Biến chứng và hậu quả của tràn dịch màng phổi

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ Võ Hà Băng Sương và Bác sĩ Nguyễn Hồng Phúc - Khoa Khám bệnh & nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Phú Quốc.

Hậu quả của tràn dịch màng phổi ảnh hưởng tới chức năng hô hấp của người bệnh, dù được phát hiện và điều trị kịp thời nhưng tràn dịch màng phổi vẫn có thể để lại di chứng. Nhất là với người cao tuổi thì di chứng càng nặng nề hơn.

Khoang màng phổi là một khoang ảo nằm giữa phổi và thành ngực (Giữa lá thành và lá tạng). Bình thường trong khoang màng phổi có một ít dịch (khoảng 10-15ml) có chức năng như hệ thống đệm giữa phổi và thành ngực, lượng dịch này gọi là dịch sinh lý trong khoang màng phổi

Tràn dịch màng phổi là tình trạng lượng dịch trong khoang màng phổi nhiều hơn mức sinh lý. Lượng dịch ít, tăng có thể không gây triệu chứng khó chịu cho người bệnh hay chỉ khó thở nhẹ, tuy nhiên trường hợp tràn dịch nhiều gây nguy hiểm đến tính mạng người bệnh.

Tràn dịch màng phổi có nhiều nguyên nhân gây ra và có thể tràn dịch là lành tính nhưng có không ít trường hợp tràn dịch màng phổi ác tính, tái lại nhiều lần có thể gây tử vong.

2.1 Tràn dịch màng phổi do dịch thấm

Các nguyên nhân toàn thân gây ra như:

• Suy tim, tràn dịch màng ngoài tim
• Xơ gan: Gây giảm albumin máu và tăng áp lực thủy tĩnh trong lòng mạch.
• Hội chứng thận hư
• Tắc nghẽn tĩnh mạch chủ trên
• Suy dinh dưỡng.

2.2 Tràn dịch màng phổi do dịch tiết

Các nguyên nhân tại phổi gây ra:

• Viêm phổi, viêm màng phổi do vi khuẩn, vi rút, do lao
• Do ung thư nguyên phát tại phổi hay di căn từ cơ quan khác tới gây tăng tính thấm thành mạch và gây xuất tiết dịch viêm.

Hậu quả của tràn dịch màng phổi còn tùy thuộc vào từng thể bệnh.

Viêm màng phổi thanh tơ

Có thể để lại di chứng:

• Viêm kết dính màng phổi đơn thuần: Thường xảy ra ở vùng đáy phổi, chúng gây dính hai màng phổi lại với nhau, bệnh nhân thấy đau mỗi khi hít thở sâu. Có thể phát hiện bằng các phương pháp chẩn đoán hình ảnh
• Viêm dày màng phổi: Người bệnh có hiện tượng co rút, hạn chế giãn nở của lồng ngực, co kéo trung thất và vòm hoành, ảnh hưởng lớn tới khả năng hô hấp. Nặng hơn phổi bị bó kẹt lại do màng phổi dày lên. Di chứng này có thể phát hiện qua phim chụp X-quang hay CT scan, là một hậu quả xấu, gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới khả năng hô hấp
• Vôi hóa màng phổi: Trường hợp này hiếm gặp.

Viêm mủ màng phổi do lao

Di chứng viêm mủ do lao thường thấy trong trường hợp có hiện tượng viêm dày dính màng phổi trên diện rộng và kèm theo vôi hóa màng phổi. Trường hợp này cần theo dõi bệnh nhân cẩn thận đề phòng lao tiến triển trở lại.

Tràn dịch màng phổi ác tính

Do các tế bào ung thư nguyên phát tại phổi phát triển xâm lấn trong khoang màng phổi hay do tế bào ung thư di căn từ nơi khác đến: Với trường hợp tràn dịch màng phổi ác tính dù được điều trị nhưng có thể tái phát và là một tình trạng nguy hiểm đe dọa tính mạng người bệnh.

Để phòng các người bệnh cần:

• Thực hiện điều trị theo chỉ định của bác sĩ
• Sử dụng thuốc chống dính màng phổi
• Không tự ý ngưng thuốc sớm, khi chưa có sự đồng ý của bác sĩ điều trị
• Kiên trì thực hiện phục hồi chức năng hô hấp, tập thở sâu để phổi co giãn, thổi bóng, các động tác làm giãn nở nồng ngực
• Chế độ ăn uống đảm bảo cung cấp đủ dinh dưỡng.

Hậu quả của tràn dịch màng phổi tùy thuộc vào từng thể bệnh, tuân thủ điều trị thuốc và kiên trì tập phục hồi chức năng hô hấp là biện pháp phòng tránh những hậu quả do tràn dịch màng phổi gây ra. Sau khi điều trị tràn dịch màng phổi người bệnh nên tái khám theo lịch để được theo dõi và phát hiện sớm di chứng do tràn dịch màng phổi gây ra.