Hẹp môn vị và nôn trớ ở trẻ sơ sinh

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ nội trú Lê Thanh Tuấn - Bác sĩ Ngoại tiêu hóa - Khoa Ngoại tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang.

Hẹp môn vị thường diễn ra ở trẻ sơ sinh, nhưng nguyên nhân của bệnh cũng chưa được các bác sĩ xác định rõ ràng. Một trong những biểu hiện của trẻ khi gặp triệu chứng này là nôn trớ, mất nước... Bài viết này sẽ cung cấp thêm thông tin để cha mẹ hiểu rõ hơn cũng như sẽ có phương pháp xử trí tốt hơn giúp cải thiện tình trạng này cho bé.

Nôn sau khi bú là một triệu chứng đặc trưng của tình trạng hẹp môn vị, thường bắt đầu vài tuần sau khi sinh. Nếu trẻ bị nôn trớ dữ dội, hãy gọi bác sĩ ngay lập tức. Những em bé không giữ được thức ăn sau khi ăn cần được giúp đỡ nhanh chóng để tránh mất nước, sụt cân và các biến chứng khác.

Tất cả trẻ sơ sinh đều nôn trớ theo cách ợ hơi. Khi trẻ bị hẹp môn vị, cơ ở phần dưới của dạ dày, được gọi là môn vị, dày lên và chặn dòng thức ăn xuống ruột non.

Khoảng 1/5 trẻ sơ sinh bị hẹp môn vị, nhưng hiếm khi thấy ở trẻ trên 12 tuần tuổi. Một số yếu tố nguy cơ của hẹp môn vị:

• Trẻ trai, đặc biệt nếu là con đầu lòng
• Người da trắng
• Sinh non
• Sinh mổ
• Mẹ hút thuốc lá khi mang thai
• Cha mẹ bị hẹp môn vị hoặc có tiền sử bị bệnh
• Người mẹ dùng một số loại thuốc kháng sinh vào cuối thai kỳ hoặc khi đang cho con bú
• Dùng một số loại thuốc kháng sinh (như erythromycin và azithromycin) trong những tuần đầu sau sinh.

Nếu trẻ bị hẹp môn vị, trẻ cũng có thể gặp các triệu chứng sau:

• Những cơn co thắt như Wavelike khắp bụng trên sau khi ăn và trước khi nôn, khi các cơ dạ dày cố gắng đẩy thức ăn qua môn vị.
• Hồi hộp bắt đầu cho ăn, sau đó là lo lắng và bồn chồn trước khi nôn
• Bụng sưng lên
• Đói triền miên
• Giảm cân
• Dấu hiệu mất nước, chẳng hạn như khô miệng, lờ đờ, thóp lõm và đi ngoài sáu giờ mà không mặc tã ướt.
• Đi tiêu ít hơn hoặc táo bón
• Trào ngược dạ dày thực quản.

Sau khi hỏi về tiền sử bệnh lý và thực hiện thăm khám, các bác sĩ có thể yêu cầu mẹ cho trẻ thực hiện các xét nghiệm sau:

• Siêu âm bụng: Thủ thuật này được tiến hành một cách nhanh chóng và không gây đau cho trẻ. Nó sẽ được sử dụng sóng âm thanh để tạo ra hình ảnh bên trong cơ thể của trẻ để giúp bác sĩ quan sát được những diễn biến đang xảy ra trong ổ bụng của trẻ.
• Xét nghiệm máu: Những xét nghiệm này sẽ giúp bác sĩ đo mức độ chất điện giải của bé và các chỉ số liên quan khác.
• Chụp X-quang với Bari: Em bé sẽ uống một chai dung dịch có chứa bari, và sau đó sẽ chụp ảnh môn vị của em bé đang hoạt động.

Thông thường để điều trị hẹp môn vị bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp phẫu thuật. Quá trình này được diễn ra bằng cách phẫu thuật cắt bỏ môn vị, bao gồm thực hiện một vết cắt duy nhất trên cơ môn vị. Phương pháp này hầu như luôn cần thiết để làm giãn van để chúng có thể hoạt động bình thường.

Tình trạng hẹp môn vị có thể gây ra các biến chứng như:

• Mất cân bằng chất điện giải: Chất điện giải thường là khoáng chất như cloura kali, đây là những chất được lưu thông trong cơ thể để giúp cho quá trình điều chỉnh nhiều chức năng quan trọng như nhịp đập của tim. Khi trẻ bị nôn, mất nước nhiều sẽ dẫn đến tình trạng mất cân bằng điện giải.
• Kích thích hoạt động của dạ dày. Do quá trình nôn lặp đi lặp lại nhiều lần nên gây ra các kích ứng dạ dày cho trẻ. Điều này thậm chí có thể kiến chảy máu nhẹ trong dạ dày của bé.
• Vàng da: Tình trạng này rất hiếm, nhưng tình trạng hẹp môn vị của trẻ tiến triển sẽ khiến cho màu da và màu mắt của trẻ bị đổi màu. Điều này được gây ra bởi sự tích tụ chất bài tiết ở gan là bilirubin.

7.1. Rủi ro của phương pháp phẫu thuật hẹp môn vị

Phương pháp phẫu thuật hẹp môn vị khá an toàn, theo đó phẫu thuật mở cơ môn vị là phẫu thuật phổ biến nhất cho trẻ sơ sinh. Thủ tục này thường được tiến hành bằng phương pháp nội soi, vì vậy nó được coi là xâm lấn tối thiểu. (Phẫu thuật nội soi bao gồm các vết mổ nhỏ.)

7.2. Thời gian trẻ phải nằm viện sau phẫu thuật hẹp môn vị

Thường sau khi phẫu thuật hẹp môn vị trẻ sẽ được nằm viện trong khoảng thời gian là từ một hoặc hai ngày. Khi trẻ nằm viện, sẽ được truyền dịch qua đường tĩnh mạch (IV) để cung cấp chất lỏng và các chất dinh dưỡng khác. Các hoạt động này thường được ngừng vài ngày sau khi phẫu thuật và việc cho con bú sữa mẹ hoặc sữa công thức có thể tiếp tục hoạt động trở lại.

7.3. Một số biểu hiện của trẻ sau khi phẫu thuật hẹp môn vị

Bụng của trẻ có thể bị đau trong một hoặc hai ngày sau khi phẫu thuật. Bạn cũng không nên lo lắng và ngạc nhiên bởi một vài lần nôn trớ không thường xuyên của trẻ sau khi làm thủ thuật phẫu thuật hẹp môn vị. Thực tế, hầu hết trẻ sơ sinh sau cuộc phẫu thuật đều nôn mửa dữ dội thêm vài lần nữa. Điều này xảy ra có thể khiến bạn lo lắng và sợ hãi về tình trạng của bé. Tuy nhiên, bạn không nên quá lo lắng mà hãy trao đổi thêm với bác sĩ.

Trong trường hợp trẻ vẫn nôn trớ nhiều hơn một vài ngày sau khi phẫu thuật, thì bạn hãy gọi ngay cho bác sĩ. Bởi vì, điều này có thể hi hữu xảy ra, nhưng có thể trẻ nằm trong khoảng 1 đến 2 phần trăm những trường hợp cần phải tiến hành thủ thuật thứ hai.

7.4. Ảnh hưởng về lâu dài của tình trạng hẹp môn vị ở trẻ

Hầu như tình trạng hẹp môn vị không ảnh hưởng về lâu dài đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Sau khi tiến hành phẫu thuật thành công, môn vị sẽ hoạt động bình thường, không có dấu hiệu về kích thước bất thường của nó.

Trẻ bị hẹp môn vị gây nôn trớ, mất nước và nhiều biến chứng nguy hiểm khác. Vì thế khi thấy trẻ có triệu chứng nôn liên tục sau bú thường 2 tuần sau sinh thì cha mẹ cần đưa trẻ đến các trung tâm y tế để thăm khám và điều trị, tránh những biến chứng nguy hiểm cho trẻ.

Nguồn tham khảo: babycenter.com