Cúm mùa rất dễ lây lan - tiêm vắc-xin là biện pháp dự phòng tốt

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Đoàn Ngọc Quỳnh - Bác sĩ Nhi - Trung tâm Nhi - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.

Tiêm phòng cúm mùa từ lâu đã được chứng minh là cách tốt để phòng tránh mắc dịch cúm mùa. Mặc dù một mũi tiêm phòng cúm không phải lúc nào cũng mang lại sự bảo vệ toàn diện nhưng nó lại có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trên các đối tượng nguy cơ dễ mắc cúm, giảm tần suất nhập viện cũng như mức độ biểu hiện triệu chứng.

Cúm là một bệnh lý nhiễm trùng đường hô hấp rất thường gặp. Tác nhân gây bệnh thường là các chủng siêu vi có ái tính trên đường hô hấp. Một người trưởng thành khỏe mạnh trong một năm có thể có từ 1 đến 3 lần mắc phải dịch cúm mùa với các triệu chứng viêm long đường hô hấp trên như hắt hơi, chảy nước mũi, ho đờm trắng kèm theo sốt, rét run, đau đầu, chán ăn, mệt mỏi. Trong phần lớn các trường hợp, những biểu hiện này khởi phát và tự thuyên giảm trong vài ngày, đôi khi không cần điều trị gì. Tuy vậy, không ít đối tượng đặc biệt khi mắc cúm lại dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng, nhất là ở trẻ nhỏ, người lớn tuổi và những người mắc một số bệnh lý nội khoa nặng.

Chính vì vậy, phòng ngừa cúm không chỉ là trách nhiệm của mỗi cá nhân, gia đình mà còn của toàn xã hội. Trong đó, tiêm vắc-xin được xem như là biện pháp dự phòng tốt. Do cấu trúc của các chủng virus cúm thay đổi mỗi năm, đồng thời nồng độ kháng thể trong máu giúp chống lại siêu vi có khuynh hướng giảm nhanh theo thời gian, việc tiêm phòng cần thực hiện hằng năm. Mặc dù hiệu quả không thể đạt đến 100%, nhưng đây vẫn là cách giảm thiểu mức độ nặng nề khi mắc dịch cúm mùa cũng như các biến chứng của nó.

Tiêm vắc-xin cúm hàng năm là cách an toàn, hiệu quả để phòng ngừa cúm. Vắc-xin là một yếu tố kích thích giúp cơ thể tạo ra một nồng độ kháng thể nhất định có sẵn trong máu, sẵn sàng đối phó với một số chủng virus cúm. Những kháng thể này không chỉ giúp bảo vệ cơ thể chống lại virus cúm mà còn cả tình trạng nhiễm trùng đi kèm khi có bội nhiễm vi khuẩn.

Một người có thể bị cúm bất cứ lúc nào trong năm. Thông thường, dịch cúm mùa xảy ra vào mùa thu và mùa đông trong khi nhiễm trùng hô hấp lại có xu hướng cao điểm giữa tháng mười một và tháng ba. Vì thế, việc phòng bệnh cúm mùa đông nên thực hiện vào đầu mùa thu, trước khi mùa cúm chính thức bắt đầu.

Hiện tại, vắc-xin cúm đang lưu hành trên thị trường dưới dạng tiêm hay dạng xịt mũi. Việc lựa chọn hình thức bào chế cần phù hợp với tình trạng bệnh nhân, các bệnh lý đi kèm cũng như các nguồn lực có sẵn.

Tiêm phòng cúm hàng năm luôn được khuyến nghị cho tất cả mọi người, kể từ 6 tháng tuổi trở lên. Trong đó, việc tiêm phòng sẽ đặc biệt quan trọng đối với những đối tượng có nguy cơ cao bị biến chứng cúm, bao gồm:

• Phụ nữ mang thai.
• Người cao tuổi.
• Trẻ nhỏ: Trẻ em từ 6 tháng đến 9 tuổi cần đến hai liều vắc-xin cúm, cách nhau ít nhất bốn tuần, để được sự bảo vệ có hiệu quả hoàn toàn. Rất nhiều nghiên cứu đã cho thấy vắc-xin giúp giảm đáng kể nguy cơ trẻ tử vong vì cúm.

Ngoài ra, nếu bệnh nhân có các bệnh lý mãn tính khác cũng có thể làm tăng nguy cơ biến chứng cúm:

• Hen suyễn;
• Ung thư hoặc đang điều trị ung thư;
• Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính;
• Bệnh lý xơ nang;
• Bệnh tiểu đường;
• Suy tim;
• Suy giảm miễn dịch bẩm sinh hay mắc phải, bao gồm cả HIV/AIDS;
• Bệnh thận hoặc gan nặng;
• Béo phì.

Câu trả lời là hoàn toàn không, vắc-xin cúm không làm tăng nguy cơ khiến bạn mắc cúm. Tuy nhiên, bạn có thể có các triệu chứng giống như bị cúm mặc dù đã chủng ngừa cúm vì nhiều lý do như sau:

• Phản ứng với vắc-xin: Một số người bị đau cơ và sốt trong một hoặc hai ngày sau khi chủng ngừa cúm. Đây có thể là tác dụng phụ của quá trình hệ miễn dịch sản xuất kháng thể để bảo vệ cơ thể cho bạn.
• Còn trong thời gian “cửa sổ” hai tuần: Vì phải mất khoảng thời gian ít nhất là hai tuần để mũi tiêm ngừa cúm phát huy hết tác dụng. Nếu bạn tiếp xúc với virus cúm trong thời điểm trước hoặc trong khoảng thời gian đó, bạn vẫn có thể bị cúm.
• Virus cúm không phù hợp: Trong một số năm, các virus cúm được sử dụng điều chế vắc-xin không khớp với các chủng hiện đang lưu hành trong mùa cúm. Nếu rủi ro này xảy ra, mũi tiêm phòng cúm của bạn sẽ kém hiệu quả hơn nhưng vẫn có thể bảo vệ bạn khỏi các chủng đã được tiêm.
• Mắc các bệnh tương tự cúm: Trên hệ thống đường hô hấp có rất nhiều bệnh lý khác nhau, chẳng hạn như cảm lạnh thông thường, cũng có các triệu chứng giống như cúm.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec hiện đang cung cấp dịch vụ tiêm vắc-xin cúm có nguồn gốc xuất xứ từ Pháp.

Dịch vụ tiêm vắc-xin tại Bệnh viện Vinmec đem lại cho khách hàng những lợi ích sau:

• Trẻ sẽ được các bác sĩ chuyên khoa Nhi - Vắc-xin thăm khám, sàng lọc đầy đủ các vấn đề về thể trạng và sức khỏe, tư vấn về vắc-xin phòng bệnh và phác đồ tiêm, cách theo dõi và chăm sóc trẻ sau tiêm chủng trước khi ra chỉ định tiêm vắc-xin theo khuyến cáo mới nhất của Bộ Y tế & Tổ chức Y tế Thế giới nhằm đảm bảo hiệu quả tốt và an toàn nhất cho trẻ.
• Đội ngũ bác sĩ và điều dưỡng nhi giàu kinh nghiệm, chuyên nghiệp, hiểu tâm lý trẻ và áp dụng cách giảm đau hiệu quả cho trẻ trong quá trình tiêm chủng.
• 100% trẻ tiêm chủng được theo dõi 30 phút sau tiêm và đánh giá lại sức khỏe trước khi ra về.
• Được theo dõi đa khoa trước, trong và sau tiêm chủng tại Hệ thống y tế Vinmec và luôn có ekip cấp cứu sẵn sàng phối hợp với phòng tiêm chủng xử trí các trường hợp sốc phản vệ, suy hô hấp - ngừng tuần hoàn, đảm bảo xử lý kịp thời, đúng phác đồ khi có sự cố xảy ra.
• Phòng tiêm chủng thoáng mát, có khu vui chơi, giúp trẻ có cảm giác thoải mái và tâm lý tốt trước và sau khi tiêm chủng.
• Vắc-xin được nhập khẩu và bảo quản tại hệ thống kho lạnh hiện đại, với dây chuyền bảo quản lạnh (Cold chain) đạt tiêu chuẩn GSP, giữ vắc-xin trong điều kiện tốt để đảm bảo chất lượng.
• Bố mẹ sẽ nhận tin nhắn nhắc lịch trước ngày tiêm và thông tin tiêm chủng của bé sẽ được đồng bộ với hệ thống thông tin tiêm chủng quốc gia.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec hiện đang cung cấp Chương trình tiêm chủng trọn gói với nhiều loại vắc-xin đa dạng cho các đối tượng khác nhau, từ trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ, người lớn, phụ nữ trước và trong khi mang thai.

Nguồn tham khảo: healthline.com; mayoclinic.org; cdc.gov