Vai trò của bạc hà và men vi sinh trong điều trị hội chứng ruột kích thích

Bài được viết bởi Thạc sĩ - Bác sĩ Mai Viễn Phương - Trưởng Đơn nguyên Nội soi tiêu hóa - Khoa Khám bệnh và Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Bạc hà đã được sử dụng trong hàng trăm năm nay như một phương thuốc thảo dược cho nhiều vấn đề khác nhau. Nó được coi là cứu cánh cho mọi thứ, từ cảm lạnh, nhức đầu đến các vấn đề tiêu hóa. Khoa học cũng chứng minh bạc hà có hiệu quả trong điều trị hội chứng ruột kích thích (IBS). Một số nghiên cứu cho thấy rằng, bạc hà có thể làm giảm triệu chứng của IBS như đau, táo bón, đầy hơi,... Trên thực tế, một số nghiên cứu cho thấy nó có thể hiệu quả hơn chất xơ và ít nhất là tốt như thuốc chống co thắt (thuốc giãn cơ).

Dầu bạc hà (PO) ( Mentha Piperita ) là một loại thảo mộc tiêu diệt tự nhiên có chứa các hợp chất monoterpene nhắm vào sinh lý bệnh của IBS. PO chứa L-menthol, có tác dụng ngăn chặn các kênh canxi trong cơ trơn, do đó, tạo ra tác dụng chống co thắt trên đường tiêu hóa. Các nghiên cứu dịch thuật đã phát hiện ra rằng, dầu bạc hà có tác dụng lên chức năng thực quản, dạ dày, ruột non, túi mật và ruột kết. Dầu bạc hà có các hoạt tính kháng khuẩn, chống viêm, chống oxy hóa, điều hòa miễn dịch và gây mê, tất cả đều có thể liên quan đến việc điều trị IBS.

Các nhà nghiên cứu vẫn đang cố gắng tìm hiểu chính xác cách dầu bạc hà làm giảm các triệu chứng IBS. Các dấu hiệu cho đến nay chỉ ra tinh dầu bạc hà, một trong những thành phần có trong bạc hà, có tác dụng giải nhiệt. Đó là lý do tại sao bạn có thể tìm thấy nó trong nhiều sản phẩm chăm sóc sức khỏe điều trị các vấn đề như nghẹt ngực và đau cơ.

Khi bạn có các triệu chứng IBS, các dây thần kinh trong ruột kết của bạn trở nên siêu nhạy cảm. Đó là nguyên nhân gây ra cơn đau trong ruột. Các cơ trong ruột kết của bạn cũng có xu hướng phản ứng quá mức và gây ra nhiều triệu chứng hơn. Có vẻ như tinh dầu bạc hà có thể làm tê liệt các thụ thể đau và thư giãn các cơ trong ruột kết của bạn. Đó là một công thức hoàn hảo để giảm IBS.

Từ năm 1998, dầu bạc hà đã được cho là có thể hữu ích trong việc điều trị các triệu chứng IBS. Các nghiên cứu khác kể từ đó đã xác nhận cho nhận định trên. Vào năm 2014, các nhà nghiên cứu đã kết luận trong một phân tích tổng hợp rằng dầu bạc hà là một phương pháp điều trị ngắn hạn an toàn và hiệu quả cho IBS. Tác dụng phụ tối thiểu phổ biến nhất là chứng ợ nóng. Tuy nhiên, phần lớn dầu bạc hà đã được dung nạp tốt trong các thử nghiệm hiện có.

Ngoài những thảo dược thiên nhiên như bạc hà, việc sử dụng chế phẩm sinh học như một phương pháp điều trị tiềm năng của IBS cũng đã tăng lên trong thập kỷ qua. Tuy nhiên, việc đánh giá hiệu quả của probiotics trong điều trị IBS là một thách thức vì một số lý do. Đầu tiên, có vô số loại chế phẩm sinh học, mỗi loại đều mang những lợi thế cụ thể so với những loại khác. Hơn nữa, phần lớn những nghiên cứu kiểm tra chế phẩm sinh học trong điều trị IBS là nhỏ, đơn trung tâm và không tuân theo các tiêu chuẩn đầu cuối nghiêm ngặt do FDA Hoa Kỳ đặt ra để phê duyệt các liệu pháp dược lý.

Probiotics là những vi sinh vật sống có tiềm năng điều trị bệnh đường tiêu hóa rất lớn. Chúng đã được nghiên cứu và sử dụng trong nhiều trường hợp rối loạn tiêu hóa. Ngày càng có nhiều bằng chứng về việc sử dụng chúng trong điều trị viêm túi hồi tràng, viêm đại tràng do Clostridium difficile, tiêu chảy liên quan đến kháng sinh, bệnh viêm ruột và IBS. Mô hình sinh lý bệnh đa yếu tố mới nổi của IBS có thể tạo ra các cơ hội điều trị bổ trợ cho probiotics.

Probiotics có tác dụng tốt trên niêm mạc ruột thông qua một số cơ chế được đề xuất, bao gồm ức chế sự phát triển và liên kết của vi khuẩn gây bệnh, cải thiện chức năng rào cản của biểu mô và thay đổi hoạt động miễn dịch của vật chủ. Probiotics tiết ra các axit béo chuỗi ngắn, một cơ chế dẫn đến giảm độ pH và sản xuất các protein diệt khuẩn.

Axit butyric, một sản phẩm phụ của quá trình lên men chất xơ của vi khuẩn, đã được chứng minh là có tác dụng nuôi dưỡng các tế bào ruột ở ruột kết và tăng cường tính toàn vẹn của niêm mạc. DNA của các sinh vật probiotic cũng đã được chứng minh là có khả năng ức chế quá trình apoptosis (chết tế bào có lập trình) của các tế bào biểu mô. Ngoài ra, men vi sinh có thể cải thiện tình trạng rối loạn chức năng ruột.

Một nghiên cứu của Desbonnet và các đồng nghiệp đã điều tra lợi khuẩn Bifidobacterium Infantis trên những con chuột bị căng thẳng mãn tính (một bài kiểm tra bơi bắt buộc) trong 14 ngày. Kết quả cho thấy sự giảm nồng độ yếu tố hoại tử khối u alpha, interferon gamma và interleukin 6 sau khi kích thích các tế bào bạch cầu đơn nhân trong máu ngoại vi. Nồng độ tryptophan và axit kynurenic trong huyết tương cũng tăng lên đáng kể ở những con chuột được điều trị bằng B. Infantis so với nhóm đối chứng. B. Infantiscó thể có vai trò như một loại thuốc chống trầm cảm bằng cách tăng nồng độ tryptophan, một tiền chất serotonergic, và giảm các dấu hiệu tiền viêm. Mức tăng tryptophan này có thể có khả năng làm giảm lớp phủ trầm cảm và ảnh hưởng đến hệ thần kinh ruột không bình thường trong IBS.

Một nghiên cứu của Guyonnet và các đồng nghiệp đã đánh giá 274 bệnh nhân IBS mắc chứng táo bón và ngẫu nhiên cho họ ăn giả dược hoặc sữa chua lên men (Activia) có chứa Bifidobacterium animalis trong 6 tuần. Trong nhóm điều trị, điểm số khó chịu về chất lượng cuộc sống liên quan đến sức khỏe cũng như các triệu chứng đầy hơi (cả hai đều là tiêu chí chính) được cải thiện và có sự gia tăng tần suất đại tiện ở những bệnh nhân đi đại tiện ít hơn 3 lần mỗi tuần . Loại sữa chua này có thể có lợi ích thúc đẩy làm giảm rối loạn chức năng ruột của IBS và có thể rút ngắn thời gian vận chuyển đường ruột.

Brenner và các đồng nghiệp đã tiến hành một phân tích tổng hợp vào năm 2009 bao gồm 16 thử nghiệm ngẫu nhiên có đối chứng để đánh giá hiệu quả, tính an toàn và khả năng dung nạp của probiotic ở bệnh nhân IBS. B. Infantis 35624 là chế phẩm sinh học duy nhất cho thấy các lợi ích đáng kể trong việc cải thiện điểm số triệu chứng tổng hợp của bệnh nhân IBS. Bifidobacterium có thể có tác dụng hữu ích trong việc giảm triệu chứng của IBS dưới dạng đơn chất hoặc kết hợp với các chế phẩm sinh học khác, mặc dù dữ liệu hiện có không đầy đủ và vẫn cần các thử nghiệm được thiết kế tốt hơn nữa.

Tóm lại, việc sử dụng men vi sinh trong điều trị IBS là một lĩnh vực nghiên cứu cần thiết do tầm quan trọng của hệ vi sinh vật đường ruột trong tình trạng này. Các nghiên cứu cho đến nay vừa cung cấp những quan sát thú vị và vừa đặt ra những câu hỏi cơ bản. Nhìn chung, có nhiều nghiên cứu mang quy mô nhỏ, thời gian ngắn và có sai sót đáng kể trong thiết kế nhưng ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy, B. Infantis đang trở thành tiên phong trong điều trị IBS. Nếu các nghiên cứu lớn hơn và được kiểm soát tốt hơn được thực hiện, chúng ta có thể bắt đầu có các lựa chọn đa dạng liên quan đến các loài lợi khuẩn khác nhau và để điều trị các các nhóm triệu chứng cụ thể của IBS.

Hãy theo dõi trang web: Vinmec.com thường xuyên để cập nhật nhiều thông tin hữu ích khác.

Nguồn tham khảo: nih.gov, journals.lww.com