồ để nhận định, chẩn đoán các bất thường của cơ quan sinh dục, cũng như chức năng sinh sản của nam giới.

Hiện nay, kỹ thuật siêu âm ngày càng phát triển với các phương pháp như siêu âm màu, siêu âm 3D/4D,... mang lại kết quả có độ chính xác cao hơn trong việc phát hiện các bệnh lý ở tinh hoàn.

Phương pháp siêu âm tinh hoàn được chỉ định trong các trường hợp sau:

● Tiền căn từng bị chấn thương mạnh tại bộ phận sinh dục, tinh hoàn: Cần siêu âm tinh hoàn để kiểm tra.

● Phát hiện các khối u hoặc sưng đau bất thường tại tinh hoàn

● Có nhu cầu muốn kiểm tra tình trạng tinh hoàn: Kiểm tra tiền hôn nhân.

● Đánh giá và kiểm tra các bất thường của tinh hoàn như xoắn dây thừng tinh, nhiễm trùng, sinh thiết tinh hoàn.

● Tầm soát ung thư tinh hoàn, đánh giá vô sinh nam.

Siêu âm tinh hoàn là một kiểm tra cận lâm sàng đơn giản, không xâm lấn, dễ thực hiện, ít tác dụng phụ nhưng lại đòi hỏi người thực hiện siêu âm dày dạn kinh nghiệm, nắm rõ quy trình siêu âm tinh hoàn. Siêu âm tinh hoàn giúp chẩn đoán một số bệnh lý sau:

3.1. Giãn mạch thừng tinh

Khi các tĩnh mạch phía trên tinh hoàn bị giãn hoặc xoắn bất thường, làm giảm khả năng di chuyển cũng như giảm sản xuất tinh trùng và gây vô sinh thứ phát, đây là đặc điểm của bệnh giãn tĩnh mạch thừng tinh.

Thông qua quy trình siêu âm tinh hoàn sẽ phát hiện những hình ảnh bất thường như các đám rối thừng tinh xoắn thành từng búi do tắc nghẽn khiến máu bị ứ lại, không lưu thông, đồng thời đánh giá dòng chảy của máu bên trong búi giãn tĩnh mạch thừng tinh.

3.2. Xoắn tinh hoàn

Xoắn tinh hoàn là bệnh lý cấp tính nguy hiểm, nếu không phát hiện kịp thời có thể gây hoại tử tinh hoàn. Bệnh hay gặp ở nam giới từ 10 - 25 tuổi. Siêu âm tinh hoàn doppler có khả năng phát hiện xoắn tinh hoàn cũng như đánh giá mức độ xoắn để xử trí kịp thời, tránh biến chứng xảy ra.

3.3. Viêm mào tinh

Viêm mào tinh thường là bệnh lý thứ phát khi vi khuẩn di chuyển ngược dòng từ bàng quang, tiền liệt tuyến lên tinh hoàn và gây viêm nhiễm tại mào tinh. Bệnh thường gặp ở nam giới sau tuổi dậy thì. Hình ảnh siêu âm tinh hoàn thu được trong bệnh lý này là các ống cuộn phía sau tinh hoàn bị viêm nhiễm.

3.4. Viêm tinh hoàn

Viêm tinh hoàn có thể là nguyên phát khi những vi khuẩn tấn công trực tiếp vào tinh hoàn hoặc có thể thứ phát sau viêm mào tinh. Khi bệnh nhân có các triệu chứng như: Sưng đau vùng bìu, đau khi đi tiểu, khi quan hệ tình dục hoặc tiểu ra máu/mủ thì nên đến gặp bác sĩ để được siêu âm tinh hoàn. Hình ảnh siêu âm tinh hoàn sẽ biểu hiện những ổ viêm nhiễm, sưng tấy,... cũng như đánh giá mức độ viêm tinh hoàn.

3.5. Chấn thương tinh hoàn

Nam giới có thể bị chấn thương tinh hoàn khi lực tác động mạnh và bất ngờ vào bộ phận sinh dục trong quá trình vận động, sinh hoạt hàng ngày,... Khi đó, siêu âm tinh hoàn giúp phát hiện và xác định mức độ của các chấn thương tại tinh hoàn.

Siêu âm tinh hoàn có đau không là thắc mắc của hầu hết bệnh nhân nam khi được chỉ định thực hiện kỹ thuật này. Trên thực tế, siêu âm tinh hoàn là phương pháp không xâm lấn, trong quá trình siêu âm không hề gây bất cứ khó chịu nào cho bệnh nhân. Khi siêu âm tinh hoàn, người bệnh không cần phải chuẩn bị gì đặc biệt trước khi thực hiện.

Quy trình siêu âm tinh hoàn bao gồm:

● Trước khi siêu âm, người bệnh cần thay quần và bộc lộ từ phần thắt lưng trở xuống. Người bệnh nằm ngửa, sử dụng khăn gấp che đi dương vật. Phần tinh hoàn sẽ được nâng cao để dễ tiến hành siêu âm.

● Sau đó, bệnh nhân được bôi một lớp gel siêu âm lên tinh hoàn.

● Đầu dò siêu âm tinh hoàn được sử dụng, ấn và di chuyển liên tục lên vùng da tại tinh hoàn.

● Các hình ảnh bên trong tinh hoàn được chiếu lại trên màn hình vi tính.

● Quá trình siêu âm mất khoảng 5 - 15 phút.

● Sau khi siêu âm kết thúc, lau sạch phần gel và mặc lại quần áo.

Nếu nam giới có những bất thường về hệ sinh dục cũng như có dấu hiệu về bệnh ung thư tinh hoàn thì việc thăm khám, siêu âm tinh hoàn để phát hiện khối u là việc làm cần thiết. Từ đó, các bác sĩ sẽ chẩn đoán được vị trí, kích thước, tình trạng (có chất lỏng hay không), mức độ ung thư,... cũng như xác định phương án điều trị hiệu quả nhất cho bệnh nhân mà không ảnh hưởng đến sinh sản sau này. Hiện nay, có nhiều cơ sở y tế, bệnh viện có dịch vụ siêu âm tinh hoàn nhưng người bệnh cần sáng suốt lựa chọn những cơ sở y tế, trung tâm uy tín với các bác sĩ chuyên khoa có trình độ chuyên môn cao để chẩn đoán chính xác và đưa ra lời khuyên đúng đắn nhất.