Tiêm vắc-xin sau khi tiếp xúc với bệnh nhân thuỷ đậu

Tiêm vắc xin thuỷ đậu là biện pháp dự phòng bệnh có hiệu quả cao và lâu dài. Trong trường hợp tiếp xúc với người bị nhiễm bệnh thuỷ đậu nên tiêm vắc xin này trong vòng 72 giờ sau khi tiếp xúc với bệnh nhân mắc bệnh để đạt hiệu quả bảo vệ từ 70-100%.

Bệnh thuỷ đậu là một bệnh rất dễ lây lan do vi rút Varicella-zoster (VZV) gây ra. Bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi, đặc biệt là trẻ em, vào mùa đông - xuân. Bệnh thủy đậu sẽ xuất hiện 10 - 14 ngày sau khi tiếp xúc với nguồn bệnh, khởi phát bệnh thường đột ngột với triệu chứng nổi mụn nước, mụn nước nổi ở vùng đầu mặt, chi và thân, mụn nước xuất hiện rất nhanh trong vòng 12 - 24 giờ có thể nổi toàn thân. Mụn nước có kích thước từ 1-3 mm đường kính, chứa dịch trong, tuy nhiên những trường hợp nặng mụn nước sẽ to hơn hay khi nhiễm thêm vi trùng mụn nước sẽ có màu đục do chứa mủ.

Bên cạnh mụn nước trẻ nhỏ thường kèm sốt nhẹ, biếng ăn nhưng ở người lớn hay trẻ lớn thường kèm sốt cao, đau đầu, đau cơ, nôn ói, cảm giác ngứa ngáy nơi các mụn nước. Bệnh sẽ kéo dài từ 7 - 10 ngày nếu không có biến chứng, các nốt rạ sẽ khô dần, bong vảy, thâm da nơi nổi mụn nước, không để lại sẹo, nhưng nếu bị nhiễm thêm vi trùng mụn nước có thể để lại sẹo.

Ban ngứa có thể là dấu hiệu đầu tiên của cơn bệnh. Sốt nhẹ, nhức đầu và mệt mỏi là điều thông thường.

Người bị nhiễm bệnh có thể bị chỉ nổi từ vài mụn nước cho đến hơn 500 mụn trên thân thể hoặc nhiều hơn rất nhiều.

Bệnh có thể có những biến chứng:

Biến chứng nhẹ của bệnh là nhiễm trùng da nơi mụn nước, nặng hơn vi trùng có thể xâm nhập từ mụn nước vào máu gây nhiễm trùng huyết. Các biến chứng nặng như viêm phổi, viêm não, viêm tiểu não... là các biến chứng có thể nguy hiểm đến tính mạng, hay để lại di chứng sau này, xảy ra phổ biến ở trẻ sơ sinh, người lớn và ở những người có hệ miễn dịch kém.

Đặc biệt, thậm chí sau khi bệnh nhân đã khỏi bệnh, siêu vi thủy đậu vẫn còn tồn tại trong các hạch thần kinh dưới dạng bất hoạt (ngủ đông). Nhiều năm sau đó, có thể là 10, 20, hay 30 năm sau, khi có điều kiện thuận tiện như sức đề kháng cơ thể kém hay có yếu tố gì khác, thì siêu vi này sẽ tái hoạt động trở lại và gây ra san thương của bệnh zona, có người còn gọi là giời leo.

Phụ nữ mang thai nếu mắc bệnh thủy đậu sẽ rất nguy hiểm vì sẽ dễ bị biến chứng nặng, đặc biệt là viêm phổi. Khi phụ nữ mang thai bị thủy đậu ở 3 tháng đầu của thai kỳ, virus sẽ gây sẩy thai, hay khi sinh ra trẻ sẽ bị thủy đậu bẩm sinh với nhiều dị tật như đầu nhỏ, co gồng tay chân, bại não, sẹo bẩm sinh... Còn nếu bị trong những ngày sắp sinh hay sau sinh trẻ bị lây bệnh sẽ bệnh rất nặng với mụn nước nổi rất nhiều và dễ bị biến chứng viêm phổi, Viên đường hô hấp..

Bệnh thuỷ đậu lây lan dễ dàng từ người nhiễm bệnh sang người khác chưa bao giờ bị thủy đậu hoặc chưa bao giờ tiêm vắc-xin thủy đậu. Khi một người mang vi rút thủy đậu nói, hắt hơi chảy nước mũi hoặc ho... thì các vi rút đó theo nước bọt, nước mũi bắn ra ngoài tan thành bụi và người khác hít phải những hạt bụi đó sẽ lây bệnh ngay. Bên cạnh đó, vi rút này có khả năng sống được vài ngày trong vảy thủy đậu khi bong ra và tồn tại trong không khí nên bệnh cũng có thể lây lan từ dịch của nốt phỏng thủy đậu. Mặt khác, bệnh cũng có thể lây qua tiếp xúc gián tiếp với đồ vật, dụng cụ sinh hoạt có dính vi-rút gây bệnh. Một đường lây truyền khác là từ mẹ truyền sang thai nhi qua nhau thai hoặc khi sinh

3.1. Lịch tiêm chủng

Những người bình thường nếu không có miễn dịch với bệnh thuỷ đậu nhưng lại tiếp xúc với người bệnh bị thuỷ đậu hay người bệnh bị zona, thì cần phải đến gặp bác sĩ ngay để được tư vấn tiêm vắc xin thuỷ đậu.

• Đối với trẻ em dưới 13 tuổi nên tiêm hai liều: Liều thứ nhất từ 12-15 tháng tuổi. Liều thứ hai từ 4-6 tuổi. Liều thứ hai có thể tiêm sớm hơn với điều kiện được tiêm ít nhất 3 tháng sau liều thứ nhất.
• Đối với trẻ trên 13 tuổi và người lớn là những người chưa bao giờ bị bệnh thuỷ đậu hoặc đã tiêm vắc xin thuỷ đậu thì nên tiêm hai liều và cách nhau ít nhất là 28 ngày.
• Một số người có hệ miễn dịch kém là những người không có khả năng miễn dịch với bệnh thuỷ đậu nên cân nhắc tiêm chủng sau khi trao đổi với bác sĩ của họ. Đó là những người bị nhiễm HIV, những người bị ung thư nhưng bệnh đã thuyên giảm và những người có lượng steroid thấp.

3.2. Tiêm vắc xin sau khi tiếp xúc với bệnh thuỷ đậu

Thời gian ủ bệnh của thủy đậu là từ 1-2 tuần sau khi tiếp xúc với bệnh nhân, do đó, nếu một người chưa được tiêm phòng vaccine thủy đậu mà có tiếp xúc với bệnh nhân thủy đậu, trong vòng từ 3-5 ngày sau khi tiếp xúc với bệnh nhân nhiễm bệnh, ngay cả khi đã hơn 5 ngày tiếp xúc, ta vẫn có thể tiêm ngừa vaccine theo khuyến nghị để bảo vệ ngay sau đó và bảo vệ chống lại nhiễm bệnh trong tương lai

Nếu trước đây đã tiêm 01 liều vắc xin bệnh thuỷ đậu rồi, thì vẫn nên tiếp tục tiêm thêm liều thứ hai.

Tiêm vắc xin sau khi tiếp xúc với bệnh nhân bị thuỷ đậu có thể giúp:

• Ngăn ngừa bệnh hoặc làm giảm mức độ nguy hiểm của bệnh
• Bảo vệ khỏi bệnh thuỷ đậu nếu có tiếp xúc với bệnh trong tương lai

3.3. Tác dụng của vắc xin

Hầu hết (hơn 99%) trẻ em sẽ được tăng cường hệ miễn dịch với bệnh thuỷ đậu sau khi tiêm đủ hai liều vắc xin. Với những trẻ lớn và người lớn thì trung bình khoảng 78% người sẽ tăng miễn dịch với bệnh thuỷ đậu sau 1 lần tiêm và 99% người sẽ tăng miễn dịch với bệnh thuỷ đậu sau hai lần tiêm.

Mặc dù một số trẻ em được tiêm chủng vẫn có thể bị mắc thuỷ đậu (chiếm khoảng 2%), nhưng nhìn chung chúng sẽ có dạng bệnh nhẹ hơn và phát ban cùng với mụn nước ít hơn (thường là dưới 50 mụn), triệu chứng sốt nhẹ và điều trị nhanh phục hồi và thường không có bến chứng.

Tiêm vắc xin sẽ an toàn hơn rất nhiều khi bị mắc bệnh thuỷ đậu. Vắc xin hầu như phòng ngừa bệnh nặng.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec triển khai dịch vụ tiêm vắc-xin thuỷ đậu Varivax 0,5ml của MSD (Mỹ). Tác dụng của vắc xin này là: cơ thể khi được tiêm vắc-xin Varivax có nghĩa là tiêm virus thuỷ đậu đã làm giảm động lực, lúc đó cơ thể sẽ nhận diện được các yếu tố lạ và hình thành kháng thể đồng thời hệ miễn dịch sẽ chủ động cho cơ thể chống lại yếu tố lạ hay là yếu tố gây bệnh.

• Trẻ sẽ được các bác sĩ chuyên khoa nhi – vắc-xin thăm khám, sàng lọc đầy đủ các vấn đề về thể trạng và sức khỏe, tư vấn về vắc - xin phòng bệnh và phác đồ tiêm, cách theo dõi và chăm sóc trẻ sau tiêm chủng trước khi ra chỉ định tiêm vắc-xin theo khuyến cáo mới nhất của Bộ Y tế & Tổ chức Y tế thế giới nhằm đảm bảo hiệu quả tốt và an toàn nhất cho trẻ.
• Đội ngũ bác sĩ và điều dưỡng nhi giàu kinh nghiệm, chuyên nghiệp, hiểu tâm lý trẻ và áp dụng cách giảm đau hiệu quả cho trẻ trong quá trình tiêm chủng.
• 100% trẻ tiêm chủng được theo dõi 30 phút sau tiêm và đánh giá lại sức khỏe trước khi ra về.
• Được theo dõi đa khoa trước, trong và sau tiêm chủng tại Hệ thống y tế Vinmec và luôn có ekip cấp cứu sẵn sàng phối hợp với phòng tiêm chủng xử trí các trường hợp sốc phản vệ, suy hô hấp – ngừng tuần hoàn, đảm bảo xử lý kịp thời, đúng phác đồ khi có sự cố xảy ra.
• Phòng tiêm chủng thoáng mát, có khu chơi, giúp trẻ có cảm giác thoải mái như đang dạo chơi và có tâm lý tốt trước và sau khi tiêm chủng.
• Vắc xin được nhập khẩu và bảo quản tại hệ thống kho lạnh hiện đại, với dây chuyền bảo quản lạnh (Cold chain) đạt tiêu chuẩn GSP, giữ vắc-xin trong điều kiện tốt để đảm bảo chất lượng.
• Bố mẹ sẽ nhận tin nhắn nhắc lịch trước ngày tiêm và thông tin tiêm chủng của bé sẽ được đồng bộ với hệ thống thông tin tiêm chủng Quốc gia.

Bài viết tham khảo nguồn: cdc.gov