Dạy trẻ đọc: Cần hiểu con đang ở giai đoạn nào?

Để trẻ có thể đọc một cách trôi chảy là cả một quá trình có thể kéo dài tới vài năm. Trẻ sẽ phải trải qua 4 giai đoạn từ tập đọc, đọc sơ cấp, đọc trung cấp đến đọc nâng cao. Quá trình tập đọc của trẻ kéo dài từ mẫu giáo đến lớp 2. Một số trẻ có thể hình thành các kỹ năng sớm hơn hoặc chậm hơn so với những đứa trẻ khác.

Học đọc là một quá trình có thể mất nhiều năm và mỗi đứa trẻ sẽ phát triển kỹ năng của mình với tốc độ khác nhau, tuy nhiên, hầu hết trẻ đều tiến bộ qua bốn giai đoạn đọc cơ bản. Trẻ có thể là người thích tập đọc trước khi hình thành kỹ năng đọc cơ bản nếu trẻ thực hiện hầu hết những điều sau:

• Chơi với sách như đồ chơi nhưng chưa hiểu rằng bên trong đó là những câu chuyện
• Đã từng tiếp xúc với sách và thích nghe chúng, nhưng chưa hiểu rằng các trang có chứa các từ tương ứng với một câu chuyện
• Bị thu hút bởi màu sắc tươi sáng và hình ảnh minh họa có trong sách, nhưng không hiểu rằng những bức tranh mô tả một câu chuyện
• Không thể xác định bất kỳ từ hoặc chữ cái nào trên các trang
• Giả vờ viết bằng bút chì hoặc bút mực
• Thích tự mình xem qua sách và tạp chí

Để khuyến khích, hãy chia sẻ sách với trẻ và tìm hiểu xem đọc sách nào cho trẻ hiểu. Tốt nhất bạn nên cho trẻ xem những cuốn sách hoặc tạp chí có bảng chữ cái bao gồm vần và từ, hình ảnh minh họa sống động và những câu chuyện mà bạn yêu thích khi còn nhỏ.

Trẻ đang trong giai đoạn bắt đầu học đọc nếu thực hiện những điều sau đây:

• Cần hình ảnh trên mỗi trang sách để giúp kể câu chuyện
• Có thể gọi tên các chữ cái trong bảng chữ cái và biết nhiều âm của chữ cái
• Ghi nhớ những cuốn sách và cố gắng đọc lại chúng nhiều lần
• Đọc to rõ ràng và không dừng lại vì dấu câu
• Bắt gặp một từ không xác định và có thể phát âm phần đầu, nhưng sau đó viết lại phần còn lại hoặc bỏ qua từ đó

Nhiều trẻ mẫu giáo có thể đạt được cấp độ đọc này, với một trong những kỹ năng quan trọng của chúng là khả năng phân biệt giữa các âm thanh mà các chữ cái tạo ra. Để giúp trẻ phát triển kỹ năng đọc và khả năng nghe của trẻ, hãy dành thời gian để đọc cùng với trẻ. Đây là một nguồn động lực rất lớn giúp trẻ đạt được sự tiến bộ trong quá trình học đọc. Nói chuyện với con bạn về các bức tranh, chỉ vào các từ khi bạn đọc chúng và đọc ở mọi nơi bạn đến (biển báo đường bộ, biển hiệu cửa hàng, v.v.) là một vài cách để giúp trẻ mới bắt đầu đọc chuyển sang cấp độ tiếp theo.

Trẻ đang dần hoàn thiện kỹ năng đọc của bản thân cũng như khả năng nghe của trẻ nếu trẻ thực hiện hầu hết những điều sau:

• Trẻ có thể đọc trôi chảy chỉ với một vài lỗi, tuy nhiên đôi khi trẻ có thể phải dừng lại để phát âm các từ
• Sử dụng hình ảnh cũng như các liên kết với ngữ cảnh từ phần còn lại của câu để tìm ra ý nghĩa của một câu chuyện
• Bắt gặp một từ không xác định, thường có thể tìm ra nghĩa dựa trên ngữ cảnh
• Có thể trả lời các câu hỏi đơn giản về câu chuyện
• Đôi khi đọc to rõ ràng và tạm dừng ở hầu hết các dấu câu
• Thích những cuốn sách mới, tự đọc những cuốn sách đơn giản và cần tới sự trợ giúp của người lớn khi đọc những cuốn khó hơn

Nhiều cha mẹ thường thắc mắc, trẻ nghe đọc sách có hiểu không? Thực chất trẻ bước vào lớp 1 (thường từ 6 đến 7 tuổi), chúng có thể hiểu những gì chúng nhìn thấy trên sách. Trẻ em ở giai đoạn này có thể ghép các chữ cái với âm thanh và ghép các từ đã nói với các chữ viết của chúng.

Để giúp trẻ hoàn thiện kỹ năng này, điều quan trọng nhất bạn có thể làm là cho trẻ được tự do đọc sách. Cho phép trẻ chọn sách của riêng chúng, có thể đọc ở bất cứ đâu mà chúng muốn (trong phạm vi cho phép). Trẻ em trong giai đoạn này cần thực hành kỹ năng đọc một cách độc lập nhiều nhất có thể. Cách tốt nhất để khuyến khích trẻ đọc nhiều hơn là để chúng đọc bất cứ thứ gì chúng muốn, điều này giúp trẻ cảm thấy hứng thú hơn.

Trẻ đã có thể đọc một cách thông thạo nếu có thể thực hiện hầu hết những điều sau:

• Đọc trơn tru
• Đọc sách theo chương và có thể hiểu đầy đủ hầu hết hoặc tất cả câu chuyện
• Thích sách không có hình ảnh
• Tra cứu một từ chưa biết hoặc hỏi nghĩa của từ đó và thường ghi nhớ nó vào lần tiếp theo khi trẻ nhìn thấy từ đó
• Có thể trả lời các câu hỏi về tài liệu và chia sẻ cảm xúc và suy nghĩ về câu chuyện
• Đọc to rõ ràng, với sự hiểu biết đầy đủ về dấu câu và nhịp điệu
• Đọc sách theo chương và thể hiện sự quan tâm đến những câu chuyện dài hơn, chi tiết hơn

Nhiều trẻ em có thể đọc thành thạo khi học lớp 2. Tại thời điểm này, trẻ không còn phải cẩn thận phát âm từng từ. Việc đọc trở nên chủ động hơn và có thể hiểu được ý nghĩa của những câu chuyện trẻ đang đọc.

Để củng cố kỹ năng đọc của trẻ ở giai đoạn này, hãy cố gắng chơi với trẻ theo cách học của chúng và khơi dậy sự sáng tạo của trẻ. Đối với những trẻ thích đọc sách, hãy tạo một tờ báo gia đình hoặc tạo dấu trang của riêng bạn. Đối với những người học qua các câu chuyện, hãy tìm kiếm thời gian kể chuyện trực tuyến và ngoại tuyến hoặc tạo cơ hội cho trẻ đọc chuyện cho người khác nghe. Và đối với những trẻ thích đọc qua hình ảnh, hãy tạo một sổ lưu niệm ảnh và viết chú thích mô tả những gì đang xảy ra trong ảnh để củng cố sự liên tưởng giữa hình ảnh và câu chuyện.

Để trẻ có thể phát triển tốt và toàn diện về kỹ năng thì cha mẹ cũng nên chú ý đặc biệt tới chế độ dinh dưỡng của trẻ nhỏ. Cha mẹ nên bổ sung cho trẻ các sản phẩm hỗ trợ có chứa lysine, các vi khoáng chất và vitamin thiết yếu như kẽm, crom, selen, vitamin nhóm B giúp đáp ứng đầy đủ nhu cầu về dưỡng chất ở trẻ. Đồng thời các vitamin thiết yếu này còn hỗ trợ tiêu hóa, tăng cường khả năng hấp thu dưỡng chất, giúp cải thiện tình trạng biếng ăn, giúp trẻ ăn ngon miệng.

Cha mẹ có thể tìm hiểu thêm:

Các dấu hiệu bé thiếu kẽm

Thiếu vi chất dinh dưỡng và tình trạng không tăng cân ở trẻ

Hãy thường xuyên truy cập website Vinmec.com và cập nhật những thông tin hữu ích để chăm sóc cho bé và cả gia đình nhé.

Nguồn tham khảo: babycenter.com