Vi khuẩn neisseria meningitidis gây viêm não mô cầu

Viêm não mô cầu được biết đến là bệnh truyền nhiễm cấp tính nguy hiểm, đặc biệt ở đối tượng trẻ nhỏ dưới 5 tuổi. Tác nhân gây bệnh viêm não mô cầu chính là do vi khuẩn neisseria meningitidis. Bệnh có thể nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị sớm.

Vi khuẩn neisseria meningitidis hay não mô cầu là tác nhân chính gây bệnh viêm não mô cầu - bệnh lý vô cùng nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị sớm. Bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nặng nề, ảnh hưởng đến hệ thần kinh, tiêu hoá, hô hấp và thậm chí người bệnh có thể bị tử vong.

Vi khuẩn neisseria meningitidis có đặc điểm:

• Khi soi dưới kính hiển vi, vi khuẩn neisseria meningitidis có hình song cầu hình hạt cà phê và thường đứng thành đôi với nhau tạo từng đám nhỏ có màu hồng.
• Vi khuẩn neisseria meningitidis có sức đề kháng kém và dễ bị tiêu diệt ở nhiệt độ 50 độ C trong thời gian 5 phút hoặc 100 độ C trong thời gian 30 giây.
• Vi khuẩn neisseria meningitidis thường được tìm thấy ở vùng họng và mũi của trẻ em dưới 5 tuổi. Người mang vi khuẩn neisseria meningitidis thường không xuất hiện triệu chứng lâm sàng. Ở một số trường hợp, vi khuẩn neisseria meningitidis có thể tự biến mất sau một thời gian ngắn, nhưng với số còn lại khi vi khuẩn neisseria meningitidis đi vào máu có thể gây bệnh tiêu hoá, hô hấp, lan truyền hệ thần kinh và gây ra viêm màng não.

Hơn nữa bệnh viêm não mô cầu có thể lây lan trong công đồng qua đường hô hấp, tiếp xúc trực tiếp với nước bọt hoặc dịch tiết có chứa vi khuẩn neisseria meningitidis. Và trẻ dưới 5 tuổi được nhận định là đối tượng có nguy cơ cao nhất.

Bệnh viêm màng não do não mô cầu chỉ lây lan giữa người với người khi có thời gian ủ bệnh trong khoảng 4 ngày. Ho, hắt hơi, hôn, hoặc tiếp xúc trực tiếp, gián tiếp chính là nguy cơ dẫn đến lây nhiễm vi khuẩn neisseria meningitidis từ người bệnh sang người lành.

Người bệnh bị viêm màng não mô cầu thường có các triệu chứng như:

• Sốt đột ngột và nhiệt độ cao từ 38 đến 39 độ
• Người bệnh cảm thấy đau đầu dữ dội, cổ họng bị rát, chảy nước mũi nhiều...
• Ngoài ra người bệnh còn có cảm giác cứng cổ, gáy, buồn nôn và nôn, đau cơ mỏi khớp, tình thần bị lú lẫn, hoảng loạn, co giật, rối loạn chức năng não...
• Khi người bệnh bắt đầu nhiễm vi khuẩn neisseria meningitidis thường sẽ xuất hiện các ban xuất huyết đặc trưng. Các vết xuất huyết đầu tiên gặp ở vị trí chân sau đó lan ra khắp cơ thể. Kích thước của vết ban có thể to hoặc nhỏ và có thể làm bong hoặc hoại tử da.
• Đối với trẻ sơ sinh thì các biểu hiện khi nhiễm vi khuẩn neisseria meningitidis thường không rõ rệt mà khiến trẻ quấy khóc nhiều, cơ thể mệt lừ đừ, trẻ giảm mọi hoạt động, nôn hoặc có dấu hiệu co giật. Trong trường hợp này trẻ cần được đưa đến cơ sở y tế để khám và điều trị sớm. Nếu không có thể đe dọa đến tính mạng của trẻ.

Để chẩn đoán chính xác bệnh viêm màng não mô cầu nguyên nhân do vi khuẩn neisseria meningitidis, bác sĩ sẽ chỉ định các xét nghiệm xác định bệnh:

• Xét nghiệm dịch não tủy: được thực hiện bằng cách chọc hút dịch não tuỷ để quan sát đại thể dịch não tuỷ thấy màu đục, có mủ trắng
• Xét nghiệm sinh hoá kiểm tra xem có tăng nồng độ protein, giảm nồng độ glucose.
• Xét nghiệm nuôi cấy dịch não tủy dựa vào môi trường chất dinh dưỡng để kích thích sự phát triển của vi khuẩn não mô cầu. Đồng thời tiến hành định danh vi khuẩn não mô cầu và thực hiện kháng sinh đồ.
• Ngoài ra, có thể thực hiện theo yêu cầu của bác sĩ một số xét nghiệm khác như: cấy máu, cấy dịch hút từ các ban xuất huyết, chụp cộng hưởng từ MRI, chụp cắt lớp vi tính, ...

Bệnh viêm não mô cầu có khả năng tử vong cao vì vậy cần được ưu tiên cấp cứu nhập viện càng sớm càng tốt. Tuy nhiên người bệnh không nhất thiết phải thực hiện cách ly. Trong điều trị nhiễm vi khuẩn neisseria meningitidis gây bệnh viêm não mô cầu có thể sử dụng các loại thuốc kháng sinh và điều trị các rối loạn khác.

Mặc dù bệnh viêm não mô cầu là bệnh lý nguy hiểm nhưng vẫn có phương phòng ngừa nhiễm vi khuẩn neisseria meningitidis gây bệnh này. Tiêm vắc xin phòng ngừa các type A, B, C, đối với trẻ nhỏ từ 6 tháng tuổi và người lớn dưới 45 tuổi có thể hiệu quả trong phòng bệnh.

Bệnh viêm màng não mô cầu lây lan qua đường hô hấp, do đó nếu không thực hiện phòng chống và kiểm soát bệnh theo đúng mức độ cảnh báo có thể dễ dàng trở thành dịch bệnh lây lan nguy hiểm. Vì vậy, nếu người bệnh nhận thấy được những dấu hiệu đã kể trên cần đi đến cơ sở y tế để khám và điều trị kịp thời.