Điều trị bệnh nấm lưỡi ở người lớn và trẻ em

1. Tổng quan về bệnh nấm lưỡi

Bệnh nấm lưỡi hoặc nấm miệng là tình trạng lưỡi bị tưa do nấm Candida phát triển quá mức trong miệng, lưỡi hoặc hai má trong, thậm chí nấm có thể lan ra vòm miệng, nướu hoặc xuống họng.

Nghiêm trọng hơn, nấm có thể đi xuống cả hệ tiêu hóa, từ thực quản đến ruột, hoặc các cơ quan khác như phổi, gan và gây ra tình trạng nhiễm nấm đa phủ tạng. Những người bị nhiễm HIV và mắc các bệnh lý khác như đái tháo đường, suy thận hoặc ung thư, phải điều trị hồi sức tích cực trong thời gian dài có nguy cơ cao bị bệnh nấm lưỡi nặng.

Bất kỳ ai cũng có thể bị tưa lưỡi, tưa miệng, nhưng nhóm đối tượng thường gặp nhất của bệnh nấm lưỡi lại chính là trẻ nhỏ và người cao tuổi. Bởi sức đề kháng, hệ miễn dịch của trẻ còn non nớt và người cao tuổi thì suy giảm miễn dịch. Vì vậy, phát hiện và điều trị bệnh nấm lưỡi ở trẻ em và người cao tuổi đặc biệt quan trọng.

2. Dấu hiệu nhận biết bị bệnh nấm lưỡi ở trẻ em và người lớn

2.1 Biểu hiện nấm lưỡi ở người lớn

Ở người lớn, bệnh nấm lưỡi gây ra những tổn thương trong miệng, lưỡi như sau:

• Xuất hiện các lớp giả mạc mỏng có màu trắng ngà hoặc trắng kem trong vòm miệng hoặc lưỡi. Hoặc cũng có thể là những mảng dày bị viêm đỏ, kèm theo những mụn li ti màu đỏ.
• Trong miệng, lưỡi có thể cảm thấy bị cộm, vướng.
• Giữa lưỡi hoặc nướu (lợi) sưng đỏ, đau ngứa rát. Khi bệnh nấm lưỡi tấn công xuống sâu hơn, sẽ gây khó chịu trong ăn uống, nuốt khó, nuốt đau tức ở ngực, kèm theo sốt.
• Có thể mất vị giác hoặc thay đổi vị giác.
• Khi cọ xát có thể bị chảy máu nhẹ.
• Khóe miệng bị viêm đỏ và nứt.

2.2 Biểu hiện bị nấm lưỡi ở trẻ

Tương tự người lớn, nấm lưỡi ở trẻ cũng gây ra những tổn thương như sau:

• Xuất hiện các mảng màu trắng ở trên bề mặt lưỡi hoặc trong khoang miệng.
• Trẻ khó chịu, đau nên hay quấy khóc, bỏ bú hoặc bỏ ăn.
• Với trẻ sơ sinh còn bú mẹ, nấm miệng của trẻ có thể lây sang vú mẹ khiến vú bị viêm đỏ, nứt ra và rất đau.

3. Điều trị bệnh nấm lưỡi ở người lớn và trẻ em

Tùy vào sức khỏe và độ tuổi, cách điều trị bệnh nấm lưỡi ở trẻ em và người lớn sẽ khác nhau. Tuy nhiên việc điều trị đều hướng tới mục tiêu là ngăn chặn nấm lây lan.

3.1 Điều trị nấm lưỡi ở trẻ sơ sinh

Việc điều trị nấm lưỡi ở trẻ sơ sinh còn bú mẹ cần được tiến hành ở cả trẻ và mẹ để tránh tái phát nhiễm trùng. Thuốc kháng nấm nhẹ sẽ được chỉ định cho trẻ và kem bôi chống nấm ở vú cho mẹ. Đối với trẻ bú bình, các dụng cụ bao gồm bình sữa, núm vú và các bộ phận của máy hút sữa cần được tháo rời và rửa sạch với nước và giấm. Ngoài ra, cần thực hiện chăm sóc và đánh tưa cho trẻ bị bệnh nấm lưỡi như sau:

• Đặt trẻ nằm ngửa
• Cha mẹ rửa tay thật sạch rồi dùng một miếng gạc vải sạch và mềm để quấn vào đầu ngón trỏ. Sau đó, dùng ngón trỏ lấy thuốc chống nấm được bác sĩ kê đơn rồi đưa vào miệng trẻ, lau nhẹ nhàng 1 lần từ trong ra ngoài bề mặt của lưỡi.
• Có thể làm lại thêm 1 lần nữa nếu thấy bề mặt lưỡi chưa sạch. Cần thực hiện các động tác nhẹ nhàng và dứt khoát để tránh làm trẻ bị sặc, ngạt.

3.2 Điều trị nấm lưỡi ở người lớn và trẻ em

Với mức độ nhẹ, có thể dùng thuốc xịt chống nấm và thuốc súc miệng để giảm tình trạng nhiễm trùng do nấm gây ra. Bên cạnh đó, kết hợp dùng sữa chua hoặc viên nang acidophilus để khôi phục hệ vi khuẩn khỏe mạnh của cơ thể.

Với mức độ nặng và việc dùng thuốc xịt chống nấm tại chỗ không hiệu quả thì bác sĩ sẽ chỉ định thuốc chống nấm toàn thân, liều dùng từ 1 - 2 tuần.

Nếu bệnh nặng hơn và ở nhóm đối tượng bị suy giảm hệ miễn dịch, thời gian điều trị bệnh nấm lưỡi có thể dài hơn, lên đến vài tháng. Một số loại thuốc chống nấm bác sĩ có thể chỉ định như amphotericin B, Clotrimazol, Fluconazol, Miconazol, Nystatin ...

4. Chăm sóc và phòng ngừa bệnh nấm lưỡi

Trẻ em, đặc biệt là trẻ sơ sinh mắc bệnh nấm lưỡi và không được điều trị, chăm sóc kỹ lưỡng rất ảnh hưởng đến sức khỏe. Vì vậy, cha mẹ cần lưu ý:

• Không hôn trẻ bằng miệng để tránh lây lan vi khuẩn, nấm cho trẻ.
• Mẹ cần lau sạch ngực bằng khăn sạch và ấm trước cũng như sau khi cho trẻ bú.
• Vệ sinh đồ chơi của trẻ bằng xà phòng diệt khuẩn và nước nóng, phơi khô hoặc để ráo trước khi đưa cho trẻ.

Để phòng ngừa mắc bệnh nấm lưỡi ở trẻ em và người lớn, cần chú ý:

• Giữ gìn vệ sinh răng miệng bằng cách sử dụng nước muối sinh lý hoặc nước súc miệng để sát khuẩn nấm, vi khuẩn, đồng thời cân bằng độ ẩm trong miệng, lưỡi. Tuy nhiên, tránh lạm dụng trong thời gian dài.
• Từ bỏ những thói quen nguy hại, ảnh hưởng đến sức khỏe răng miệng nói riêng, tổng thể nói chung như uống rượu bia, hút thuốc lá, hay dùng chất kích thích.
• Chế độ ăn uống cần đầy đủ chất dinh dưỡng, kết hợp với luyện tập thể thao điều độ để cơ thể tăng cường hệ miễn dịch.
• Không sử dụng chung đồ dùng sinh hoạt cá nhân hoặc tiếp xúc trực tiếp với người bị bệnh nấm lưỡi cũng như các loại nấm gây bệnh khác để tránh lây nhiễm nấm.
• Nếu có kế hoạch mang thai, cần điều trị bệnh nấm âm đạo trước vì trong quá trình mang thai và sinh con có thể lây truyền nấm sang trẻ gây bệnh nấm lưỡi.

Ngay khi phát hiện bị bệnh nấm lưỡi, trẻ em và người lớn cần được thăm khám và điều trị cụ thể, tránh để nấm lan xuống họng, thực quản, hệ tiêu hóa và các nội tạng khác ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.