Nguyên nhân gây thai bám trên vết sẹo mổ lấy thai cũ

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa I Phạm Thị Yến - Bác sĩ Chuyên khoa sản - Khoa sản phụ khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.

Thai bám ở sẹo mổ lấy thai cũ là biến chứng thai sản nguy hiểm, có thể dẫn đến vỡ tử cung và chảy máu ồ ạt, thậm chí gây tử vong cho sản phụ. Tỷ lệ mổ lấy thai tăng là nguyên nhân hàng đầu làm tăng tỷ lệ thai ngoài tử cung ở vết mổ lấy thai.

Thông thường, sau khi được thụ tinh, trứng sẽ bám vào vùng đáy tử cung, đây là nơi có lớp cơ đủ dày để thai làm tổ và sinh trưởng. Thai bám ở sẹo mổ lấy thai là một dạng thai ngoài tử cung do thai làm tổ trong vết sẹo mổ trên cơ tử cung. Đây là dạng bệnh lý hiếm gặp nhất của thai ngoài tử cung.

Thai bám vào vết mổ tử cung cũ được phát hiện lần đầu tiên ở nước ta vào năm 1997. Lúc này, thai phụ có hiện tượng chảy máu ồ ạt do sảy thai tự nhiên. Từ thời điểm đó, các bác sĩ bắt đầu quan tâm đến hiện tượng này và xếp nó vào biến chứng sản khoa nguy hiểm, dù trên thực tế chỉ có khoảng 1% thai phụ gặp phải biến chứng kể trên.

Có hai dạng thai bám vào vết mổ tử cung cũ:

• Thai làm tổ ở sẹo mổ cũ và phát triển chủ yếu trong buồng tử cung.
• Thai cấy sâu vào trong lớp cơ và phần mô sợi của tử cung ở vị trí sẹo mổ lấy thai cũ.

Khi túi thai bám vào cơ tử cung, do lớp cơ này mỏng nên các gai ở bánh nhau có thể xuyên vào bàng quang gây tổn thương bàng quang làm cho tử cung dễ bị vỡ. Ngoài ra, khi thai bám vào mô sẹo, lớp mô này không thể co giãn bằng mô thường nên dễ làm rách vết mổ gây ra sảy thai. Thai bám vào vết mổ tử cung cũ nếu không được chẩn đoán và điều trị sớm có thể dẫn tới nhiều biến chứng nặng nề như vỡ tử cung, xuất huyết ồ ạt phải cắt tử cung và nguy hiểm tính mạng. Biến chứng của thai bám vào vết mổ tử cung cũ còn phụ thuộc vào vị trí bám của thai:

• Đối với dạng thai bám một phần ở sẹo mổ, thai phát triển chủ yếu trong buồng tử cung có thể vẫn tiến triển đến tam cá nguyệt thứ hai và ba, phần nhau bám kéo lên khi thành lập đoạn dưới tử cung, bám thấp hoặc diễn tiến thành nhau cài răng lược.
• Đối với dạng thai cấy hoàn toàn trong lớp cơ và sẹo mổ nếu thai phát triển đến tam cá nguyệt thứ hai và thứ ba có nhiều nguy cơ bao gồm vỡ tử cung, xuất huyết ồ ạt, xâm lấn bánh nhau vào bàng quang, nguy cơ cắt tử cung cao, tăng nguy cơ tử vong.

Tỷ lệ mổ lấy thai ngày càng có khuynh hướng gia tăng là yếu tố hàng đầu gây gia tăng tình trạng thai bám ở vết mổ tử cung cũ. Nguyên nhân gây ra thai ngoài tử cung ở sẹo mổ lấy thai chưa rõ. Nhưng giả thuyết được chấp nhận nhiều nhất là phôi nang đóng vào vùng hở ở vết sẹo trên cơ tử cung do mổ lấy thai, phẫu thuật trên cơ tử cung, hoặc các tổn thương cơ tử cung sau khi bóc nhau bằng tay, do nong nạo hoặc lạc nội mạc trong cơ tử cung.

Túi thai bám vào vết sẹo tử cung không thể giữ được vì thai càng lớn, nguy cơ vỡ tử cung càng cao. Do đó, với những sản phụ đã từng sinh mổ, khi có thai lần tiếp theo, cần được thăm khám sớm để xác định vị trí chính xác của thai. Phát hiện sớm thai bám ở vết mổ cũ giúp điều trị bảo tồn khả năng sinh sản.