Các câu hỏi liên quan đến cơ chế hoạt động của vắc-xin cúm

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa II Huỳnh Thị Diễm Thúy - Bác sĩ tư vấn vắc-xin - Khoa Nhi - Sơ sinh, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park. Bác sĩ có hơn 20 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực Nhi khoa.

Cúm là bệnh nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính, có thể gặp ở mọi lứa tuổi và có thể gây những biến chứng nguy hiểm hơn ở trẻ em, phụ nữ mang thai, người cao tuổi,... Tiêm vắc-xin cúm là biện pháp phòng ngừa bệnh cúm hữu hiệu.

Vắc-xin cúm là chế phẩm có chứa kháng nguyên (ví dụ vắc-xin cúm Vaxigrip của Pháp chứa các chủng virus cúm bất hoạt) dùng để kích thích cơ thể tạo miễn dịch đặc hiệu chủ động nhằm chống lại tác nhân gây bệnh là virus cúm. Vắc-xin kích thích cơ thể tạo nên miễn dịch bắt chước giống với nhiễm trùng tự nhiên. Đặc biệt, vắc-xin có chứa virus đã bị bất hoạt nên nó không thể gây bệnh cho người được tiêm phòng.

Vậy vắc-xin cúm hoạt động thế nào? Khi vắc-xin cúm được đưa vào cơ thể, cơ thể sẽ nhận diện nó là nguồn gây bệnh và kích thích hệ thống miễn dịch sản sinh ra kháng thể nhằm trung hòa tác nhân gây bệnh (giống như nhiễm trùng tự nhiên). Quá trình tạo kháng thể thường mất khoảng 2 tuần, có thể gây ra một số phản ứng phụ như sốt nhưng đây là biểu hiện bình thường vì đó là dấu hiệu đáp ứng miễn dịch của cơ thể. Sau khi kết thúc quá trình nhiễm trùng bắt chước, cơ thể sẽ tạo ra các tế bào lympho có trí nhớ miễn dịch để sẵn sàng bảo vệ cơ thể chống lại các virus gây bệnh cúm có trong vắc-xin khi gặp phải chúng trong những lần sau.

Vắc-xin cúm mùa được sản xuất để bảo vệ cơ thể chống lại những chủng cúm mà các nhà nghiên cứu dự đoán là sẽ phổ biến nhất trong mùa tới.

Các nghiên cứu gần đây cho thấy vắc-xin cúm có thể giảm 40 - 60% nguy cơ mắc bệnh cúm ở những người được tiêm phòng.

Các yếu tố ảnh hưởng tới hiệu quả hoạt động của vắc-xin cúm gồm:

• Đặc điểm của người được tiêm vắc-xin cúm (tuổi, sức khỏe tổng quát). Cụ thể, khả năng tạo miễn dịch phòng bệnh của vắc-xin cúm không giống nhau ở mọi đối tượng, đạt hiệu quả tốt ở người trưởng thành khỏe mạnh;
• Sự tương đồng hoặc trùng khớp của virus cúm trong vắc-xin và chủng virus đang lưu hành trong mùa đó. Cụ thể, dựa trên việc theo dõi virus cúm trên toàn thế giới, các nhà nghiên cứu sẽ dự đoán ra chủng virus có khả năng gây bệnh cho năm sau, từ đó sản xuất vắc-xin cúm mùa cho năm sau. Dự đoán càng chính xác thì vắc-xin càng có hiệu quả phòng bệnh cao. Tuy vậy, việc tiêm vắc-xin cúm không bảo vệ hoàn toàn trước nguy cơ mắc cúm vì có rất nhiều chủng virus cúm trong khi vắc-xin chỉ có thể phòng một vài chủng virus nhất định. Dù vậy, vắc-xin cúm vẫn cung cấp một phần miễn dịch cho hàng rào bảo vệ cơ thể nên với những người đã chủng ngừa, khi bị mắc cúm các triệu chứng bệnh sẽ nhẹ hơn và ít có nguy cơ mắc phải các biến chứng nặng của bệnh cúm.

Vắc-xin cúm mùa có khả năng bảo vệ cơ thể khỏi nguy cơ mắc bệnh cúm do 3 hoặc 4 loại virus cúm mà các nhà nghiên cứu cho rằng sẽ phổ biến nhất trong mùa tới. Vắc-xin cúm không có tác dụng bảo vệ cơ thể trước nguy cơ mắc bệnh do các loại virus khác gây ra dù chúng có triệu chứng giống cúm (ví dụ như cảm lạnh).

Tiêm vắc-xin cúm là biện pháp hữu hiệu để bảo vệ cơ thể khỏi nguy cơ mắc bệnh cúm. Ngoài ra, mỗi người cần chú ý đảm bảo vệ sinh cá nhân, rèn luyện sức khỏe, ăn uống đủ chất và hạn chế tiếp xúc với người bị cúm để tránh bị lây nhiễm bệnh.

Hiện nay, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec có cung cấp dịch vụ tiêm vắc-xin cúm với các loại vắc-xin gồm:

• Vắc-xin Vaxigrip 0,25ml của hãng Sanofi Pasteur, được sản xuất tại Pháp
• Vắc-xin Vaxigrip 0,5ml của hãng Sanofi Pasteur, được sản xuất tại Pháp
• Vắc-xin Influvac 0.5ml của hãng Abbott, được sản xuất tại Hà Lan

Lựa chọn tiêm vắc-xin tại Bệnh viện Vinmec, khách hàng sẽ được hưởng những lợi ích sau:

• Trẻ được các bác sĩ chuyên khoa Nhi - Vắc-xin thăm khám, sàng lọc đầy đủ các vấn đề về thể trạng và sức khỏe, tư vấn về vắc-xin phòng bệnh và phác đồ tiêm, cách theo dõi và chăm sóc trẻ sau tiêm chủng trước khi ra chỉ định tiêm vắc-xin theo khuyến cáo mới nhất của Bộ Y tế & Tổ chức Y tế Thế giới nhằm đảm bảo hiệu quả tốt và an toàn nhất cho trẻ.
• Đội ngũ bác sĩ và điều dưỡng nhi giàu kinh nghiệm, chuyên nghiệp, hiểu tâm lý trẻ và áp dụng cách giảm đau hiệu quả cho trẻ trong quá trình tiêm chủng.
• 100% trẻ tiêm chủng được theo dõi 30 phút sau tiêm và đánh giá lại sức khỏe trước khi ra về.
• Được theo dõi đa khoa trước, trong và sau tiêm chủng tại Hệ thống y tế Vinmec và luôn có ekip cấp cứu sẵn sàng phối hợp với phòng tiêm chủng xử trí các trường hợp phản ứng phản vệ, suy hô hấp - ngừng tuần hoàn, đảm bảo xử lý kịp thời, đúng phác đồ khi có sự cố xảy ra.
• Phòng tiêm chủng thoáng mát, có khu vui chơi, giúp trẻ có cảm giác thoải mái và tâm lý tốt trước và sau khi tiêm chủng.
• Vắc-xin được nhập khẩu và bảo quản tại hệ thống kho lạnh hiện đại, với dây chuyền bảo quản lạnh (Cold chain) đạt tiêu chuẩn GSP, giữ vắc-xin trong điều kiện tốt để đảm bảo chất lượng.
• Bố mẹ sẽ nhận tin nhắn nhắc lịch trước ngày tiêm và thông tin tiêm chủng của bé sẽ được đồng bộ với hệ thống thông tin tiêm chủng quốc gia.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec hiện đang cung cấp Chương trình tiêm chủng trọn gói với nhiều loại vắc-xin đa dạng cho các đối tượng khác nhau, từ trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ, người lớn, phụ nữ trước và trong khi mang thai.