Lưu ý khi dùng kháng sinh trị mụn

Mụn là vấn đề gây ảnh hưởng nhiều tới tâm lý, sức khỏe và tính thẩm mỹ. Vì vậy, vấn đề điều trị mụn luôn được nhiều người quan tâm. Sử dụng kháng sinh trị mụn là phương pháp được nhiều người lựa chọn.

Tuyến bã nhờn làm nhiệm vụ cung cấp chất nhờn cho da. Do nhiều nguyên nhân, tuyến bã nhờn tăng sự sừng hóa và sợi hóa, miệng tuyến bã nhờn bị tắc. Từ đó, chất nhờn được da tiết ra nhưng không thoát ra ngoài được, bị ứ đọng lại, tạo thành mụn nhỏ li ti và được gọi là mụn trứng cá. Đôi khi, tuyến bã nhờn bị nhiễm khuẩn và chất nhờn, mủ tích tụ bên dưới chỗ bị tắc. Trường hợp nhẹ tạo thành mụn có nhân đen. Trường hợp nặng, các nốt mụn chứa đầy mủ và biến thành nang.

Có nhiều nguyên nhân gây mụn trứng cá. Các yếu tố gây mụn đến từ môi trường bên trong và bên ngoài cơ thể, làm ảnh hưởng tới sức khỏe làn da, đó là: sự thay đổi hormone, sự xâm nhập của vi khuẩn, yếu tố di truyền, tác động của tia UV, nhiệt độ, độ ẩm, chất lượng không khí, kích ứng từ sản phẩm chăm sóc da, chế độ ăn uống không lành mạnh, khoa học,...

XEM THÊM: Có thể dùng thuốc kháng sinh để điều trị mụn không?

Với những người bị mụn nặng, kháng sinh mụn được nhiều bác sĩ da liễu lựa chọn làm phương pháp điều trị cho bệnh nhân. Hiện ở Việt Nam có 2 loại kháng sinh trị mụn là kháng sinh bôi mụn ngoài da (điều trị tại chỗ) và kháng sinh đường uống (điều trị toàn thân). Tuy nhiên, cần kết hợp sử dụng kháng sinh đường uống với kem bôi tại chỗ không chứa kháng sinh. Nếu bệnh nhân đã được kê thuốc kháng sinh đường uống thì người bệnh không nên tự ý sử dụng thêm kháng sinh bôi mụn.

2.1 Kháng sinh đường uống

• Tetracycline: Đây là kháng sinh trị mụn dạng viên uống được sử dụng phổ biến. Thuốc được sử dụng trong trường hợp có viêm do nhiễm khuẩn nặng, có tác dụng giảm viêm và tiêu diệt vi khuẩn gây mụn trên da. Với công dụng kiểm soát số lượng vi khuẩn, tetracycline kiểm soát được tình trạng viêm tuyến bã nhờn, giúp da nhanh chóng hồi phục;
• Clindamycin (đường uống): Hoạt động bằng cách làm chậm, ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn gây mụn, đồng thời làm giảm sưng hiệu quả;
• Minocycline: Có công dụng kháng khuẩn, chống viêm, giúp ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn, từ đó trị mụn hiệu quả.

Tuy nhiên, kháng sinh đường uống chỉ điều trị trong vòng 3 tháng, không nên kéo dài để tránh ảnh hưởng xấu tới cơ thể.

2.2 Kháng sinh bôi ngoài da

• Clindamycin (dạng bôi): Dạng bọt, gel, kem, dung dịch hoặc miếng gạc dán. Loại thuốc này có công dụng ức chế sự hoạt động của vi khuẩn gây mụn, ngăn ngừa sự hình thành protein của vi khuẩn. Bên cạnh đó, còn giúp làm giảm lượng dầu nhờn dư thừa, giúp duy trì độ ẩm cho da;
• Dapsone: Sử dụng cho những trường hợp bị mụn nặng. Người bệnh có thể bôi trực tiếp lên vùng da bị mụn, để qua đêm;
• Erythromycin: Có công dụng tiêu diệt vi khuẩn gây mụn, trị mụn và ngăn ngừa hình thành các nốt mụn mới. Erythromycin có tác dụng tốt trong điều trị mụn ở những vùng da bị viêm xung quanh mụn.

2.3 Thuốc bôi ngoài da không chứa kháng sinh

• Benzoyl peroxide: Là chất khử trùng. Ở nồng độ thấp, benzoyl peroxide có khả năng tiêu diệt vi khuẩn gây mụn P. acnes vì có công dụng giảm axit béo tự do trong nang tuyến bã nhờn. Benzoyl peroxide có hiệu quả tốt khi điều trị mụn đầu đen và mụn đầu trắng. Tuy nhiên, sau khi dùng benzoyl peroxide, người bệnh nên tránh tiếp xúc với ánh nắng mặt trời vì thuốc khiến da dễ bắt nắng hơn;
• Retinoids: Có nguồn gốc từ vitamin A và được coi là loại thuốc chống mụn trứng cá hiệu quả nhất. Retinoids giúp kiểm soát tình trạng tắc nghẽn lỗ chân lông, ức chế viêm và làm tiêu cồi mụn hiệu quả. Đồng thời, nó thúc đẩy quá trình tái tạo da, tăng cường sản sinh collagen, giúp làm lành các vết mụn và giảm thâm mụn nhanh chóng;
• Acid azelaic: Giảm sản xuất keratin (chất kích thích mụn phát triển), mang lại khả năng diệt trừ vi khuẩn gây mụn và chống viêm rất tốt. Acid azelaic dùng ở dạng bọt, gel và kem bôi da.

XEM THÊM: Da khô và có nhiều mụn ẩn nên dùng thuốc trị mụn nào?

Thuốc trị mụn giúp giảm tiết dầu dư thừa trên da, kiểm soát vấn đề viêm da, tăng bã nhờn. Bên cạnh đó, nó còn tăng cường, rút ngắn thời gian bong tróc da, kiểm soát quá trình tăng lớp sừng trên da. Thuốc trị mụn cũng giúp tiêu diệt, ngăn ngừa vi khuẩn xâm nhập vào các lỗ chân lông, đồng thời chống viêm, nhiễm trùng cho các nốt mụn đang bị sưng đỏ. Ngoài ra, thuốc còn giúp mụn nhanh lên nhân, khô cồi.

Việc sử dụng thuốc kháng sinh trị mụn như sau:

• Các trường hợp bị mụn trứng cá trung bình đến nặng: Người bệnh có thể sử dụng kháng sinh đường uống như tetracycline để chống viêm hoặc macrolid để kìm hãm, bắt vi khuẩn gây mụn rơi vào trạng thái ngủ đông. Tuy nhiên, kháng sinh có thể khiến vi khuẩn phát triển khả năng kháng thuốc. Do đó, chỉ nên sử dụng kháng sinh đường uống trong thời gian ngắn nhất có thể. Đồng thời, nên kết hợp dùng kháng sinh đường uống với thuốc bôi ngoài da không chứa kháng sinh;
• Các trường hợp bị mụn đầu đen hoặc mụn đầu trắng: Có thể không cần sử dụng kháng sinh. Bệnh nhân nên chọn sản phẩm trị mụn, sản phẩm tẩy da chết có chứa acid salicylic hoặc chỉ cần dụng cụ lấy mụn đúng cách, an toàn và vệ sinh.
• Các trường hợp có tình trạng da phức tạp, xuất hiện nhiều loại mụn và mủ: Nên sử dụng kháng sinh đường uống, kết hợp với bôi retinoids tại chỗ hoặc benzoyl peroxide. Sự kết hợp này giúp giảm nguy cơ phát triển tình trạng kháng kháng sinh.

Kháng sinh trị mụn có tác dụng phụ, những người có cơ địa dị ứng có thể bị phát ban ngoài da khi dùng kháng sinh đường uống. Bên cạnh đó, kháng sinh đường uống có thể gây rối loạn tiêu hóa, chóng mặt và đau dạ dày. Kháng sinh bôi mụn thường ít tác dụng phụ hơn nhưng người sử dụng vẫn cần thận trọng trước các kích ứng.

Ngoài ra, thuốc kháng sinh trị mụn cũng khiến da nhạy cảm hơn trước ánh nắng mặt trời hoặc làm da khô đi. Do vậy, nên thử thuốc bằng cách dùng một lượng nhỏ, bôi lên mặt trong cổ tay, giữ nguyên trong vòng 6 - 8 giờ. Nếu không có triệu chứng bất thường thì người dùng có thể bôi lên vùng bị mụn trên mặt.

Mụn cần điều trị trong thời gian khá dài, tối thiểu khoảng 3 - 4 tháng. Do đó, để đảm bảo hiệu quả khi dùng kháng sinh điều trị mụn, người bệnh nên chú ý tới những vấn đề sau:

• Sử dụng kết hợp các loại thuốc được chỉ định. Nếu chỉ dùng kháng sinh thì vi khuẩn sẽ nhanh chóng phát triển khả năng kháng thuốc. Vì vậy, bác sĩ da liễu thường chỉ định dùng kháng sinh kết hợp với một loại thuốc trị mụn không chứa kháng sinh;
• Vệ sinh da nhẹ nhàng: Không nên rửa mặt quá nhiều vì sẽ làm da bị kích ứng, khiến tình trạng mụn thêm trầm trọng. Do đó, nên làm sạch da nhẹ nhàng để sử dụng kháng sinh có hiệu quả;
• Tái khám đúng lịch hẹn: Bác sĩ cần kiểm tra xem người bệnh có đáp ứng tốt với liệu trình điều trị không bởi mỗi loại thuốc kháng sinh sẽ có những tác dụng riêng. Do đó, nên bệnh nhân cần đi tái khám đúng lịch hẹn;
• Chăm sóc da sau mụn: Khi da sạch mụn, cần sử dụng nhiều phương pháp để tránh tái phát mụn. Người bệnh nên làm theo hướng dẫn của bác sĩ trong việc chăm sóc da sau này và giảm dần nhu cầu dùng thuốc kháng sinh trị mụn.

Khi tình trạng mụn trở nên nghiêm trọng, sử dụng kháng sinh trị mụn là lựa chọn điều trị cần thiết. Việc điều trị mụn cần thực hiện nghiêm túc và kiên trì để đạt hiệu quả dài lâu nên người bệnh cần tuân thủ đúng theo chỉ định của bác sĩ. Tuy nhiên, hiện nay, việc làm dụng thuốc kháng sinh, sử dụng thuốc kháng sinh bừa bãi đã làm tăng nguy cơ tác dụng phụ và trở thành tình trạng kháng kháng sinh. Vì thế, bệnh nhân nên lựa chọn các cơ sở y tế uy tín, có chuyên môn tốt để điều trị và hướng dẫn sử dụng thuốc kháng sinh hiệu quả nhất.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là địa chỉ thăm khám, điều trị và phòng ngừa các bệnh lý. Khi thực hiện quy trình thăm khám tại Vinmec, Quý khách hàng sẽ được đón tiếp và sử dụng cơ sở vật chất, hệ thống máy móc hiện đại đi kèm với các dịch vụ y tế hoàn hảo dưới sự chỉ dẫn, tư vấn của các bác sĩ giỏi, được đào tạo bài bản ở cả trong và ngoài nước. Trong trường hợp cần sử dụng thuốc kháng sinh điều trị các bệnh về đường hô hấp như viêm phế quản cấp, các bác sĩ tại Vinmec sẽ đưa ra phác đồ điều trị, đồng thời tư vấn, hướng dẫn người bệnh sử dụng thuốc hiệu quả, tránh tình trạng lạm dụng, sử dụng kháng sinh bừa bãi gây ra những tác dụng phụ không mong muốn như kháng kháng sinh.