Vai trò của magie sulfat trong thai kỳ

Thai phụ là đối tượng cần được chăm sóc liên tục suốt thời gian mang thai. Nhiều thập kỷ qua, magie sulfat đã được sử dụng trong sản khoa cho hàng ngàn phụ nữ trước khi sinh để dự phòng sinh non và giảm trương lực tử cung.

Magie sulfat (MgSO4) là một muối vô cơ của magie, trong y học thuốc này được bào chế theo 2 dạng như sau:

• Viên uống màu trắng: Có tác dụng nhuận tràng và lợi mật nên thường dùng để điều trị táo bón và viêm túi mật. Ngoài ra, Magie sulfat còn rất hiệu quả trong việc làm sạch ruột trước khi tiến hành các thủ thuật chẩn đoán hoặc những trường hợp bị ngộ độc;
• Dạng dung dịch để tiêm tĩnh mạch hoặc tiêm bắp: Được sử dụng để hạ huyết áp và giãn mạch, bên cạnh đó còn có tác dụng lợi tiểu, giúp bài xuất bớt dịch ra khỏi cơ thể.

Khi đề cập đến magie sulfat trong sản khoa, loại thuốc này còn được biết đến nhờ hiệu quả giảm trương lực của tử cung, chống co giật trong nhiễm độc máu, điều trị sinh non và giảm magie máu.

Trường Đại học Sản phụ khoa Hoa Kỳ (ACOG) và Hiệp hội Y học các Bà mẹ từ lâu đã ủng hộ sử dụng magie sulfat ngắn hạn (thường dưới 48 giờ) trong điều trị và chăm sóc phụ nữ mang thai dựa trên những điều kiện và thời gian thích hợp. Cụ thể, truyền tĩnh mạch nhỏ giọt magie sulfat được chỉ định khi thai phụ gặp phải các triệu chứng sau:

• Tăng trương lực tử cung;
• Tăng huyết áp;
• Co giật liên quan tới tiền sản giật và sản giật;
• Phù nề;
• Cục máu đông;
• Bị tác động bởi thuốc an thần;
• Thiếu magie máu;
• Thai phụ có nguy cơ sắp sinh non trước 32 tuần thai.

Ngoài vai trò chính là phòng ngừa và điều trị co giật ở phụ nữ bị tiền sản giật hoặc sản giật, các chuyên gia y tế còn cho rằng magie sulfat có tác dụng bảo vệ thần kinh thai nhi khi có dự đoán sinh non (dưới 32 tuần của thai kỳ). Cụ thể, magie sulfat có thể làm giảm nguy cơ bại não và rối loạn chức năng vận động thô của trẻ khoảng 30- 40%. Đặc biệt, magie sulfat cũng giúp kéo dài thời gian mang thai lên đến 48 giờ, để có thể áp dụng liệu pháp Corticoid trước khi sinh ở sản phụ tuổi thai khoảng từ 24- 34 tuần có nguy cơ sinh non trong vòng 7 ngày.

Nhìn chung, các muối magie chỉ nên sử dụng trong thời gian ngắn từ 3- 7 ngày vì nếu điều trị kéo dài, thuốc có nguy cơ tích tụ lại trong cơ thể người mẹ và gây suy hô hấp cũng như giảm oxy máu ở thai nhi. Ngoài ra, Magie sulfat không được khuyến cáo trong 3 tháng đầu thai kỳ.

Thai phụ cũng nên dừng sử dụng magie sulfat trước khi chuyển dạ với lý do magie có thể kéo canxi ra khỏi các mô xương. Chính vì vậy, việc tiếp xúc lâu dài với magie sulfat khi còn nằm ở tử cung sẽ khiến xương của thai nhi và trẻ sơ sinh trở nên yếu và dễ gãy hơn trong quá trình chuyển dạ. Theo kết quả từ một số phân tích dịch tễ học, có 18 trường hợp gãy xương dài ở thai nhi và trẻ sơ sinh khi tiếp xúc với magie sulfat trước khi sinh trung bình trong 9.6 tuần, với tổng liều trung bình của mẹ là 3.700 g. Tuy nhiên, thời gian dài và liều lượng như trên đều vượt quá mức khuyến cáo sử dụng magie sulfat trong sản khoa.

Ngoài ra, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) cho rằng nếu sử dụng thuốc tiêm magie sulfat lâu hơn 5- 7 ngày có nguy cơ dẫn đến sinh non ở phụ nữ mang thai. Vì lý do này, mức độ an toàn của magie sulfat trong sản khoa đã được thay đổi phân loại từ Nhóm A sang Nhóm D và bổ sung thêm thông tin cảnh báo mới trên nhãn bao bì.

Trong khi đó, một loại thuốc dùng để ức chế chuyển dạ sớm có tên là Toccytics không được khuyến cáo dùng trước tuần 24 và sau tuần 34 của thai kỳ. Hơn thế nữa, việc sử dụng magie sulfat kéo dài không bao giờ được chỉ định. Do đó, các chuyên gia y tế cho biết vẫn nên tiếp tục sử dụng magie sulfat vì sự phân loại lại của FDA không được chứng minh và không đạt tiêu chuẩn.

Những chống chỉ định của magie sulfat trong sản khoa cũng tương tự như trong phòng ngừa sản giật, cụ thể các trường hợp thai phụ không được sử dụng magie sulfat bao gồm:

• Quá mẫn với các thành phần của thuốc;
• Nhược cơ;
• Bệnh gan nặng;
• Dị tật thai nhi;
• Bất thường về di truyền.

Trong trường hợp thai phụ bị suy thận, nên giảm liều và theo dõi mức magie trong máu.

Khi sử dụng magie sulfat trong sản khoa, các yếu tố cần phải theo dõi ở người mẹ bao gồm:

• Huyết áp;
• Nhịp tim;
• Nhịp thở;
• Gân sâu (bánh chè);
• Phản xạ;
• Bài tiết.

Mặc dù dùng magie sulfat trong sản khoa là một hình thức điều trị khá phổ biến, tuy nhiên chỉ sử dụng theo đơn của bác sĩ và yêu cầu phải cẩn trọng. Các tác dụng không mong muốn xảy ra với mẹ và bé tùy thuộc liều dùng và không tuân thủ theo chỉ định về thời gian. Hiện tại đã có đủ bằng chứng ủng hộ cho việc sử dụng magie sulfat trong sản khoa giúp làm trương lực tử cung, hạn chế co giật liên quan đến tai biến thai kỳ và giảm nguy cơ bại não ở thai nhi do sinh non.

Nếu có triệu chứng bất thường, bạn nên được thăm khám và tư vấn với bác sĩ chuyên khoa.

Nguồn tham khảo: acog.org