Siêu âm tim có thể cho biết điều gì?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Tống Dịu Hường - Bác sĩ chẩn đoán hình ảnh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang. Bác sĩ đã có hơn 10 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực chẩn đoán hình ảnh chuyên sâu về các bệnh lý trên hình ảnh Siêu âm, X quang, CT đa lát cắt, Cộng hưởng từ.

Siêu âm tim là một trong những phương pháp quan trọng dùng để kiểm tra các bất thường, chẩn đoán các bệnh lý ở tim,... Tùy thuộc vào thông tin mà bác sĩ cần, người bệnh có thể cần thực hiện một trong nhiều loại siêu âm tim.

Siêu âm tim là một thăm dò chẩn đoán bằng cách sử dụng sóng siêu âm tần số cao (siêu âm) để có được những hình ảnh động về tim và những cấu trúc liên quan đến tim. Đây là một kỹ thuật không xâm lấn, không sử dụng bức xạ và thường hiếm xảy ra tác dụng phụ.

Có các kiểu siêu âm tim sau:

• Siêu âm tim qua thành ngực
• Siêu âm tim qua thực quản
• Siêu âm Doppler
• Siêu âm tim ba chiều
• Siêu âm tim gắng sức
• Siêu âm tim thai

Bằng sóng siêu âm, bác sĩ có thể quan sát được cấu trúc tim; cách tim hoạt động, co bóp; kích thước tim, hình dạng tim; kích thước và chuyển động của các thành tim; sự hoạt động của van tim,...

Với những thông tin này, bác sĩ sẽ có thể phát hiện và chẩn đoán các vấn đề gặp phải ở tim mạch như:

• Bệnh lý về van tim: Hẹp van tim, hở van tim,... Đây là loại bệnh xảy ra khi cấu trúc của các lá van bị biến dạng, van tim không đóng kín, máu lưu thông ngược trở lại buồng tim.
• Thay đổi kích thước tim: huyết áp cao hoặc các bệnh khác có thể làm cho các buồng tim và cơ tim tăng kích thước bất thường.
• Tổn thương cơ tim: Siêu âm tim giúp bác sĩ phát hiện và chẩn đoán các bất thường trong quá trình tống máu. Giúp chẩn đoán và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm khi hoại tử cơ tim kéo dài như nhồi máu cơ tim cấp.
• Dị tật tim: Siêu âm tim có thể xác định bất thường tim bẩm sinh ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.
• Tràn dịch màng tim: Tràn dịch màng ngoài tim là biểu hiện thường gặp của bệnh màng ngoài tim nguyên phát hoặc thứ phát do quá trình bệnh lý của cơ thể. Mức độ nghiêm trọng phụ thuộc vào tình trạng bệnh. Nếu không chữa trị, tràn dịch màng tim có thể gây ra suy tim.
• Theo dõi phương pháp điều trị các bệnh lý về tim: Theo dõi mức độ đáp ứng của tim đối với các phương pháp điều trị tim khác nhau như thuốc điều trị suy tim, van nhân tạo và máy tạo nhịp.

Bác sĩ sẽ yêu cầu người bệnh thực hiện siêu âm tim vì nhiều lý do, ví dụ khi phát hiện ra những bất thường về tim mạch qua các xét nghiệm khác, hoặc biểu hiện bệnh tim, hoặc nghe tim bằng ống nghe.

Ngoài ra, nếu người bệnh gặp phải các vấn đề nghi có liên quan tới tim kèm theo các triệu chứng sau thì nên đến gặp bác sĩ để siêu âm tim kịp thời:

• Hoa mắt, chóng mặt, đau đầu, đau thắt vùng ngực.
• Khó thở, nhịp tim đập loạn nhịp, lúc nhanh lúc chậm.
• Nghi ngờ mắc bệnh về tim do có người nhà có tiền sử mắc bệnh về tim.
• Khi làm việc nặng thấy tim đập nhanh và nghẹn lại khó thở.
• Đang ngồi tự dưng đau ngực, hụt hơi, đau tim và nôn ói
• Có những người bị đau vùng vai trái, đau cánh tay, đau cổ, đau lưng hay đau ở hàm thì cũng nên đi siêu âm tim vì đây cũng là biểu hiện các triệu chứng của bệnh thiếu máu cơ tim.

Khi siêu âm, người bệnh không cần chuẩn bị đặc biệt nào trước khi thực hiện siêu âm. Với siêu âm tim thông thường, người bệnh không cần chuẩn bị đặc biệt gì mà có thể ăn, uống như bình thường. Nếu siêu âm tim gắng sức hay siêu âm qua thực quản thì bác sĩ có thể yêu cầu bạn không ăn trong vài giờ. Mỗi một kỹ thuật siêu âm có chức năng, công dụng khác nhau như sau:

• Siêu âm gắng sức: Khi bác sĩ tiến hành đo điện tim, hoặc cho bệnh nhân uống loại thuốc có thể làm tim đập nhanh và mạnh hơn.
• Siêu âm Doppler được chỉ định để đo vận tốc dòng máu ở các vị trí trong buồng tim.
• Siêu âm qua thực quản: Người bệnh phải nuốt một đầu dò có gắn sợi dây cáp quang mỏng có kết nối với máy siêu âm.

• Siêu âm tim thông thường qua ngực không gây đau, không có biến chứng.
• Trong trường hợp có gắn các điện cực theo dõi điện tim thì người bệnh sẽ cảm giác khó chịu khi bác sĩ tháo bỏ băng dính gắn các điện cực trên ngực.
• Phương pháp siêu âm tim thực quản: Cổ họng đau trong vài giờ nếu siêu âm tim qua thực quản, hiếm trường hợp ống siêu âm làm xước cổ họng bên trong. Trong quá trình siêu âm, có thể bạn sẽ gặp phải vấn đề hô hấp do thuốc an thần hoặc lượng oxy hít thở.
• Phương pháp siêu âm tim gắng sức: Một số người có thể xuất hiện các vấn đề về huyết áp hoặc giảm việc cung cấp oxy cho tim trong quá trình kiểm tra tim gắng sức.

Sau khi siêu âm tim, thông thường, người bệnh có thể tiếp tục các hoạt động bình thường hàng ngày. Nếu kết quả siêu âm tim là bình thường, người bệnh không cần thử nghiệm thêm. Nếu kết quả đáng lo ngại thì có thể phải kiểm tra thêm.

Điều trị tùy thuộc vào những gì bác sĩ tìm thấy qua khám thực thể, các dấu hiệu và triệu chứng cụ thể ở người bệnh.