Nguyên nhân và cách điều trị viêm xoang hàm

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Văn Thái - Bác sĩ Tai Mũi Họng - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Viêm xoang hàm là bệnh lý phổ biến hiện nay, rất dễ xảy ra khi môi trường xung quanh thay đổi. Dù là bệnh viêm xoang hàm cấp tính hay viêm xoang hàm mạn thì cũng cần được chẩn đoán và điều trị kịp thời để tránh những biến chứng nguy hiểm cho cơ thể.

Trong cơ thể, hệ thống xoang bao gồm những xoang sau đây: Xoang sàng, xoang hàm, xoang trán và xoang bướm. Trong đó, xoang hàm bao gồm những hốc quang khu vực mắt và má 2 bên, phủ lên bề mặt của xoang này là lớp niêm mạc. Tình trạng lớp niêm mạc này bị phù nề, viêm nhiễm sẽ dẫn đến viêm xoang hàm là một trong những loại viêm xoang thường gặp nhất hiện nay. Có 2 thể viêm xoang hàm mà bệnh nhân có thể mắc phải, đó là:

● Viêm xoang hàm cấp

Trường hợp viêm xoang hàm cấp khiến bệnh nhân có những triệu chứng như nhức đầu, đau mặt, có thể lan lên hốc mắt, thái dương, đau buốt, đau nhiều vào buổi sáng và buổi trưa, giảm vào buổi chiều tối, đau nhiều hơn khi bệnh nhân cúi đầu xuống, gập người lại hay chạy nhảy, vận động mạnh, khi dùng tay ấn vào mắt, hố răng thì bệnh nhân có cảm giác đau. Bệnh nhân có chảy mũi nước, nước mũi ban đầu loãng, sau đó đặc dần và chuyển màu vàng, có thể có mủ và mùi hôi, bệnh nhân có sốt cao... Những triệu chứng của viêm xoang hàm cấp kéo dài hơn 6 tuần, sau đó sẽ chuyển sang giai đoạn viêm xoang hàm mạn.

● Viêm xoang hàm mạn

Đối với viêm xoang hàm mạn thì hầu như không có những triệu chứng điển hình như viêm xoang hàm cấp, có thể có chảy mũi nước nhiều, nghẹt mũi, dịch mũi tiết ra có màu xanh, đặc biệt khi bị viêm xoang hàm nguyên nhân do răng miệng thì mủ tiết ra từ mũi và miệng sẽ có mùi hôi, bệnh nhân có triệu chứng đau âm ĩ, dữ dội vùng mặt, đặc biệt là 2 bên má. Viêm xoang hàm mạn thể mủ thường sẽ để lại một số biến chứng viêm xoang như viêm tấy hốc mắt, viêm xương tủy, viêm màng não, áp – xe não...

Các nguyên nhân viêm xoang hàm:

● Viêm mũi dị ứng thời gian dài.

● Cấu trúc giải phẫu bị lệch vách ngăn mũi.

● Những bệnh lý về răng miệng.

● Những tai nạn trong cuộc sống gây ra chấn thương hoặc những hậu quả mà quá trình phẫu thuật để lại.

● Vi khuẩn xâm nhập từ môi trường bên ngoài vào.

Đối tượng có nguy cơ cao mắc phải viêm xoang hàm:

● Những bệnh nhân bị sâu răng, viêm nhiễm răng miệng nhưng không điều trị hoặc không điều trị triệt để.

● Những người đã đi nhổ răng, thực hiện những phẫu thuật vùng khoang miệng cũng có nguy cơ mắc phải viêm xoang hàm, có thể là trong quá trình phẫu thuật bệnh nhân bị tổn thương hoặc có dị vật bất thường rơi vào.

● Những người có tiền sử mắc những bệnh lý như viêm mũi dị ứng. Cũng có thể là do trước đây đã từng bị viêm xoang hàm nhưng không điều trị dứt điểm.

● Những người có những sai lệch nhất định về cấu trúc xoang hàm, có thể do bẩm sinh hay do biến dạng sau khi phẫu thuật.

Những trường hợp gặp phải viêm xoang hàm cấp tính hay viêm xoang hàm thể mủ nếu không phát hiện sớm và điều trị kịp thời thì có thể để lại những biến chứng nguy hiểm như:

● Bệnh lý viêm đa xoang, viêm xoang trán...

● Viêm họng, viêm thanh quản do dịch hoặc mủ từ xoang đổ xuống vùng họng gây viêm.

● Viêm dây thần kinh thị giác, viêm tĩnh mạch xoang nếu bệnh nhân bị viêm xoang hàm mạn.

Sau khi chẩn đoán xác định viêm xoang hàm thông qua việc hỏi bệnh, thăm khám lâm sàng, xét nghiệm cận lâm sàng như soi độ trọng của xoang, chụp X-quang để khảo sát các xoang..., bác sĩ có thể đưa ra những phác đồ phù hợp để điều trị cho bệnh nhân.

Phương pháp điều trị viêm xoang có thể áp dụng là phương pháp điều trị nội khoa. Bệnh nhân được chỉ định sử dụng những thuốc kháng sinh phù hợp với nguyên nhân của từng thể bệnh viêm xoang hàm, cùng với đó là sử dụng thuốc giảm đau, thuốc chống dị ứng, thuốc chống phù nề...

Những bệnh nhân không đáp ứng điều trị với những loại thuốc trên thì có thể được áp dụng phương pháp Proetz, tức là rửa xoang dưới áp lực âm bằng cách chọc xoang hút mủ và dịch ứ đọng bên trong ra, đồng thời đưa thuốc vào những hốc xoang đó để thay thế. Hoặc có thể bệnh nhân sẽ được chỉ định phẫu thuật cắt polyp mũi hay tiến hành những thủ thuật chỉnh hình vách ngăn. Những bệnh nhân mắc viêm xoang hàm nguyên nhân do những bệnh lý về răng miệng thì có thể điều trị theo nguyên nhân gây bệnh hoặc được nhổ răng sâu, răng gây ra thương tổn.

Đối với viêm xoang hàm cấp tính thì cần điều trị nội khoa như trên, sử dụng thêm thuốc co mạch khi bệnh nhân có triệu chứng tắc nghẽn mũi, có thể xông mũi bằng Menthol. Còn đối với viêm xoang hàm mạn thì điều trị kháng sinh theo phác đồ, dùng phương pháp Proetz để tháo mủ, kết hợp điều trị nội khoa và phẫu thuật.

Để đảm bảo hiệu quả điều trị viêm xoang hàm đạt được mức cao nhất, bên cạnh dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ, bệnh nhân cần có một thực đơn ăn uống khoa học, một chế độ luyện tập, nghỉ ngơi và làm việc, học tập lành mạnh. Bệnh nhân có thể làm theo những lời khuyên sau đây để có một cuộc sống khỏe mạnh hơn:

● Không ăn thức ăn quá cay và quá nóng vì nó sẽ gây nên bệnh lý trào ngược dạ dày- thực quản, đây là một nguyên nhân cũng bệnh lý viêm tai, mũi, họng...

● Không ăn những thức ăn gây dị ứng cho cơ thể.

● Không sử dụng những đồ uống, chất kích thích như nước uống có gas, bia, rượu, thuốc lá, cà phê... vì nó cũng gây nên trào ngược dạ dày- thực quản.

● Hạn chế uống sữa cũng như những sản phẩm được chế biến từ sữa vì những loại thực phẩm này sẽ gây tăng tiết dịch nhầy từ mũi, làm giảm lưu thông không khí của mũi với môi trường bên ngoài.

● Không dùng nước, thức ăn quá lạnh hay quá nóng vì sẽ kích thích niêm mạc vùng miệng cũng như niêm mạc đường hô hấp.

Để hạn chế những ảnh hưởng của viêm xoang hàm cũng như những biến chứng nguy hiểm mà viêm xoang hàm để lại, cần có một lối sống lành mạnh và chế độ ăn uống nghỉ ngơi hợp lý. Khi có những dấu hiệu bất thường thì cần đến cơ sở y tế để khám ngay, tránh để viêm xoang hàm tiến triển thành viêm xoang hàm mạn.