Bệnh lupus ban đỏ điều trị thế nào, có chữa được không?

Bài viết được tư vấn bởi Bác sĩ chuyên khoa I Lê Thị Thu Hằng - Bác sĩ Da Liễu - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng

Bệnh lupus ban đỏ là một căn bệnh tự miễn được nhiều người biết đến, nó có thể tác động đến hầu hết các cơ quan trong cơ thể. Nếu không được phát hiện sớm và điều trị đúng, bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe của người bệnh.

Lupus ban đỏ là một căn bệnh tự miễn mạn tính, không rõ nguyên nhân, bệnh gây tổn thương nhiều cơ quan trong cơ thể. Với trường hợp nặng, bệnh có thể đe dọa tới tính mạng của bệnh nhân.

Bình thường, trong cơ thể chúng ta có hệ miễn dịch chống lại sự xâm nhập của các tác nhân lạ như là vi khuẩn, virus,... Nhưng trong các bệnh tự miễn nói chung và bệnh lupus ban đỏ nói riêng, hệ miễn dịch của cơ thể mất khả năng phân biệt quen - lạ, nó nhận diện các tế bào của cơ thể là yếu tố lạ và tấn công bằng cách sinh ra các kháng thể chống lại hầu hết các cơ quan.

Bệnh còn được gọi là bệnh lupus ban đỏ hệ thống. Từ “lupus” là một từ latin có nghĩa là chó sói, chỉ các vết ban đỏ đặc trưng ở mặt giống như hình vết cắn của chó sói’ từ “hệ thống” để chỉ việc bệnh gây ảnh hưởng đến hầu hết các cơ quan trong cơ thể.

Bệnh lupus ban đỏ có thể xuất hiện đột ngột hoặc diễn ra từ từ trong nhiều tháng, nhiều năm. Bệnh tác động đến hầu hết các cơ quan trong cơ thể cho nên triệu chứng của bệnh rất đa dạng và thường nặng lên vào mùa đông. Các triệu chứng thường gặp như là:

• Bệnh nhân có biểu hiện gầy sút, mệt mỏi, rụng tóc, sốt nhẹ, viêm loét miệng, đau mỏi cơ, đau các khớp nhỏ, rối loạn kinh nguyệt (ở bệnh nhân nữ). Các triệu chứng không đặc hiệu này gặp ở hơn 90% bệnh nhân đến khám.
• Có khoảng 3/4 bệnh nhân xuất hiện các ban đỏ bất thường trên da. Thường gặp nhất là ban đỏ hình cánh bướm trên mặt, ban đỏ ở 2 gò má bắc cầu qua sống mũi. Đây chính là một dấu hiệu đặc trưng của bệnh lupus ban đỏ hệ thống.
• Ở giai đoạn toàn phát, bệnh nhân có thể xuất hiện các tổn thương ở nội tạng, thần kinh và mạch máu như là: viêm cơ tim, tràn dịch màng ngoài tim, tràn dịch màng phổi, viêm phổi, viêm cầu thận, rối loạn tâm thần, co giật, xuất huyết, thiếu máu.
• Các triệu chứng bệnh thường xuất hiện thành từng đợt, xen kẽ giữa các đợt là thời gian lui bệnh.
• Trong thời gian đầu, các triệu chứng bệnh thường mơ hồ và giống với nhiều bệnh khác. Do đó, có thể phải mất tới vài năm kể từ khi xuất hiện triệu chứng đầu tiên, mới có thể chẩn đoán chính xác bệnh được.

Bệnh lupus ban đỏ hệ thống không thể điều trị khỏi hoàn toàn, song có thể kiểm soát được bệnh nếu điều trị đúng cách. Trong đợt cấp của bệnh, bệnh nhân cần được nghỉ ngơi, đồng thời vẫn cần có một chế độ vận động hợp lý nhằm tránh tình trạng teo cơ, cứng khớp.

Các loại thuốc được sử dụng trong điều trị bệnh lupus ban đỏ hệ thống gồm có:

• Thuốc chống viêm, giảm đau không steroid như: Ibuprofen, Aspirin, Naproxen, Nimesulide,... Các thuốc này có hiệu quả tốt với các triệu chứng ở cơ và khớp, tuy nhiên lại có tác dụng phụ là dễ gây viêm loét dạ dày tá tràng nên phải uống khi ăn no.
• Thuốc corticosteroid có tác dụng chống viêm mạnh hơn, song cũng có nhiều tác dụng phụ hơn nhóm thuốc trên. Thuốc chỉ được dùng trong trường hợp bệnh nặng, đã có tổn thương nội tạng. Các tác dụng phụ của thuốc thường gặp đó là: gây viêm loét dạ dày tá tràng, loãng xương, rạn da, tăng đường máu, tăng nguy cơ nhiễm trùng, ức chế tuyến thượng thận,... Vì vậy, thuốc được chỉ định uống một lần sau bữa sáng.
• Thuốc chống sốt rét như Hydroxychloroquine, Chloroquine có tác dụng tốt với các tổn thương ở da và khớp.
• Các loại thuốc ức chế miễn dịch như Cyclophosphamide (Endoxan), Azathioprine (Imuran), Cyclosporine (Sandimmun),... có rất nhiều tác dụng phụ nguy hiểm. Do đó chỉ sử dụng trong trường hợp bệnh nặng, bệnh nhân không đáp ứng với Corticosteroid đơn thuần.

Ngoài việc sử dụng các loại thuốc đúng theo chỉ định của bác sĩ, bệnh nhân cần chú ý:

• Cần có một cuộc sống lành mạnh, tránh bị sang chấn tâm lý, năng vận động.
• Cần tránh tối đa tia tử ngoại trong ánh nắng mặt trời, bởi nó thường làm khởi phát hoặc làm nặng thêm các đợt cấp của bệnh.
• Tuyệt đối không được dừng thuốc đột ngột, đặc biệt là các thuốc corticosteroid, bởi việc làm này cũng là nguyên nhân gây ra đợt cấp của bệnh.

Như vậy, bệnh lupus ban đỏ không thể điều trị khỏi hoàn toàn được, song nếu bệnh nhân tuân thủ điều trị có thể kiểm soát được bệnh. Đồng thời bệnh nhân cần có một lối sống lành mạnh, tránh các tác nhân từ môi trường để tránh bệnh tiến triển nặng hay dẫn đến những biến chứng nguy hiểm. Đặc biệt không được tự ý ngừng thuốc đột ngột khi không có chỉ định của bác sĩ.