Xơ gan mật tiên phát: Nguyên nhân, cơ chế hình thành

Bệnh xơ gan mật tiên phát (còn gọi là xơ gan mật nguyên phát, xơ gan mật tự miễn) là bệnh mạn tính của gan, đặc trưng bởi tình trạng phá hủy tự miễn của ống mật trong gan. Sự phá hủy này cản trở hoạt động tiết mật. Song song với đó, tình trạng viêm gan tiếp tục xảy ra, gây những vết sẹo trong gan, dần dần dẫn đến xơ gan. Tình trạng xơ gan chỉ hiện diện trong giai đoạn cuối của bệnh.

Nhiều bệnh nhân xơ gan mật tiên phát không có triệu chứng và chỉ được chẩn đoán xác định khi có bất thường trong xét nghiệm máu và kiểm tra chức năng gan thường quy. Số khác có biểu hiện vàng da, ngứa, mệt mỏi, tích tụ cholesterol ở da, nước tiểu sậm màu, tụ dịch ở mắt cá chân và bụng, khô mắt, khô miệng, viêm khớp, mắc bệnh tuyến giáp,...

Bệnh xơ gan mật nguyên phát tiến triển rất chậm. Nhiều bệnh nhân vẫn sống bình thường sau 10 - 15 năm kể từ khi được chẩn đoán xác định bệnh. Tuy nhiên, bệnh có thể gây ra những biến chứng đe dọa tính mạng bệnh nhân, đặc biệt là sau khi xuất hiện xơ gan. Những biến chứng nguy hiểm của bệnh gồm: Tăng áp lực tĩnh mạch cửa, giãn tĩnh mạch, ung thư gan, loãng xương, mắc vấn đề về trí nhớ, mắc bệnh về tuyến giáp, viêm khớp dạng thấp,...

Xơ gan mật nguyên phát đặc trưng bởi tình trạng đường mật trong gan dần dần bị phá hủy khi tế bào lympho T bắt đầu tích tụ trong gan. Tế bào T là tế bào bạch cầu, bình thường làm nhiệm vụ bảo vệ cơ thể chống lại vi khuẩn và nấm. Tuy nhiên, trong xơ gan mật nguyên phát, các tế bào T lại xâm nhập, phá hủy các tế bào lót trong các đường mật trong gan.

Mật (được gan sản xuất) có vai trò quan trọng trong việc tiêu hóa thức ăn, giúp cơ thể loại bỏ cholesterol, tế bào hồng cầu chết và các chất độc. Khi ống dẫn mật bị tổn thương do bệnh xơ gan mật tự miễn, các chất có hại cho cơ thể có thể tích lũy lại trong gan, phá hủy các tế bào gan. Các tế bào gan bị phá hủy được thay thế bởi mô sẹo, góp phần gây xơ gan. Xơ gan là tình trạng sẹo trong mô gan, làm gan mất dần các chức năng quan trọng.

Hiện nguyên nhân gây bệnh xơ gan mật nguyên phát vẫn chưa được xác định rõ ràng. Một số yếu tố được đánh giá là có khả năng làm tăng nguy cơ mắc bệnh xơ gan mật tự miễn gồm:

• Giới tính: Phần lớn các trường hợp mắc bệnh xơ gan mật tiên phát là phụ nữ;
• Tuổi tác: Bệnh phổ biến ở người trong độ tuổi 30 - 60 tuổi;
• Yếu tố gia đình: Những người ở trong gia đình có người mắc bệnh sẽ có tỷ lệ mắc xơ gan mật nguyên phát cao hơn;
• Nhiễm trùng: Các chuyên gia nghi ngờ bệnh có thể được kích hoạt bởi một loại vi khuẩn, nấm hoặc ký sinh trùng (để giải thích vì sao trong các ống dẫn mật trong gan có sự hiện diện của một lượng lớn các tế bào bạch cầu).

Đến nay, xơ gan mật tiên phát vẫn chưa được xác định rõ nguyên nhân gây bệnh. Bệnh có tiến triển chậm và nếu bắt đầu điều trị từ sớm sẽ làm chậm diễn tiến bệnh. Vì vậy, người bệnh cần chú ý kiểm tra sức khỏe định kỳ để can thiệp điều trị sớm nếu mắc phải căn bệnh này.

Hiện nay Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec có các gói Sàng lọc Gan mật, giúp phát hiện Virus viêm gan ở giai đoạn sớm ngay cả khi chưa có triệu chứng. Ngoài ra, Gói sàng lọc gan mật toàn diện giúp khách hàng:

• Đánh giá khả năng làm việc của gan thông qua các xét nghiệm men gan;
• Đánh giá chức năng mật; dinh dưỡng lòng mạch;
• Tầm soát sớm ung thư gan;
• Thực hiện các xét nghiệm như Tổng phân tích tế bào máu, khả năng đông máu, sàng lọc viêm gan B,C
• Đánh giá trạng thái gan mật qua hình ảnh siêu âm và các bệnh có nguy cơ ảnh hưởng gây ra bệnh gan/làm bệnh gan nặng hơn
• Phân tích sâu các thông số đánh giá chức năng gan mật thông qua xét nghiệm, cận lâm sàng; các nguy cơ ảnh hưởng đến gan và tầm soát sớm ung thư gan mật

Để đăng ký khám và điều trị bệnh lý gan mật tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, Quý khách vui lòng đặt lịch trên website để được phục vụ.