Sự khác biệt giữa viêm khớp dạng thấp và đau cơ xơ hóa

Đau cơ xơ hóa và viêm khớp dạng thấp có chung một số triệu chứng, chẳng hạn như đau và mệt mỏi. Nếu một người mắc phải cả hai tình trạng này, các triệu chứng có thể khó phân biệt. Tuy nhiên, đau cơ xơ hóa và viêm khớp dạng thấp (RA) không liên quan và có những nguyên nhân gây bệnh khác nhau.

Viêm khớp dạng thấp (RA) và đau cơ xơ hóa là hai tình trạng khác nhau với một số triệu chứng giống nhau, bao gồm:

• Đau đớn
• Rối loạn giấc ngủ
• Sự mệt mỏi
• Cảm giác buồn chán và lo lắng

Nguyên nhân của các tình trạng này rất khác nhau:

• Viêm khớp dạng thấp là một bệnh tự miễn dịch khiến hệ thống miễn dịch của cơ thể tấn công các khớp của bạn.
• Đau cơ xơ hóa là một rối loạn biểu hiện bằng đau cơ xương, xơ hóa cơ và các triệu chứng mệt mỏi, khó ngủ, các vấn đề về trí nhớ và tâm trạng.

Viêm khớp dạng thấp và đau cơ xơ hóa tiến triển rất khác nhau. Đau cơ xơ hóa thường gây ra những cơn đau liên tục, có thể trầm trọng hơn khi ngủ khiến bạn ngủ không ngon và căng thẳng. Mặt khác, viêm khớp dạng thấp có thể bùng phát và phát triển nặng hơn.

2.1. Triệu chứng của viêm khớp dạng thấp và đau cơ xơ hóa

Mặc dù, cả viêm khớp dạng thấp và đau cơ xơ hóa đều có các triệu chứng tương tự nhau, nhưng nguyên nhân của mỗi triệu chứng, cũng như cách những người mắc từng tình trạng có thể khác nhau.

2.1.1. Đau đớn

Trải qua cơn đau là phổ biến ở mỗi tình trạng, nhưng các yếu tố gây ra đau không giống nhau. Một trong những khác biệt đáng kể nhất giữa viêm khớp dạng thấp và đau cơ xơ hóa là tình trạng viêm. Đau do đau cơ xơ hóa không phải do viêm.

Trong viêm khớp dạng thấp, viêm khớp là một trong những triệu chứng chính. Những người bị viêm khớp dạng thấp thường nhận thấy rằng cơn đau khớp của họ xuất hiện ở cả hai bên của cơ thể. Ví dụ, nếu bạn bị đau khớp ở cổ tay phải, bạn cũng có thể bị đau tương ứng ở khớp cổ tay trái.

Nhiều người bị đau cơ xơ hóa ban đầu cho biết cơn đau khu trú ở một nơi, như cổ và vai hoặc lưng. Tuy nhiên, cơn đau thường lan sang các vị trí khác khi thời gian trôi qua. Cũng không có gì lạ khi những người bị đau cơ xơ hóa gặp phải các triệu chứng đau khác, như:

• Đau đầu thường xuyên, có thể bao gồm chứng đau nửa đầu.
• Tê và ngứa ran
• Chuột rút ở bụng hoặc đau vùng chậu
• Đau mặt và hàm

Những người bị viêm khớp dạng thấp hoặc đau cơ xơ hóa cũng có thể gặp vấn đề với sự tập trung và chú ý. Một trong những lý do cho điều này có thể là do cơn đau liên quan đến những tình trạng này có thể khiến bạn khó tập trung chú ý vào mọi việc hơn.

Tuy nhiên, khó tập trung dường như rõ ràng hơn ở những người bị đau cơ xơ hóa. Một nghiên cứu năm 2021 phát hiện ra rằng, khi so sánh với những người bị viêm khớp dạng thấp hoặc với những người khỏe mạnh thì những người bị đau cơ xơ hóa có thời gian phản ứng lâu hơn và mắc nhiều lỗi hơn trong quá trình kiểm tra sự chú ý.

2.1.2. Rối loạn giấc ngủ và mệt mỏi

Cả viêm khớp dạng thấp và đau cơ xơ hóa đều có thể gây rối loạn giấc ngủ và mệt mỏi. Tuy nhiên, các vấn đề về giấc ngủ ở những người bị đau cơ xơ hóa có xu hướng nghiêm trọng hơn.

Một nghiên cứu sơ bộ năm 2013 cho thấy phụ nữ bị đau cơ xơ hóa báo cáo tình trạng buồn ngủ và mệt mỏi vào ban ngày nhiều hơn so với phụ nữ bị viêm khớp dạng thấp. Tuy nhiên, dựa trên bài kiểm tra độ ngủ trễ nhiều lần (MSLT), phụ nữ bị đau cơ xơ hóa thực sự ít buồn ngủ vào ban ngày hơn so với phụ nữ bị viêm khớp dạng thấp.

Một nghiên cứu khác năm 2015 cho thấy việc giảm giấc ngủ ảnh hưởng đến phụ nữ bị đau cơ xơ hóa nhiều hơn phụ nữ bị viêm khớp dạng thấp. Những phụ nữ bị đau cơ xơ hóa cho biết họ cảm thấy buồn ngủ hơn vào ban ngày và cần thời gian hồi phục lâu hơn.

Với viêm khớp dạng thấp, mệt mỏi cũng có thể là kết quả của chứng viêm và thiếu máu. Thiếu máu ảnh hưởng đến hơn 50 phần trăm những người bị viêm khớp dạng thấp.

2.1.3. Trầm cảm và lo âu

Cảm giác trầm cảm và lo lắng là các triệu chứng phổ biến của cả đau cơ xơ hóa và viêm khớp dạng thấp. Những cảm giác này có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của bạn.

Một nghiên cứu năm 2007 nhận thấy rằng những cảm giác này không khác biệt về mặt thống kê giữa những người bị viêm khớp dạng thấp và đau cơ xơ hóa. Điều này được củng cố bởi một nghiên cứu năm 2018 phát hiện ra rằng những người trải qua cơn đau mãn tính có nhiều khả năng được chẩn đoán là mắc bệnh tâm thần, bất kể họ có bị đau cơ xơ hóa hay không.

Việc giải quyết các mối quan tâm về sức khỏe tâm thần trong viêm khớp dạng thấp và đau cơ xơ hóa là rất quan trọng. Trên thực tế, một nghiên cứu năm 2020 phát hiện ra rằng những người bị bệnh thấp khớp như viêm khớp dạng thấp và đau cơ xơ hóa có nguy cơ tự làm hại bản thân cao hơn so với dân số nói chung.

2.1.4. Các triệu chứng khác biệt của viêm khớp dạng thấp và đau cơ xơ hóa

Mặc dù viêm khớp dạng thấp và đau cơ xơ hóa có thể có nhiều triệu chứng chung, nhưng mỗi tình trạng bệnh cũng có nhóm triệu chứng riêng biệt.

Với viêm khớp dạng thấp các triệu chứng thường bùng phát theo chu kỳ. Các triệu chứng viêm khớp dạng thấp thông thường bao gồm:

• Đau khớp
• Cứng khớp, đặc biệt là vào buổi sáng.
• Khớp sưng đỏ
• Cục cứng, được gọi là nốt sần xuất hiện dưới da.
• Sốt
• Ăn không ngon

Viêm do viêm khớp dạng thấp cũng có thể ảnh hưởng đến các bộ phận khác của cơ thể bạn. Có khoảng 40% những người bị viêm khớp dạng thấp gặp phải các loại triệu chứng này, có thể ảnh hưởng đến:

• Mắt: Khô mắt, nhạy cảm với ánh sáng và suy giảm thị lực.
• Miệng: Khô miệng, kích ứng hoặc nhiễm trùng nướu răng.
• Phổi: Khó thở
• Tim: Viêm cơ tim
• Mạch máu: Tổn thương nội tạng, da hoặc thần kinh.
• Máu: Thiếu máu

Các triệu chứng của đau cơ xơ hóa giống với các triệu chứng của nhiều bệnh lý khác. Nhưng nỗi đau trong đau xơ cơ hóa là phổ biến và có xu hướng xảy ra trên các điểm cụ thể, các điểm này nằm trong các cặp đối xứng:

• Sau đầu
• Vùng xương đòn
• Lưng trên
• Cùi chỏ
• Mông
• Đầu gối

Bạn cũng có thể có các triệu chứng khác khi bị đau cơ xơ hóa:

• Rắc rối với bộ nhớ, thường được gọi là "sương mù não"
• Cứng khớp
• Đau đầu
• Đau vùng xương chậu
• Hội chứng chân không yên
• Bàng quang hoạt động quá mức
• Hội chứng ruột kích thích (IBS)
• Rối loạn thái dương hàm (TMJ)

Đau do đau cơ xơ hóa có thể xuất hiện ở các khớp và cơ, nhưng đau cơ xơ hóa không làm tổn thương khớp của bạn theo cách mà bệnh viêm khớp có thể làm. Nó cũng không làm hỏng cơ hoặc các mô mềm khác của bạn. Nhưng cơn đau do đau cơ xơ hóa có thể làm trầm trọng thêm tình trạng đau do viêm khớp.

2.2. Chẩn đoán viêm khớp dạng thấp và đau cơ xơ hóa

Các bác sĩ sử dụng các kỹ thuật khác nhau để chẩn đoán viêm khớp dạng thấp và đau cơ xơ hóa. Trong mỗi trường hợp, bạn sẽ muốn cung cấp cho bác sĩ càng nhiều thông tin càng tốt về tiền sử bệnh và các triệu chứng bạn đang gặp phải.

2.2.1. Chẩn đoán viêm khớp dạng thấp

Không có xét nghiệm duy nhất cho viêm khớp dạng thấp, vì vậy trước tiên bác sĩ sẽ cần một bệnh sử chi tiết và khám sức khỏe toàn diện. Sau đó, tiến hành một số xét nghiệm để giúp xác nhận chẩn đoán viêm khớp dạng thấp như:

• Đánh giá về bạn và tiền sử y tế của gia đình bạn.
• Khám sức khỏe để tìm khớp đang bị sưng và đau.
• Xét nghiệm máu để tìm các dấu hiệu viêm trong cơ thể, như xét nghiệm protein phản ứng C và tốc độ lắng hồng cầu.
• Xét nghiệm kháng thể tự động tìm kháng thể yếu tố dạng thấp, kết hợp với xét nghiệm kháng thể kháng CCP làm tăng cơ hội chẩn đoán chính xác viêm khớp dạng thấp.
• Các phương pháp cận lâm sàng hình ảnh, như siêu âm hoặc chụp X-quang, để tìm tổn thương hoặc viêm khớp.

Bác sĩ sẽ ngay lập tức bắt đầu điều trị nếu bạn bị viêm khớp dạng thấp. Nếu không được điều trị, các triệu chứng viêm khớp dạng thấp có thể dẫn đến tổn thương khớp lâu dài. Các trường hợp nghiêm trọng của viêm khớp dạng thấp thậm chí có thể gây ra tổn thương cho các cơ quan chính, bao gồm cả tim của bạn.

Nếu kết quả xét nghiệm của bạn âm tính với một số dấu hiệu phổ biến cho viêm khớp dạng thấp, thì vẫn có khả năng viêm khớp dạng thấp có thể xuất hiện. Những xét nghiệm này đôi khi có thể cho kết quả âm tính đối với những người bị viêm khớp dạng thấp.

2.2.2. Chẩn đoán đau cơ xơ hóa

Một chẩn đoán đau xơ cơ hóa có thể khó khăn để xác nhận. Mặc dù, có thể có các dấu hiệu và triệu chứng rõ ràng, nhưng không có một xét nghiệm hoặc kiểm tra nào để xác định xem bạn có bị đau cơ xơ hóa hay không.

Một trong những cách tốt nhất để bác sĩ chẩn đoán đau cơ xơ hóa để loại trừ các bệnh lý khác. Bác sĩ sẽ sử dụng các công cụ chẩn đoán như chỉ số đau lan rộng (WPI) và điểm mức độ nghiêm trọng của triệu chứng. Theo tiêu chí được xuất bản bởi American College of Rheumatology vào năm 2010, bạn bị đau cơ xơ hóa nếu bạn:

• Có điểm WPI từ 7 trở lên và điểm mức độ nghiêm trọng của triệu chứng từ 5 trở lên hoặc bạn có điểm WPI từ 3 đến 6 và điểm mức độ nghiêm trọng của triệu chứng từ 9 trở lên.
• Đã có các triệu chứng ở mức độ nghiêm trọng tương tự trong ít nhất 3 tháng qua.
• Không có tình trạng sức khỏe khác có thể giải thích các triệu chứng của bạn.

WPI bao gồm danh sách 19 khu vực mà những người bị đau cơ xơ hóa thường bị đau. Nó cho điểm bạn dựa trên số lượng vùng bạn bị đau trong 7 ngày qua. Bạn nhận được 1 điểm cho mỗi khu vực bạn bị đau, tối đa là 19 điểm.

Điểm mức độ nghiêm trọng của triệu chứng bao gồm thông tin về các triệu chứng của bạn và mức độ nghiêm trọng của chúng. Số điểm tối đa là 12. Điểm mức độ nghiêm trọng của triệu chứng của bạn được xác định bởi:

• Mức độ nghiêm trọng của mỗi triệu chứng sau đây trong 7 ngày qua, được chấm trên thang điểm từ 0 điểm (không có vấn đề) đến 3 điểm (nghiêm trọng):
  • Sự mệt mỏi
  • Gặp khó khăn với việc suy nghĩ hoặc ghi nhớ
  • Thức dậy mệt mỏi
• Cho dù bạn có gặp phải bất kỳ triệu chứng bổ sung nào trong 6 tháng qua hay không, như đau đầu, đau bụng hoặc vùng chậu hoặc trầm cảm.
• Số lượng các triệu chứng bổ sung nói chung, được chấm từ 0 điểm (không có thêm triệu chứng) đến 3 (rất nhiều triệu chứng bổ sung).

2.3. Điều trị cho bệnh viêm khớp dạng thấp và đau cơ xơ hóa

Cả viêm khớp dạng thấp và đau cơ xơ hóa đều không có cách chữa trị hoàn toàn. Nhìn chung, điều trị tập trung vào việc giảm bớt các triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống.

2.3.1. Điều trị viêm khớp dạng thấp

Trong trường hợp viêm khớp dạng thấp, điều trị kịp thời cũng có thể ngăn ngừa sự tiến triển của bệnh và các biến chứng khác. Viêm khớp dạng thấp chủ yếu được điều trị bằng cách sử dụng thuốc. Những điều này tập trung vào việc làm dịu tình trạng viêm liên quan đến viêm khớp dạng thấp, giảm bớt các triệu chứng và ngăn tình trạng của bạn trở nên tồi tệ hơn.

Loại thuốc nào được khuyến nghị cho bạn sẽ phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng của bạn. Thông thường, các loại thuốc được gọi là thuốc chống thấp khớp tác dụng chậm (DMARD) được sử dụng trong điều trị viêm khớp dạng thấp. Có một số loại DMARD:

• DMARDs truyền thống hoạt động bằng cách làm giảm phản ứng miễn dịch của cơ thể, giúp giảm viêm. Ví dụ về những loại thuốc này là methotrexate, hydroxychloroquine, sulfasalazine và leflunomide.
• Sinh học nhắm mục tiêu vào một phần cụ thể của phản ứng miễn dịch có liên quan đến viêm khớp dạng thấp. Có nhiều loại thuốc sinh học khác nhau có thể được sử dụng để điều trị viêm khớp dạng thấp:
  • Các chất ức chế TNF như etanercept (Enbrel) và adalimumab (Humira).
  • Thuốc ức chế IL-6 như tocilizumab (Actemra) và sarilumab (Kevzara).
  • Chất ức chế CD80 / CD86 như abatacept (Orencia).
  • Thuốc ức chế CD20 như rituximab (Rituxan)
• Thuốc ức chế Janus kinase (JAK) giúp giảm hoạt động của các phân tử quan trọng đối với chứng viêm (cytokine) và bao gồm các loại thuốc như tofacitinib (Xeljanz) và baricitinib (Olumiant).

Các loại thuốc khác cũng có thể được sử dụng cho viêm khớp dạng thấp trong một số trường hợp. Ví dụ, thuốc chống viêm không steroid (NSAID) có thể làm giảm đau và viêm nhẹ. Ngoài ra, corticosteroid cũng có thể được sử dụng ngắn hạn để giảm viêm trong cơ thể.

Các phương pháp điều trị khác có thể được khuyến nghị bao gồm:

• Vật lý trị liệu để hỗ trợ cải thiện tính linh hoạt, phạm vi chuyển động và dễ dàng thực hiện các hoạt động hàng ngày của bạn.
• Các biện pháp khắc phục tại nhà như tập thể dục thường xuyên, chườm nóng và lạnh lên các vùng bị ảnh hưởng và tìm cách giảm căng thẳng.
• Thử các liệu pháp bổ sung như châm cứu, xoa bóp hoặc bổ sung axit béo omega-3.
• Phẫu thuật để sửa chữa các khớp bị hư hỏng.

2.3.2. Điều trị chứng đau cơ xơ hóa

Điều trị đau cơ xơ hóa bởi một số loại thuốc khác nhau đã được phê duyệt để điều trị chứng đau cơ xơ hóa. Những chất này tác động trên một số chất hóa học trong não của bạn và giúp giảm mức độ đau đớn mà bạn phải trải qua, bao gồm:

• Duloxetine (Cymbalta)
• Milnacipran (Savella)
• Pregabalin (Lyrica)

Ngoài ra, cũng có thể sử dụng các loại thuốc khác, tùy thuộc vào loại triệu chứng bạn đang gặp phải. Một số ví dụ bao gồm:

• Thuốc để điều trị các triệu chứng trầm cảm hoặc lo lắng.
• Thuốc giúp bạn ngủ ngon hơn.

Liệu pháp nhận thức - hành vi (CBT) cũng có thể là một phần trong quá trình điều trị đau cơ xơ hóa của bạn. Liệu pháp này có thể giúp bạn đánh giá và thay đổi các kiểu suy nghĩ tiêu cực có thể góp phần vào các triệu chứng của bạn. Nó cũng có thể dạy cho bạn các chiến lược đối phó có giá trị đối với sức khỏe tinh thần và cảm xúc.

Thay đổi lối sống cụ thể cũng có thể là một phần trong kế hoạch điều trị đau cơ xơ hóa của bạn, chẳng hạn như:

• Thực hiện các bước để có giấc ngủ ngon, như là đặt thời gian đi ngủ và thức dậy đều đặn hoặc thực hiện một hoạt động thư giãn trước khi đi ngủ.
• Tập luyện thường xuyên để giúp giảm đau và tăng cường cải thiện giấc ngủ.
• Thử các phương pháp để giảm căng thẳng trong cuộc sống hàng ngày của bạn, như yoga, kỹ thuật thở, thiền hoặc tập trung vào sở thích mà bạn yêu thích.
• Xem xét các liệu pháp bổ sung như xoa bóp, châm cứu.

Đau khớp, mệt mỏi và đau cơ cũng có thể là triệu chứng của các bệnh lý khác. Một số trong số này bao gồm:

• Lupus là một bệnh tự miễn dịch gây tổn thương cho bất kỳ bộ phận nào của cơ thể.
• Bệnh Sjogren một chứng rối loạn hệ thống miễn dịch cũng có các triệu chứng khô mắt và miệng.
• Suy giáp lượng hormone tuyến giáp thấp gây mệt mỏi và đau nhức
• Bệnh đa xơ cứng là một chứng rối loạn hệ thống miễn dịch tấn công hệ thần kinh trung ương.
• Hội chứng mệt mỏi mãn tính một tình trạng gây mệt mỏi cực độ và cũng có thể dẫn đến các triệu chứng thể chất như đau cơ và khớp.
• Bệnh Lyme một bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn lây truyền qua bọ ve và có thể gây ra các triệu chứng như sốt, mệt mỏi, đau cơ và khớp

Nói chuyện với bác sĩ về tất cả các triệu chứng của bạn có thể giúp bác sĩ xác định nguyên nhân gây ra sự khó chịu của bạn.

Nếu bạn đang gặp bất kỳ triệu chứng nào liên quan đến viêm khớp dạng thấp hoặc đau cơ xơ hóa, hãy hẹn gặp bác sĩ. Mặc dù những tình trạng này có các triệu chứng tương tự nhau, nhưng cách điều trị và triển vọng đối với mỗi bệnh lại rất khác nhau.

Bác sĩ có thể giúp chẩn đoán tình trạng bệnh và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp. Điều trị viêm khớp dạng thấp sớm cũng rất quan trọng vì viêm khớp dạng thấp có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng khi bệnh tiến triển.

Viêm khớp dạng thấp và đau cơ xơ hóa có một số triệu chứng phổ biến như đau, giấc ngủ bị gián đoạn và cảm giác lo lắng hoặc trầm cảm. Tuy nhiên, cả hai tình trạng này đều ảnh hưởng đến cơ thể của bạn theo những cách khác nhau. Mỗi bệnh đều có các triệu chứng cụ thể của riêng và được chẩn đoán và điều trị theo những cách khác nhau.

Nếu bạn xuất hiện các triệu chứng phù hợp với viêm khớp dạng thấp hoặc đau cơ xơ hóa, hãy nói chuyện với bác sĩ của bạn về chúng. Hãy chắc chắn cung cấp cho bác sĩ nhiều thông tin nhất có thể. Biết những gì bạn đang gặp phải có thể giúp bác sĩ của bạn chẩn đoán chính xác hơn và bắt đầu điều trị thích hợp.

Nguồn tham khảo: webmd.com, medicalnewstoday.com, healthline.com, medicinenet.com