Bệnh thận và chế độ ăn uống

Có nhiều yếu tố nguy cơ dẫn đến bệnh thận. Phổ biến nhất là bệnh tiểu đường và huyết áp cao không kiểm soát được. Khi thận không thể hoạt động bình thường, chất lỏng có thể tích tụ trong cơ thể và chất thải có thể tích tụ trong máu. Để giảm sự tích tụ các chất thải trong máu, cải thiện chức năng thận và ngăn ngừa tổn thương thêm nên tránh hoặc hạn chế một số loại thực phẩm trong chế độ ăn.

Thận là cơ quan có hình hạt đậu thực hiện nhiều chức năng quan trọng như: chịu trách nhiệm lọc máu, loại bỏ chất thải qua nước tiểu, sản xuất hormone, cân bằng khoáng chất và duy trì sự cân bằng chất khác trong cơ thể. Khi thận gặp vấn đề có thể các chất lỏng này sẽ tích tụ trong máu gây ra ảnh hưởng chức năng thận.

Để hạn chế các nguy cơ gây ảnh hưởng cho thận có thể xây dựng chế độ ăn hợp lý cho những trường hợp này. Bởi vì, những gì bạn ăn và uống ảnh hưởng đến sức khỏe của bạn. Giữ cân nặng hợp lý và ăn một chế độ ăn uống cân bằng, ít muối và chất béo có thể giúp bạn kiểm soát huyết áp của mình. Nếu bạn bị tiểu đường, bạn có thể kiểm soát lượng đường trong máu của mình bằng cách lựa chọn cẩn thận những gì bạn ăn và uống. Kiểm soát tình trạng huyết áp cao và bệnh đái tháo đường có thể giúp ngăn ngừa bệnh thận trở nên tồi tệ hơn. Một chế độ ăn uống thân thiện với thận cũng có thể giúp bảo vệ thận của bạn khỏi bị tổn thương thêm. Vậy, người bệnh thận nên ăn gì? Chế độ ăn hợp lý với bệnh thận sẽ hạn chế một số loại thực phẩm để ngăn chặn các khoáng chất trong những thực phẩm đó tích tụ trong cơ thể bạn.

Hạn chế về chế độ ăn uống khác nhau tùy thuộc vào giai đoạn của bệnh thận. Chẳng hạn, những người đang ở giai đoạn đầu của bệnh thận mãn tính sẽ có chế độ ăn kiêng khác với những người bị bệnh thận giai đoạn cuối, hoặc suy thận. Những người suy thận ăn được gì? Những bệnh nhân thận giai đoạn cuối cần lọc máu cũng sẽ có những hạn chế về chế độ ăn uống khác nhau. Điều trị bệnh thận qua quá trình lọc máu nhằm loại bỏ nước thừa và lọc chất thải. Đa số những người bị bệnh thận giai đoạn cuối sẽ cần phải tuân theo một chế độ ăn uống có lợi cho thận để giảm sự tích tụ của một số hóa chất hoặc chất dinh dưỡng trong máu.

Trường hợp bệnh thận mãn tính, thận không thể loại bỏ đủ natri, kali hoặc phốt pho dư thừa. Do đó, những người này có nguy cơ bị tăng nồng độ các khoáng chất này trong máu cao hơn.

Vậy, những người bệnh thận nên ăn gì? Chế độ ăn hợp lý với bệnh thận thường bao gồm việc hạn chế natri và kali ở mức 2.000 mg mỗi ngày và giới hạn phốt pho ở mức 800-1.000 mg mỗi ngày.

Quá trình chuyển hóa protein cùng với quá trình lọc các chất thải trong chuyển hóa protein sẽ gặp khó khăn khi thận bị tổn thương. Do đó, những người bị bệnh thận mãn tính ở giai đoạn 1-4 có thể cần hạn chế lượng protein trong chế độ ăn uống của họ. Tuy nhiên, những người mắc bệnh thận giai đoạn cuối đang chạy thận nhân tạo có nhu cầu về protein tăng lên.

Nếu thận của bạn không hoạt động như bình thường, bác sĩ có thể xây dựng một kế hoạch ăn uống với lượng protein, natri và kali cụ thể hàng ngày. Kiểm tra những chất dinh dưỡng này có thể giúp ngăn ngừa bệnh thận trở nên tồi tệ hơn.

Nếu bạn bị bệnh thận, hoặc bạn đang gặp phải câu hỏi: bệnh sỏi thận nên ăn gì và kiêng gì? Bạn cần gặp chuyên gia dinh dưỡng để được hướng dẫn xây dựng chế độ ăn hợp lý đồng thời quản lý tình trạng bệnh hiện tại.

Để đáp ứng chế độ ăn với bệnh thận thì tất cả các kế hoạch bữa ăn, bao gồm cả chế độ ăn uống có lợi cho thận, bạn cần theo dõi lượng chất dinh dưỡng nhất định bạn nạp vào, chẳng hạn như:

• Lượng calo
• Chất đạm
• Chất béo
• Carbohydrate

2.1. Lượng calo

Cơ thể bạn nhận được năng lượng từ lượng calo bạn ăn và uống. Protein, carbohydrate và chất béo trong chế độ ăn uống sẽ cung cấp calo cho cơ thể. hàm lượng calo tùy thuộc vào độ tuổi, giới tính, kích thước cơ thể và mức độ hoạt động của bạn.

Bạn cũng có thể cần điều chỉnh lượng calo nạp vào dựa trên mục tiêu cân nặng của mình. Một số người sẽ cần hạn chế lượng calo họ ăn. Những người khác có thể cần phải có nhiều calo hơn. Bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng có thể giúp bạn tìm ra lượng calo bạn nên nạp vào cơ thể mỗi ngày.

2.2. Chất đạm

Protein có vai trò xây dựng, sửa chữa và duy trì mọi hoạt động của tế bào trong cơ thể và có thể được sử dụng để cung cấp năng lượng nếu cần. Khi thận không hoạt động đúng chức năng khiến cho chúng không thể xử lý nhiều protein. Điều rất quan trọng là bạn phải ăn đủ carbohydrate và chất béo để cung cấp cho cơ thể tất cả năng lượng cần thiết. Lượng protein hạn chế bạn ăn sau đó sẽ được sử dụng để xây dựng và sửa chữa các tế bào của bạn. Kế hoạch ăn uống mới của bạn sẽ cần bao gồm sự cân bằng phù hợp của protein, carbohydrate và chất béo. Nguồn cung cấp protein chính bao gồm thịt, gia cầm, cá, trứng, sữa, đậu và các loại hạt. Một số thực phẩm khác cũng chứa protein nhưng hàm lượng thấp hơn chẳng hạn như: bánh mì, ngũ cốc, hạt và rau...

2.3. Chất béo

Bạn cần một ít chất béo trong bữa ăn để giữ sức khỏe. Chất béo cung cấp cho bạn năng lượng và giúp bạn sử dụng một số vitamin trong thức ăn của mình. Nhưng quá nhiều chất béo có thể dẫn đến tăng cân và các bệnh liên quan đến tim mạch.

Chất béo không bão hòa, bao gồm:

• Dầu ô liu
• Dầu lạc
• Dầu ngô

Chất béo không bão hòa có thể làm giảm cholesterol trong máu. Nếu bạn cần tăng cân, hãy cố gắng ăn nhiều chất béo không bão hòa. Nếu bạn cần giảm cân, hãy hạn chế chất béo không bão hòa trong bữa ăn của bạn.

Chất béo bão hòa có thể làm tăng mức cholesterol cũng như tăng nguy cơ mắc bệnh liên quan đến tim mạch. Chất béo bão hòa bao gồm:

• Bơ
• Mỡ lợn
• Sự làm ngắn lại
• Các loại thịt

Hạn chế những thứ này trong kế hoạch bữa ăn của bạn. Thay vào đó, hãy chọn chất béo không bão hòa, lành mạnh hơn. Cắt bớt chất béo từ thịt và loại bỏ da gà hoặc gà tây cũng có thể giúp hạn chế chất béo bão hòa. Bạn cũng nên tránh chất béo chuyển hóa. Loại chất béo này làm cho lượng cholesterol "xấu" (LDL) cao hơn và cholesterol "tốt" (HDL) của bạn thấp hơn. Khi điều này xảy ra, bạn có nhiều khả năng mắc bệnh tim, và gây tổn thương thận.

2.4. Carbohydrate

Các nguồn cung cấp carbohydrate lành mạnh bao gồm trái cây và rau quả. Các nguồn cung cấp carbohydrate không lành mạnh bao gồm: đường, mật ong, kẹo cứng, nước ngọt và đồ uống có đường khác. Một số carbohydrate có nhiều kali và phốt pho, bạn có thể cần hạn chế tùy thuộc vào giai đoạn bệnh thận.

2.5. Natri

Natri có thể làm tăng huyết áp của bạn và khiến bạn giữ nước. Đối với những người bị bệnh thận, natri và chất lỏng dư thừa có thể tích tụ trong cơ thể, có thể ảnh hưởng đến tim và phổi của bạn. Kế hoạch ăn uống mới của bạn có thể bao gồm giới hạn natri hàng ngày. Chuyên gia dinh dưỡng sẽ xây dựng chế độ dinh dưỡng tốt nhất để duy trì trong giới hạn này. Natri có trong muối và hầu hết các loại thực phẩm chế biến sẵn. Nên khi lựa chọn thực phẩm cần đảm bảo kiểm tra nhãn thông tin dinh dưỡng để biết hàm lượng natri trong thực phẩm. Đồng thời kiểm tra nhãn của các sản phẩm thay thế muối trước khi sử dụng; nhiều loại chứa kali mà cũng có thể cần hạn chế.

2.6. Kali

Giống như natri, kali phải được cân bằng trong cơ thể. Nếu thận của bạn không hoạt động tốt, nồng độ kali trong máu của bạn có thể tăng lên. Mức kali cao ảnh hưởng đến nhịp tim của bạn, vì vậy kế hoạch ăn uống mới của bạn có thể bao gồm giới hạn kali. Các chuyên gia dinh dưỡng sẽ giải thích cách duy trì giới hạn của bạn. Kali được tìm thấy trong nhiều loại trái cây và rau, đậu, các loại hạt và thực phẩm từ sữa.

2.7. Một số chất khác

• Phốt pho. Chức năng thận kém có thể khiến lượng phốt pho tăng trong máu của bạn. Vì lý do đó, có thể cần phải hạn chế phốt pho.
• Canxi. Mức phốt pho cao trong cơ thể làm giảm lượng canxi cung cấp cho xương của bạn. Kế hoạch ăn uống của bạn sẽ cần cung cấp sự cân bằng phù hợp giữa phốt pho và canxi.
• Vitamin và chất khoáng, chẳng hạn như B-complex, vitamin C, vitamin D, sắt và kẽm. Khi hạn chế sử dụng một số loại thực phẩm có thể khiến cho cơ thể bị thiếu một số vitamin và khoáng chất.

Khi mắc bệnh thận, bạn nên đến cơ sở y tế tái khám thường xuyên để được các bác sĩ tư vấn, điều chỉnh chế độ dinh dưỡng hợp lý với tình trạng bệnh. Không nên chủ quan, tự ý sử dụng các loại thuốc, thực phẩm chức năng để tránh gây ảnh hưởng đến sức khỏe của thận.

Nguồn tham khảo: eatright.org