Bệnh Lyme lây thế nào? Cách phòng tránh hiệu quả

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ. Bác sĩ Nguyễn Thị Nhật - Bác sĩ Chuyên khoa truyền nhiễm - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng. Bác sĩ đã có hơn 10 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực thận nhân tạo, và trong lĩnh vực truyền nhiễm, khám và quản lý các bệnh nhân mắc bệnh thận và các bệnh truyền nhiễm.

Bệnh Lyme ở người gây ra bởi các xoắn khuẩn Borrelia Burgdorferi và được truyền bệnh sang người thông qua vết cắn của bọ ve. Con người có nguy cơ cao mắc bệnh Lyme nếu sống trong khu vực nhiều bụi rậm, cây cối hoặc khi đi cắm trại ở trong rừng.

Bệnh Lyme được gây ra bởi bốn loài vi khuẩn chính. Borrelia burgdorferi và Borrelia mayonii gây bệnh lyme ở Hoa Kỳ, trong khi Borrelia afzelii và Borrelia garini là những nguyên nhân hàng đầu ở Châu Âu và Châu Á. Nguyên nhân phổ biến nhất của bệnh Lyme ở người là do bọ ve cắn. Những con bọ ve này có màu nâu, kích thước nhỏ như đầu kim. Vì vậy, thường rất khó phát hiện ra chúng.

Đầu tiên, con bọ ve mang vi khuẩn gây bệnh sẽ cắn người. Sau đó, vi khuẩn sẽ bắt đầu xâm nhập vào da người thông qua vết cắn. Vi khuẩn sẽ tiếp cận được với máu của trẻ. Thông thường, trong hầu hết các trường hợp, để truyền bệnh Lyme ở người, một con bọ ve phải được gắn trong 36 đến 48 giờ. Nếu thấy bọ ve bám trên quần áo, hãy phủi ngay trước khi chúng có cơ hội cắn bạn.

Bệnh Lyme ở Việt Nam ảnh hưởng đến người ở mọi lứa tuổi, phổ biến nhất ở trẻ em, người cao tuổi và những người khác như nhân viên cứu hỏa và kiểm lâm viên, những người dành thời gian cho các hoạt động ngoài trời.

Những con bọ ve rất nhỏ, gọi là ấu trùng, chỉ bé như dấu chấm cuối câu, nhiễm vi khuẩn gây bệnh Lyme khi chích vào con vật bị nhiễm bệnh. Bọ ve lớn hơn một chút, gọi là con nhộng, có kích thước bằng hạt cây anh túc, là loại có nhiều khả năng chích con người nhất. Bọ ve trưởng thành sống trên cơ thể hươu nai cũng có thể truyền bệnh, nhưng chúng không có nguy cơ cao bằng những con nhộng vì những con trưởng thành ít có khả năng chích người hơn vì chúng dễ nhìn và dễ bị gỡ ra. Bọ ve thường phải bám dính trong ít nhất 48 giờ mới có thể truyền vi khuẩn, nên việc gỡ bọ ve ngay sau khi bị chích sẽ giảm nhiều khả năng mắc bệnh.

Nếu trường hợp phụ nữ mang thai bị nhiễm bệnh Lyme, khả năng truyền bệnh cho thai nhi là rất cao, và điều này vẫn thường xảy ra ở một số trường hợp.

Cách tốt nhất để phòng bệnh Lyme ở người là tránh những khu vực có bọ ve sống, đặc biệt là những khu vực nhiều cây cối, rậm rạp với cỏ dài. Các biện pháp có thể giảm nguy cơ mắc bệnh Lyme ở người bao gồm

• Che đậy: Khi ở những khu vực nhiều cây cối hoặc cỏ, hãy mang giày, quần dài nhét vào tất, áo sơ mi dài tay, mũ và găng tay. Cố gắng bám vào những con đường mòn và tránh đi bộ qua những bụi cây thấp và cỏ dài.
• Sử dụng thuốc chống côn trùng: Áp dụng thuốc chống côn trùng với nồng độ DEET 20% hoặc cao hơn cho làn da của bạn. Cha mẹ nên áp dụng thuốc chống côn trùng cho trẻ, tránh tay, mắt và miệng. Hãy nhớ rằng thuốc chống côn trùng chứa hóa chất có thể độc hại, vì vậy hãy làm theo hướng dẫn cẩn thận.
• Dọn dẹp, cắt cỏ thường xuyên. sắp xếp đồ đạc gọn gàng trong khu vực khô, nắng để ngăn chặn loài gặm nhấm mang bọ chét.
• Kiểm tra quần áo, bản thân, con cái và thú cưng để tìm bọ ve. Hãy đặc biệt thận trọng sau khi dành thời gian trong khu vực rừng hoặc cỏ. Bọ ve thường không lớn hơn đầu ghim, vì vậy bạn có thể không phát hiện ra chúng trừ khi bạn tìm kiếm cẩn thận.
• Tắm ngay khi bạn vào trong nhà. Bọ ve thường lưu lại trên da bạn hàng giờ trước khi tự gắn. Tắm và sử dụng khăn lau có thể loại bỏ bọ ve không được chăm sóc.
• Nếu bạn đến khu vực có bọ ve, cần tìm hiểu thêm thông tin từ cơ sở y tế địa phương nơi đó. Mặc quần áo và mang giày phủ kín da, đồng thời mang theo thuốc xịt côn trùng an toàn để có thể đẩy lùi bọ ve.
• Loại bỏ bọ ve trên da càng sớm càng tốt với nhíp. Nhẹ nhàng nắm lấy con ve gần đầu hoặc miệng của nó. Đừng bóp hoặc nghiền nát ve, nhưng kéo cẩn thận và đều đặn. Khi bạn đã loại bỏ toàn bộ bọ ve, hãy vứt bỏ nó bằng cách cho nó vào cồn hoặc xả nó xuống nhà vệ sinh, và bôi thuốc sát trùng lên vùng bị cắn.