Nguyên nhân thiếu vi chất dinh dưỡng ở trẻ em

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Vũ Quốc Ánh - Bác sĩ Nhi khoa - Khoa Nhi - Sơ sinh, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Thiếu vi chất dinh dưỡng ở trẻ em do nhiều nguyên nhân gây ra. Trẻ bị thiếu vi chất dinh dưỡng có thể gây ra nhiều ảnh hưởng nghiêm trọng đối với sức khỏe và sự phát triển. Vậy làm thế nào để phòng ngừa trẻ thiếu vi chất?

Vi chất dinh dưỡng được chia làm 2 nhóm là nhóm khoáng chất bao gồm sắt, kẽm, canxi, phốt pho, đồng, iod, selen, ... và nhóm vitamin như vitamin A, C, E, D, B, ... Đối với trẻ em, vi chất dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng để trẻ phát triển về cả thể chất lẫn trí tuệ và giúp trẻ khỏe mạnh, phòng chống bệnh tật.

Cơ thể trẻ không thể tự tổng hợp được các vi chất dinh dưỡng mà phải bổ sung từ khẩu phần ăn hàng ngày. Tuy nhiên, vì nhiều nguyên nhân trẻ có thể không nhận đủ vi chất dinh dưỡng cần thiết đáp ứng nhu cầu của cơ thể.

Thiếu vi chất ở trẻ em là tình trạng trẻ thiếu hụt những khoáng chất và vitamin quan trọng đối với sức khỏe, xảy ra trên phạm vi cộng đồng, thường là vitamin A, iod, sắt, kẽm, axit folic.

Có nhiều nguyên nhân gây bệnh thiếu vi chất dinh dưỡng ở trẻ em, cụ thể:

• Thiếu kẽm: Mẹ mang thai bị thiếu kẽm, trẻ sơ sinh không được bú sữa mẹ, trẻ ít ăn thịt, chế độ ăn uống của trẻ nghèo nàn.
• Thiếu sắt: Mẹ mang thai bị thiếu sắt, trẻ sinh non, bị nhẹ cân, trẻ dùng sữa bò sớm (trước 12 tháng tuổi), do biến đổi về phát triển hành vi và thần kinh.
• Thiếu vitamin A, vitamin D: Trẻ bú sữa mẹ không hoàn toàn (trẻ không uống sữa, ăn thức ăn đặc sớm) hoặc không bú sữa mẹ.

Ngoài ra, yếu tố địa lý vùng miền cũng ảnh hưởng rất lớn đến chế độ ăn và thiếu vi chất dinh dưỡng ở trẻ em.

Thiếu vi chất dinh dưỡng ở trẻ em có thể gây thiếu máu do thiếu sắt, còi xương do thiếu vitamin D và canxi, bướu cổ do thiếu iod, suy dinh dưỡng và suy giảm đề kháng do thiếu kẽm và các bệnh về mắt do thiếu vitamin A.

Dưới đây là một số gợi ý về các loại thực phẩm giúp tăng cường bổ sung vi chất dinh dưỡng cho trẻ:

• Kẽm: Kẽm có nhiều trong thịt, gan, hải sản, trứng, sữa, ngũ cốc nguyên hạt. Kẽm rất cần thiết cho việc sản xuất, tăng trưởng và phục hồi tế bào, giúp tăng cường hệ miễn dịch. Trẻ bị thiếu vi chất dinh dưỡng là kẽm có thể biếng ăn, chậm phát triển, dễ mắc các bệnh về nhiễm trùng.
• Sắt: Sắt có trong các loại thịt đỏ (thịt bò, thịt cừu, ...), rau màu xanh lá đậm, trứng, các loại ngũ cốc. Sắt giúp ngăn ngừa bệnh thiếu máu do thiếu sắt, hỗ trợ não bộ phát triển và tăng cường hệ miễn dịch. Trẻ bị thiếu sắt có thể dẫn đến thiếu máu, chậm phát triển trí não, suy giảm sức đề kháng.
• Canxi: Canxi có trong cá hồi, cá mòi, đậu hũ, sữa và chế phẩm từ sữa, bắp cải... Canxi giúp xương, răng khỏe, hỗ trợ kháng thể hoạt động để bảo vệ cơ thể và hệ thần kinh. Trẻ bị thiếu vi chất dinh dưỡng là canxi có thể dẫn đến còi xương, chậm phát triển.
• Vitamin A: Vitamin A có nhiều trong các loại rau củ quả có màu vàng, xanh đậm như bí đỏ, cà rốt, cà chua, ... Vitamin A rất quan trọng đối với mắt, da. Trẻ bị thiếu vitamin A có thể khô mắt và mắc các bệnh về mắt như mù lòa.
• Vitamin C: Vitamin C có nhiều trong các loại rau củ quả như cam, chanh, bưởi, dâu tây, bông cải xanh. Vitamin C giúp chống oxy hóa, hình thành collagen để da săn chắc, giúp răng nướu chắc khỏe, hấp thu sắt và tăng cường khả năng chống nhiễm trùng của cơ thể. Trẻ bị thiếu vi chất dinh dưỡng là vitamin C sẽ suy giảm sức đề kháng.
• Vitamin D: Vitamin D có nhiều trong cá hồi, gan, trứng, phomai, bơ thực vật. Vitamin D thúc đẩy hấp thu và sử dụng canxi, phốt pho để xương, răng chắc khỏe. Trẻ bị thiếu vitamin D có thể còi xương, vàng da.

Để phòng ngừa tình trạng thiếu vi chất dinh dưỡng ở trẻ em, nên bắt đầu từ giai đoạn bào thai bằng việc bổ sung đầy đủ dưỡng chất cho mẹ và thai nhi. Sau khi sinh, trong 6 tháng đầu đời trẻ cần được bú sữa mẹ hoàn toàn và mẹ cần chú ý ăn uống đầy đủ các loại thực phẩm, thuốc bổ tổng hợp để cung cấp cho trẻ nguồn sữa mẹ giàu dưỡng chất.

Từ 6 tháng tuổi, trẻ được ăn dặm để bổ sung nguồn vi chất dinh dưỡng bên cạnh sữa mẹ. Khẩu phần ăn hàng ngày của trẻ cần phải đảm bảo 4 nhóm chất chính là tinh bột, đạm, đường và béo, thực đơn cần được thay đổi đa dạng để đáp ứng nhu cầu cũng như phòng ngừa thiếu vi chất dinh dưỡng ở trẻ em.

Trẻ bị thiếu vi chất dinh dưỡng có thể do thiếu hụt từ giai đoạn bào thai dẫn đến trẻ sinh non, nhẹ cân. Sau khi sinh, trẻ không được bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời, ăn dặm quá sớm và chế độ ăn nghèo chất dinh dưỡng sau này.

Khi đã biết được nguyên nhân dẫn tới thiếu vi chất ở trẻ và vai trò của vi chất đối với sự phát triển của con. Cha mẹ nên chú ý bổ sung đầy đủ dinh dưỡng đảm bảo tốt cho sự phát triển ở trẻ theo từng giai đoạn.

Hãy đồng hành cùng con trong suốt quá trình phát triển và thường xuyên truy cập website vinmec.com để cập nhật những thông tin chăm sóc cho bé hữu ích nhé.