Chẩn đoán và điều trị u sụn màng hoạt dịch

U sụn màng hoạt dịch là một bệnh lành tính, tuy nhiên cần được theo dõi phát hiện và điều trị kịp thời để tránh các biến chứng nặng nề ở khớp. Nguyên tắc điều trị là giảm đau, cải thiện chức năng vận động khớp, tránh tái phát bệnh.

U sụn màng hoạt dịch là một dạng dị sản lành tính của bao hoạt dịch, các tế bào liên kết sẽ có khả năng tự tạo sụn. Trong ổ khớp, các khối sụn nhỏ mọc chồi lên bề mặt, tiến triển cuống và trở thành các u. Sau đó, các u sẽ xơ cứng lại và được gọi là u sụn. Tuy nhiên, có một số sun nhỏ rơi vào ổ khớp và trở thành các dị vật khớp, ảnh hưởng đến sự vận động của khớp và gây đau, hạn chế vận động, viêm màng hoạt dịch gây tràn dịch khớp.

Nguyên nhân gây u sụn màng hoạt dịch là do:

• U sụn màng hoạt dịch nguyên phát gặp khoảng từ 30-50 tuổi, hiện không rõ nguyên nhân gây bệnh.
• U sụn màng hoạt dịch thứ phát thường gặp ở người có tiền sử bệnh khớp như thoái hóa khớp, viêm khớp do lao, vỡ sụn...

Chẩn đoán u sụn màng hoạt dịch thượng dựa trên lâm sàng, cận lâm sàng và giai đoạn bệnh. Cụ thể như sau:

Chẩn đoán dựa trên dấu hiệu lâm sàng:

• Bị đau khớp: Mức độ đau khớp phụ thuộc vào vị trí của u sụn.
• Kẹt khớp: Người bệnh thường cảm thấy như có vật gì ở trong khớp.
• Khả năng vận động của khớp giảm: Triệu chứng này xuất hiện sau hoặc cùng lúc với kẹt khớp. Giảm khả năng vận động của khớp sẽ tăng dần lên nếu không được điều trị kịp thời.
• Có các khối u, cục quanh khớp. Khối u hay cục thường cứng, có thể di động hoặc không.
• Tràn dịch khớp: Khi bị tràn dịch khớp, người bệnh sẽ thấy khớp sưng to.
• Viêm khớp: Khớp bị viêm sẽ sưng nóng, đỏ và đau.

Chẩn đoán u sụn màng hoạt dịch dựa trên cận lâm sàng:

• Chụp cắt lớp vi tính: Có nốt canxi hóa cản quang và hình ảnh tràn dịch khớp.
• Chụp X quang: Khi chụp X quang thường có hình ảnh dày bao khớp và màng hoạt dịch; nốt canxi hóa trong, cạnh khớp hình tròn hoặc ovan; không hẹp khớp.
• Chụp cộng hưởng từ: Khi chụp cộng hưởng từ có thể quan sát thấy dày màng hoạt dịch; thể tự do giảm tín hiệu ở T1 nhưng T2 tăng tín hiệu. Trường hợp canxi hoá nhiều thì giảm tín hiệu T1 hoặc T1 và T2
• Nội soi khớp: Phương pháp này thường dùng để chẩn đoán xác định và kết hợp với việc điều trị u sụn màng hoạt dịch.
• Sinh thiết màng hoạt dịch: Qua nội soi khớp có thể kết hợp sinh thiết màng hoạt dịch để chẩn đoán xác định.

Chẩn đoán u sụn màng hoạt dịch qua các giai đoạn bệnh:

• Giai đoạn 1: U thường tiềm ẩn trong bao hoạt dịch nhưng không có vật thể lạ tự do.
• Giai đoạn 2: Tăng sinh màng hoạt dịch và kèm theo các vật thể lạ tự do.
• Giai đoạn 3: U sụn màng hoạt dịch tăng sinh nhiều ở bao khớp hoặc màng hoạt dịch.

U sụn màng hoạt dịch là một bệnh lành tính tuy nhiên cần được theo dõi phát hiện và điều trị kịp thời để tránh các biến chứng nặng nề ở khớp. Việc điều trị u sụn màng hoạt dịch là giảm đau, cải thiện chức năng vận động khớp và tránh tái phát bệnh. Việc điều trị cụ thể như sau:

Điều trị nội khoa:

• Thuốc chống viêm không steroid
• Thuốc điều trị triệu chứng tác dụng chậm
• Thuốc ức chế Interleukin 1

Nội soi khớp:

• Phương pháp này có thể vừa thực hiện chẩn đoán lấy vật thể lạ hoặc cắt từng phần màng hoạt dịch bị tổn thương. Tuy nhiên, chỉ nên sử dụng khi u sụn kích thước nhỏ dưới 2 cm.

Điều trị ngoại khoa:

• Nếu chẩn đoán bệnh muộn, các u sụn phát triển nhiều hoặc to quá mức thì có thể sẽ phải chỉ định cắt bỏ u sụn cùng với phần màng hoạt dịch tổn thương.

Tóm lại, u sụn màng hoạt dịch là một nhóm u xuất hiện trong khớp. Bệnh thường tiến triển chậm và người bệnh thường chủ quan, do đó khi thấy có dấu hiệu bất thường ở khớp như cứng khớp, đau khớp,... cần đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời. Hiện nay, nội soi khớp gối là một kỹ thuật hiện đại, giúp chẩn đoán xác định và điều trị những thương tổn của khớp với hiệu quả cao, ít biến chứng, cho phép bác sĩ khảo sát và xử lý những tổn thương nhỏ bên trong khớp gối, đồng thời thực hiện được nhiều kỹ thuật mổ khác nhau trong quá trình nội soi.