Biểu hiện xơ gan cổ trướng như thế nào?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa I Đồng Xuân Hà - Bác sĩ Nội soi tiêu hoá - Khoa khám bệnh và Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long.

Xơ gan cổ trướng hay xơ gan mất bù là giai đoạn cuối của bệnh xơ gan. Ở giai đoạn này, nếu bệnh nhân không được điều trị kịp thời có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, thậm chí có thể gây tử vong. Biết được các biểu hiện xơ gan cổ trướng giai đoạn đầu là cách tốt nhất để bạn điều trị bệnh hiệu quả.

Xơ gan cổ trướng (xơ gan mất bù) là bệnh lý về chức năng gan và là giai đoạn cuối của bệnh xơ gan - khi khả năng hồi phục và thải độc ra khỏi cơ thể của gan không còn.

Cổ trướng hình thành do sự tích lũy tụ dịch gây ra tình trạng phình to ở ổ bụng. Ở người khỏe mạnh, khoang màng bụng giữa lá thành và lá tạng là một khoang ảo không có nước, nếu có chỉ là một chút dịch nhầy bôi trơn. Nếu giữa lá tạng và lá thành của màng bụng xuất hiện một lượng dịch thì gọi là tràn dịch màng bụng hay cổ trướng. Dịch màng bụng hay dịch cổ trướng có một lượng lớn protein dạng albumin, màu vàng nhạt.

Các biểu hiện xơ gan cổ trướng thường chỉ được phát hiện khi tình trạng bệnh đã rất nghiêm trọng, không còn khả năng hồi phục, đồng nghĩa với việc bệnh có thể đang tiến triển sang giai đoạn cuối cùng - Ung thư gan.

Khi đó, gan không còn chức năng thải độc, bị xơ hóa hoàn toàn thành các mô xơ và các nốt.

Ở giai đoạn này, bệnh thường có các biểu hiện như cơ thể tích trữ nước, phù, chướng bụng, dễ vỡ mạch máu, suy thận (do gan không còn chức năng thải độc nên thận làm việc thường xuyên, thận bị quá tải dễ gây suy giảm chức năng thận).

Khi bệnh xơ gan đã tiến triển sang giai đoạn xơ gan cổ trướng, việc điều trị sẽ khó khăn hơn do các tế bào gan đã xơ hóa hoàn toàn, chắc năng gan bị suy giảm nhanh chóng. Ở giai đoạn này, khoảng 80% – 90% cấu trúc gan đã bị xơ hóa, không còn khả năng hồi phục và dễ dàng nhận thấy các triệu chứng xơ gan cổ trướng như:

• Sức khỏe của người bệnh bị suy kiệt, giảm cân đột ngột trong một khoảng thời gian ngắn.
• Chân bị phù, mềm, khi ấn vào có vết lõm, mất 1 – 2 phút vết lõm mới biến mất.
• Người bệnh đi đại tiện ra phân màu đen do tình trạng rối loạn tiêu hóa nghiêm trọng hơn, bụng to do dịch cổ trướng ứ đọng. Có cổ trướng từ ít đến nhiều, làm căng bụng, cổ trướng tái phát nhanh là biểu hiện của chức năng tế bào gan suy kém trong tổng hợp protein.
• Hiện tượng hoàng đản xuất hiện, ban đầu da có màu vàng nhẹ, sau đó càng vàng đậm hơn, ban đầu màu vàng xuất hiện trên các niêm mạc rồi lan ra toàn thân.
• Do gan không lọc được ammoniac nên não bị nhiễm độc, khiến cho người bệnh bị hôn mê, rươi vào tình trạng lúc ngất, lúc tỉnh.
• Do gan không còn chức năng thải độc nên xuất hiện các biểu hiện như suy thận, sao mạch trên da, môi, lưỡi, niêm mạc mắt nhợt nhạt, nôn, tiêu chảy, sụt cân, thiếu máu, bầm huyết dưới da do viêm phúc mạc, phân nhạt màu giống đất sét.

Bệnh nhân ở giai đoạn xơ gan mất bù có thể chuyển sang ung thư, gây tử vong trong một thời gian ngắn.

Khi các biểu hiện xơ gan cổ trướng xuất hiện, bệnh nhân không còn khả năng chữa khỏi hoàn toàn do gan đã bị xơ hóa và không còn chức năng giải độc gan. Các phương pháp điều trị cho bệnh nhân ở giai đoạn này chủ yếu nhằm giúp bệnh nhân giảm đau đớn, giảm thiểu các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra và ngăn chặn bệnh tiến triển thành ung thư gan.

Một số các phương pháp điều trị bệnh giai đoạn xơ gan cổ trướng như dùng thuốc lợi tiểu, ghép gan hay chọc dịch cổ trướng. Tùy theo sức khỏe và tình trạng của bệnh nhân, bác sĩ sẽ áp dụng các phương pháp điều trị khác nhau.

Phương pháp chọc hút ổ dịch thường được bác sĩ chỉ định cho bệnh nhân xơ gan cổ trướng giai đoạn đầu, tuy nhiên, phương pháp này có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm như nhiễm trùng, vỡ ổ dịch, có thể đe dọa tính mạng của bệnh nhân. Ghép gan là phương pháp cuối cùng nhưng bị hạn chế do chi phí cao và không khả thi.

Điều trị xơ gan cổ trướng bằng phương pháp hấp thu dịch là phương pháp sử dụng phác đồ điều trị bằng thuốc kết hợp với bổ sung chế độ ăn uống hợp lý để hạn chế hấp thu lượng nước và nước báng trong bụng, giảm áp lực cho gan và thận, giảm gánh nặng cho ổ bụng khi đói, giúp thúc đẩy tuần hoàn máu, tuần hoàn dịch trong cơ thể.

Nhờ sự phát triển của y học, phương pháp hấp thu dịch trong điều trị xơ gan cổ trướng đang được đánh giá là an toàn, hiệu quả, hạn chế xâm lấn, tiết kiệm chi phí điều trị cho người bệnh. Tuy nhiên, bệnh nhân cần tuân thủ tuyệt đối liệu pháp điều trị của bác sĩ, không tự ý sử dụng thuốc đông tây y bừa bãi vì có thể gây hại cho gan và làm bệnh tình nặng hơn.

Bệnh nhân mắc xơ gan cổ trướng ở giai đoạn cuối cũng không nên bi quan mà cần lạc quan, kiên trì để điều trị bệnh. Áp dụng chế độ dinh dưỡng hợp lý, không sử dụng rượu bia, đồ ăn cay nóng, dầu mỡ,... và luôn hỏi ý kiến bác sĩ điều trị là cách để bạn giảm thiểu những triệu chứng xơ gan cổ trướng gây ra.