Viêm quanh khớp vai thể đông đặc: Chẩn đoán và điều trị

Vai của bạn được tạo thành từ ba xương là xương cánh tay trên, xương bả vai (scapula) và xương đòn (xương đòn). Có cả mô bao quanh khớp vai của bạn giữ mọi thứ lại với nhau. Hay còn được gọi là bao khớp. Với bệnh nhân mắc viêm quanh khớp vai thể đông cứng, bao khớp trở nên dày và co cứng đến nỗi khó di chuyển. Các dải mô sẹo hình thành và có ít chất lỏng gọi là chất hoạt dịch để giữ cho khớp được bôi trơn. Những điều này hạn chế chuyển động của khớp vai.

Viêm quanh khớp vai thể đông đặc là thể bệnh hay gặp, chiếm <10% các trường hợp viêm quanh khớp vai, đứng hàng thứ hai sau viêm quanh khớp vai thông thường. Nguyên nhân là do viêm dính bao khớp ổ chảo-cánh tay, không có tổn thương sụn và xương khớp vai, không do chấn thương mới khớp vai, không do vi khuẩn.

Nguyên nhân của viêm quanh khớp vai thể đông đặc hiện chưa được biết rõ, bệnh thường gặp ở lứa tuổi trung niên và người già, một số yếu tố nguy cơ dẫn đến bệnh này gồm: gút, tăng huyết áp, đái tháo đường. Bệnh có thể xảy ra ở bệnh nhân không cử động vai một thời gian sau phẫu thuật, gãy xương hay các chấn thương khác ở vùng vai.

Các triệu chứng chính của viêm quanh khớp vai thể đông đặc là đau và cứng khớp khiến vai khó di chuyển hoặc không thể di chuyển. Nếu bạn mắc viêm quanh khớp vai thể đông đặc, bạn có thể cảm thấy đau âm ỉ hoặc đau ở một vai. Bạn cũng có thể cảm thấy đau ở cơ vai quấn quanh đỉnh cánh tay. Cơn đau vai có thể trở nên tồi tệ hơn vào ban đêm, khiến bạn khó ngủ.

Thông thường, viêm quanh khớp vai thể đông cứng thường diễn biến qua 3 giai đoạn. Đó là: giai đoạn đau khớp vai (painful stage), giai đoạn khớp vai đông cứng (frozen shoulder), giai đoạn tan đông (thawing stage). Mỗi người bệnh sẽ trải qua những triệu chứng, thời gian xuất hiện triệu chứng không giống nhau.

• Giai đoạn đau khớp vai: Bệnh nhân bị đau khớp vai với tính chất của đau do viêm. Đau cả khi nghỉ ngơi, đau nhiều về đêm có khi làm bệnh nhân tỉnh giấc. Đau tăng với bất kỳ vận động nào của cánh tay. Ban đầu đau thường nhẹ, tăng dần và dai dẳng trong nhiều tháng. Mức độ đau thường ít trầm trọng so với viêm quanh khớp vai thông thường. Đau tăng dần trong vài tuần hoặc một vài tháng. Giai đoạn này thường kéo dài vài tuần tới 6-8 tháng.
• Giai đoạn khớp vai đông cứng: ở giai đoạn này, mức độ đau của bạn có thể giảm nhưng khớp vai ngày càng đông cứng. Khi bác sĩ dùng tay cố định xương bả vai của bệnh nhân, xương cánh tay hoàn toàn không vận động được, cả vận động chủ động và vận động thụ động, giống như khớp ổ chảo-cánh tay bị đông cứng lại. Đây là đặc điểm nổi bật của thể bệnh này. Giai đoạn này thường kéo dài hai tới sáu tháng, khớp vai bị mất chức năng hoàn toàn, không vận động được.
• Giai đoạn tan đông: Phạm vi chuyển động của khớp vai bắt đầu trở lại bình thường. Giai đoạn này có thể kéo dài từ 6 tháng đến 2 năm, cuối cùng tầm vận động của khớp vai trở lại bình thường, nhưng đau khi vận động còn kéo dài thêm một vài tháng.

Chẩn đoán viêm quanh khớp vai thể đông đặc chủ yếu dựa vào lâm sàng với đặc trưng là hạn chế vận động khớp vai và đau khớp vai. Đau khớp vai với tính chất đau do viêm: đau cả khi nghỉ, đau tăng khi vận động, thường đau nhiều về đêm. Giai đoạn đầu đau không kèm hạn chế vận động khớp về sau hạn chế vận động khớp tăng dần. Khi hạn chế vận động khớp tăng thì đau giảm. Hạn chế vận động khớp vai là dấu hiệu cơ bản, cả vận động chủ động và vận động thụ động đều không thực hiện được.

Chụp cộng hưởng từ khớp vai: thấy bao khớp dày, phù nề.

• Điều trị nội khoa với các loại thuốc chống viêm không steroid (NSAID) như aspirin hoặc ibuprofen có thể giúp giảm đau và viêm ở vai của bạn.
• Điều trị có thể bao gồm tập vật lý trị liệu để cải thiện chuyển động của khớp vai
• Nếu các triệu chứng không được cải thiện theo thời gian, bác sĩ có thể đề nghị các phương pháp điều trị khác, bao gồm:
  • Tiêm corticoid tại chỗ
  • Làm vận động khớp vai dưới gây tê
  • Những trường hợp điều trị 3-6 tháng không có kết quả, có thể nội soi gỡ dính, giải phóng bao khớp.

Viêm quanh khớp vai thể đông cứng nếu không được điều trị vẫn có tiên lượng tốt. Nếu bạn được phẫu thuật thì kết quả lâu dài sau phẫu thuật nói chung là tốt, hầu hết bệnh nhân đã giảm hoặc không đau và cải thiện tầm vận động của khớp vai. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, thậm chí sau vài năm, chuyển động của khớp vai không trở lại hoàn toàn và mức độ cứng vẫn còn. Bệnh nhân tiểu đường thường vẫn còn mức độ cứng khớp sau phẫu thuật. Mặc dù không phổ biến, nhưng vai đông cứng có thể tái phát, đặc biệt là nếu một yếu tố nguy cơ như bệnh tiểu đường vẫn còn.