Bổ sung sắt cho bé 4 - 7 tháng tuổi

Trẻ em trong giai đoạn tăng trưởng nhanh rất dễ gặp tình trạng thiếu máu do thiếu sắt. Đây là hiện tượng thiếu máu sinh lý thông thường, không tác động nhiều đến sức khỏe của trẻ. Tuy nhiên, nếu thiếu máu sinh lý tiếp diễn trong thời gian dài mà không bổ sung sắt kịp thời thì sẽ gây ảnh hưởng không tốt đến sự phát triển của trẻ về cả thể chất lẫn trí tuệ. Vì vậy, các bác sĩ khuyến cáo nên bổ sung sắt với liều lượng hợp lý cho trẻ em.

Tầm quan trọng của việc bổ sung sắt cho trẻ theo từng nhóm tuổi:

• Với trẻ đủ tháng và trong giai đoạn phát triển: Nhóm trẻ này đã có một lượng sắt tích lũy ở những tháng cuối cùng trong tử cung. Nguồn sắt dự trữ này kết hợp với lượng sắt từ sữa mẹ có thể đảm bảo đủ cho cơ thể của trẻ sử dụng trong vòng 6 tháng đầu sau sinh. Việc bổ sung sắt cho bé 7 tháng tuổi trở đi sẽ giúp bù đắp dần lượng sắt đã mất để bé phát triển nhanh chóng;
• Với trẻ sơ sinh thiếu tháng và thiếu cân: Nhóm trẻ này sẽ có lượng sắt dự trữ ít hơn so với các bé khác. Nếu không được phát hiện và bổ sung sắt kịp thời, trẻ dễ thiếu hụt sắt, biểu hiện là thiếu máu, chậm lớn, xanh xao. Trong trường hợp này, việc bổ sung sắt dự phòng cho trẻ sơ sinh nên được xem xét;
• Với trẻ thiếu sắt, uống sữa bò sớm: Ở độ tuổi bắt đầu ăn dặm với thức ăn ngoài, trẻ rất dễ bị thiếu sắt nếu chế độ dinh dưỡng không đầy đủ, toàn diện. Bên cạnh đó, trong sữa bò có chứa hàm lượng sắt tương đối thấp, gây trở ngại trong việc hấp thụ sắt nên dễ gây ra tình trạng thiếu máu thiếu sắt. Bổ sung sắt cho trẻ 4 tháng tuổi - 7 tháng tuổi cần dựa trên việc xây dựng một chế độ dinh dưỡng khoa học, đầy đủ.

Trong giai đoạn 4 – 7 tháng tuổi, bé chủ yếu hấp thu sắt qua các con đường chính là: Bú mẹ, uống sắt bổ sung hoặc sử dụng thực phẩm hàng ngày. Tùy vào tình trạng sức khỏe cũng như nhu cầu của từng bé mà bác sĩ sẽ chỉ định những phương pháp khác nhau như:

Cho bé ăn nhiều thực phẩm bổ sung sắt:

• Thời điểm cuối của trẻ 4 – 7 tháng tuổi, bé đã quen dần với chế độ ăn dặm thay vì việc chỉ bú sữa mẹ hay dùng sữa công thức. Do vậy, cha mẹ có thể bổ sung sắt cho trẻ dưới 6 tháng bằng các thực phẩm chứa nhiều sắt. Tuy nhiên, chế độ ăn dặm vẫn cần chú ý bảo đảm các nhóm dinh dưỡng chính quan trọng như tinh bột, protein, chất xơ, vitamin,... để bé có thể phát triển khỏe mạnh. Cụ thể, các thực phẩm có chứa nhiều sắt là:
• Sắt động vật: Có nhiều trong các loại thịt đỏ như thịt bò, thịt cừu, thịt lợn; các loại thịt gia cầm như vịt, gà, ngan; các loại hải sản như cá hồi, cá ngừ, cua, sò, hến, tôm; các loại nội tạng động vật như gan, thận, tim,...;
• Sắt thực vật: Có nhiều trong các loại rau xanh như súp lơ xanh, cải bó xôi, rau chân vịt, bina; các loại rau củ có màu đỏ như củ cải đỏ, rau dền, cà rốt; các loại ngũ cốc nguyên hạt, trái cây sấy khô, đậu;
• Theo các chuyên gia, sắt động vật dễ hấp thu hơn so với sắt thực vật. Do vậy, trong chế độ ăn dặm của trẻ, cha mẹ nên cân nhắc giữa 2 nhóm thực phẩm này, đồng thời bổ sung thêm vitamin C để bé có thể hấp thu tốt hơn;
• Muốn bổ sung thêm chất sắt cho trẻ, cha mẹ nên lưu ý những nguồn thực phẩm như:
  • 1⁄2 chén ngũ cốc, thức ăn dặm chứa 12mg sắt;
  • 1⁄2 chén bột yến mạch chứa 5mg sắt;
  • 1⁄4 chén đậu phụ thô chứa 2,22mg sắt;
  • 1⁄2 chén đậu nành chứa 2mg sắt;
  • 1⁄2 chén đậu lăng luộc chứa 2mg sắt;
• Tùy vào loại thực phẩm mà lượng chất sắt trong mỗi món ăn có sự khác biệt. Cha mẹ nên kiểm tra các giá trị này ở bao bì sản phẩm để tham khảo thêm. Ngoài ra, lượng sắt mà trẻ có thể hấp thụ cũng phụ thuộc vào khả năng hấp thu và cơ địa. Cha mẹ có thể dựa vào những yếu tố này để tạm tính lượng sắt mà bé có thể hấp thụ được mỗi ngày.

Cho bé uống bổ sung chất sắt:

Cơ thể con người chỉ hấp thu được khoảng 5% lượng cung cấp từ thực phẩm. Do vậy, đối với trẻ 4 - 7 tháng tuổi, để hấp thụ không 5 – 8mg sắt/ngày sẽ cần khoảng 100 – 160mg sắt từ thực phẩm, với tương đương 15 – 23 lòng đỏ trứng gà. Đây là điều gần như không thể thực hiện. Vì vậy, bổ sung sắt bằng đường uống là biện pháp tối ưu.

Việc bổ sung sắt cho trẻ 4 tháng tuổi - 7 tháng tuổi cần chú ý một số điều sau:

• Tuân thủ đúng liều lượng: Bé 7 tháng tuổi cần khoảng 8mg sắt mỗi ngày. Lượng sắt từ thức ăn hàng ngày sẽ cung cấp được khoảng 50% nhu cầu kể trên. Do vậy, nếu cha mẹ muốn sử dụng thực phẩm hàng ngày có sắt thì chỉ nên dùng chế phẩm sắt bổ sung có hàm lượng 4 – 5mg/ngày là đủ;
• Thời điểm bé cần bổ sung sắt: Bổ sung sắt cho bé 4 – 7 tháng tuổi là điều cần thiết nhưng không được dùng tùy tiện. Nên bổ sung sắt theo chỉ định của bác sĩ, thường dùng khi bé có các biểu hiện lâm sàng như:
  • Xanh xao, mệt mỏi, niêm mạc có dấu hiệu tái nhợt;
  • Hay cáu gắt, mất tập trung, quấy khóc vào ban đêm;
  • Khó ngủ, lười ăn, rụng tóc;
  • Trẻ dễ mắc các bệnh ốm vặt, hệ miễn dịch suy giảm;
  • Rối loạn hô hấp, khó thở, tim đập nhanh;
• Thời gian bổ sung sắt cho bé trong ngày: Bổ sung sắt cho bé 7 tháng tuổi tốt nhất là vào buổi sáng, 1 giờ trước khi ăn hoặc 2 giờ sau khi ăn. Cha mẹ không nên cho bé sử dụng sắt vào buổi thời vì có thể khiến giấc ngủ của con bị gián đoạn. Không những vậy, bổ sung sắt vào thời điểm buổi tối còn khiến một lượng sắt bị tích tụ ở thận và dạ dày, gây đau bụng, tiêu chảy, buồn nôn. Thậm chí, trường hợp nguy hiểm hơn là viêm loét dạ dày, suy gan, suy thận,...;
• Cách sử dụng sắt kết hợp: Để sắp hấp thụ tốt trong quá trình bổ sung cho bé 4 – 7 tháng tuổi, cha mẹ nên cho bé ăn thêm các thực phẩm giàu vitamin C. Đồng thời, cần hạn chế cho trẻ sử dụng sắt cùng lúc với calci, các loại thuốc dạ dày và các loại thực phẩm có khả năng làm giảm tương tác như cà phê, sữa, nước có ga,... Trường hợp phải dùng thì nên sử dụng cách nhau ít nhất 1 – 2 tiếng;
• Bổ sung sắt cho bé quá nhiều cũng có thể khiến trẻ đối mặt với những nguy hiểm như tổn thương gan, thay đổi màu da, bị đái tháo đường, mắc các bệnh tim mạch, kích thích vi khuẩn phát triển, viêm khớp, mắc các bệnh về thần kinh,... Do vậy, khi cho trẻ bổ sung sắt, cha mẹ tuyệt đối không nên lạm dụng mà nên tuân thủ đúng theo khuyến cáo của bác sĩ;
• Các nhà khoa học khuyến cáo mức sắt nên bổ sung tối đa cho bé mỗi ngày là 40mg để bảo đảm an toàn, hiệu quả, tránh tác dụng không mong muốn.

Bổ sung sắt cho trẻ 4 tháng tuổi - 7 tháng tuổi cần tuân thủ các nguyên tắc an toàn, đúng theo chỉ định của bác sĩ. Đây là lưu ý quan trọng để đảm bảo bé được cung cấp đủ lượng sắt cần thiết, tránh nguy cơ thiếu máu do thiếu sắt.