Công dụng thuốc Erlotinib

Erlotinib là một thuốc thuộc nhóm thuốc hóa trị gây độc tế bào. Thuốc có thành phần hoạt chất chính là Erlotinib hydrochloride, là thuốc ức chế kinase, chống ung thư. Loại thuốc này được điều chế dưới dạng viên nén với nhiều hàm lượng khác nhau như 25mg, 100mg và 150mg. Vậy thuốc Erlotinib chữa bệnh gì?

Erlotinib là thuốc hoạt động bằng cách làm giảm sự gia tăng tế bào ung thư. Thuốc có tác dụng rất tốt trong điều trị ung thư phổi. Ngoài ra, thuốc Erlotinib còn được dùng với các loại thuốc khác để điều trị ung thư tuyến tụy.

Theo nghiên cứu trên các bệnh nhân ung thư phổi không tế bào nhỏ giai đoạn tiến xa được điều trị bằng Erlotinib tại khoa Phổi, Bệnh viện Chợ Rẫy từ 12/2007 đến 9/2011 như là một điều trị bước hai hoặc ba và bước một chỉ khi bệnh nhân không thể điều trị theo quy ước (hóa trị) cho thấy rằng: Tỷ lệ đáp ứng cao, thời gian sống thêm không tiến triển bệnh kéo dài trên cả hai nhóm bệnh nhân bước hai/ ba và bước một. Ngoài các bệnh nhân có giải phẫu bệnh carcinome tuyến, các bệnh nhân tế bào gai vẫn có đáp ứng với điều trị. Tác dụng phụ thường gặp nhất là tiêu chảy và mụn, hiếm khi có tác dụng phụ nghiêm trọng.

Erlotinib được chứng minh có hiệu quả cao và độc tính thấp đã giúp điều trị nhiều bệnh nhân ung thư phổi không tế bào nhỏ giai đoạn tiến xa hơn với một kết quả tốt hơn.

Erlotinib được chỉ định dùng cho các đối tượng sau:

• Bệnh nhân điều trị bước 1 ung thư phổi không tế bào nhỏ giai đoạn tiến triển có đột biến EGFR.
• Bệnh nhân điều trị bước 2 ung thư phổi không phải tế bào nhỏ giai đoạn khu trú hoặc di căn đã kháng lại ít nhất một phác đồ hóa trị liệu.
• Bệnh nhân mắc ung thư tụy tiến triển tại chỗ, không phẫu thuật được hoặc đã di căn ( dùng phối hợp với gemcitabin trong trị liệu bước 1).

Những đối tượng cần thận trọng khi dùng thuốc Erlotinib:

• Những bệnh nhân dị ứng với Erlotinib hoặc bất cứ thành phần nào có trong chế phẩm.
• Những bệnh nhân bị suy gan; bệnh nhân đã hoặc đang mắc bệnh phổi, có bệnh lý phổi do đang hóa trị liệu hoặc xạ trị trước đó.
• Những bệnh nhân có tiền sử loét dạ dày, bệnh nhân đang dùng corticoid, thuốc chống viêm không steroid, hóa trị liệu bằng taxan.
• Bệnh nhân bị mất nước.
• Phụ nữ đang mang thai và phụ nữ đang cho con bú thận trọng khi dùng thuốc.

Erlotinib là thuốc kê đơn, những thông tin dưới đây không thể thay thế lời khuyên của bác sĩ. Hãy luôn tham khảo ý kiến của của bác sĩ hoặc dược sĩ trước khi quyết định dùng thuốc.

Liều thường dùng cho người lớn điều trị ung thư phổi tế bào không nhỏ là 150 mg/ngày, uống trước bữa ăn 1 giờ hoặc sau khi ăn 2 giờ. Người bệnh không nên uống cùng với nước bưởi.

Liều dùng thuốc được khuyến cáo cho điều trị ung thư tụy là 100mg/ngày, uống trước khi ăn 1 giờ hoặc sau bữa ăn 2 giờ.

Quá trình trị liệu được tiếp tục cho đến khi thấy bệnh tiến triển hoặc bị độc tính đến mức không thể chấp nhận được. Trường hợp phải giảm liều thuốc thì giảm theo các nấc 50mg.

Thường xuyên kiểm tra, theo dõi chức năng gan, chức năng thận và các điện giải.

Thuốc Erlotinib không được khuyến cáo sử dụng cho bệnh nhân dưới 18 tuổi do chưa xác định được tính an toàn và hiệu quả của thuốc trên đối tượng này.

Đối với những bệnh nhân suy gan, suy thận: Cần dùng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa và thận trọng khi dùng thuốc.

Erlotinib nên được uống đều đặn vào cùng một giờ mỗi ngày. Liều dùng thuốc dựa trên tình trạng bệnh và phản ứng của cơ thể với liệu pháp điều trị.

Người bệnh tuyệt đối không tự ý tăng hoặc giảm liều thuốc mà chưa có chỉ định của bác sĩ. Điều đó có thể làm gia tăng nguy cơ của các tác dụng phụ.

Thuốc Erlotinib gây ra nhiều tác dụng không mong muốn tác động lên nhiều cơ quan, bộ phận khác nhau của cơ thể:

• Tác động lên thần kinh trung ương: làm cho người bệnh mệt mỏi, sốt, trầm cảm, nhức đầu.
• Ảnh hưởng đến da: Nổi mẩn, ngứa, khô da, tăng sắc tố tố da, gây trứng cá.
• Tác động đến hệ tiêu hóa: Gây ỉa chảy, chán ăn, buồn nôn, nôn, viêm miệng, đau bụng, liệt ruột, viêm tụy, các lỗ thủng dạ dày - ruột.
• Ảnh hưởng đến mắt: Gây viêm kết mạc, viêm kết mạc - giác mạc kèm khô miệng.
• Ảnh hưởng đến hệ hô hấp: Gây khó thở, viêm phổi, thâm nhiễm phổi, xơ hóa phổi, dấu hiệu tổn thương phổi kẽ.
• Tác động đến gan: làm tăng ALT, tăng bilirubin máu.
• Ảnh hưởng đến hệ thống tim - mạch: Gây nên huyết khối tĩnh mạch sâu, tai biến mạch não, nhồi máu cơ tim, thiếu máu cơ tim, loạn nhịp, ngất, phù.
• Ảnh hưởng đến thận: Có thể gây suy thận, viêm thận, protein niệu cho người dùng thuốc.
• Ngoài ra, thuốc Erlotinib có thể gây nên thiếu máu tan máu, thiếu máu tan máu có giảm tiểu cầu do bệnh lý vi mạch, tăng nguy cơ nhiễm khuẩn.

Vậy cần xử trí ra sao khi gặp phải những tác dụng không mong muốn trên?

Trường hợp xuất hiện biểu hiện cấp hoặc các dấu hiệu ở phổi tăng như ho, sốt, khó thở thì phải ngừng dùng thuốc cho đến khi có chẩn đoán chắc chắn. Nếu người bệnh được chẩn đoán có bệnh phổi kẽ thì phải ngừng dùng thuốc và điều trị bằng phương pháp thích hợp.

Nếu bị mất nước, đặc biệt là ở những bệnh nhân có nguy cơ suy thận thì phải ngừng dùng thuốc và tích cực bồi phụ nước. Trường hợp các xét nghiệm chức năng gan xấu đi phải ngừng thuốc hoặc giảm liều thuốc.

Nếu bị thủng đường tiêu hóa phải ngừng hẳn dùng thuốc. Giảm liều hoặc tạm ngừng dùng thuốc nếu bị ỉa chảy nặng, Toperamid không có tác dụng hoặc tới mức bị mất nước. Thuốc Erlotinib ảnh hưởng xấu đến da thì tạm ngừng hoặc thôi dùng thuốc.

Trường hợp thuốc ảnh hưởng đến mắt hoặc biểu hiện độc nặng lên như đau nhức mắt thì phải tạm dừng hoặc ngừng hẳn erlotinib tùy thuộc theo mức độ ảnh hưởng. Điều trị ức chế tủy: Dùng filgrastim cho người lớn với liều ban đầu là 5 microgam/kg/ngày truyền tĩnh mạch hoặc tiêm dưới da, hoặc Sargramostim với liều 250 microgam/m2/ngày truyền tĩnh mạch chậm trong 4 giờ. Có thể dùng Erythropoietin người tái tổ hợp để phòng hoặc chữa thiếu máu do thuốc chống ung thư.

Những đối tượng cần thận trọng khi dùng thuốc cần chú ý nhiều hơn đến quá trình điều trị của bản thân.

Thuốc Erlotinib có thể hấp thụ qua da, do đó phụ nữ mang thai hoặc có thể mang thai không nên cầm nắm hoặc làm vỡ viên nén thuốc này.

Đối với phụ nữ có thai: Thuốc độc với thai nên khi có ý định mang thai thì không nên dùng thuốc. Phụ nữ đang mang thai nếu dùng thuốc có thể bị hư thai.

Hiện tại chưa rõ thông tin thuốc Erlotinib có thể bài tiết qua sữa mẹ hay không. Vì vậy khi dùng thuốc thì nên ngừng việc cho con bú.

Thuốc Erlotinib nên được uống vào lúc đói, nên uống thuốc trước ăn ít nhất 1 giờ hoặc sau khi ăn 2 giờ vì thức ăn có thể làm tăng sinh khả dụng của erlotinib.

Trường hợp nghi dùng quá liều thuốc: Có thể dùng than hoạt (không được dùng ipeca), điều trị hỗ trợ, theo dõi công thức máu, chức năng gan, điều hòa cân bằng nước - điện giải, chụp X quang phổi để phát hiện tổn thương.

Nếu quên một liều thuốc, nên uống bổ sung ngay khi nhớ ra. Tuy nhiên, nếu gần với liều thuốc tiếp theo thì không nên uống liều cũ nữa mà dùng liều thuốc kế tiếp như đúng kế hoạch.

Người bệnh cần thông báo cho bác sĩ chuyên khoa những thuốc đang sử dụng để được tư vấn, hướng dẫn dùng thuốc để tránh hiện tượng tương tác giữa các thuốc với nhau. Qua đó làm tăng hiệu quả điều trị và giảm nguy cơ xuất hiện các tác dụng phụ.

Erlotinib là thuốc đã được nghiên cứu là có tác dụng hiệu quả và an toàn trên các bệnh nhân ung thư phổi. Ngoài ra, còn có tác dụng đối với những bệnh nhân ung thư tuyến tụy. Tuy nhiên, Erlotinib là một loại thuốc kê đơn, người bệnh cần tuân thủ đúng hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa, không nên tự ý dùng thuốc. Thuốc cũng tương tác với nhiều thuốc khác như warfarin, omeprazol, ketoconazol,...và thức ăn, hoa quả như bưởi,...Vì vậy, để tránh ảnh hưởng đến tác dụng của thuốc, người bệnh cần uống thuốc xa bữa ăn và khi có dấu hiệu bất thường cần thông tin cho nhân viên y tế để được tư vấn và hướng dẫn.