Người cao tuổi mất ngủ có nên dùng thuốc an thần?

Mất ngủ thường ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng cuộc sống của người lớn tuổi. Do đó, dùng thuốc an thần cho người già luôn được xem xét sử dụng. Tuy nhiên, thuốc trị mất ngủ người già thường có một số tác dụng phụ nhất định. Chính vì vậy, sử dụng thuốc an thần trên người cao tuổi cần thận trọng, cân nhắc cả lợi ích và nguy cơ có thể mắc phải.

Rối loạn giấc ngủ luôn là một mối lo ngại ở những người lớn tuổi. Một số yếu tố có thể góp phần gây rối loạn giấc ngủ ở một tỷ lệ lớn dân số cao tuổi, bao gồm nghỉ hưu, các vấn đề sức khỏe, sự mất mát người thân và những thay đổi trong nhịp sinh học. Lúc này, những thay đổi trong thói quen giấc ngủ có thể là một phần của quá trình lão hóa bình thường. Tuy nhiên, rối loạn giấc ngủ đôi khi có thể liên quan đến các quá trình bệnh lý không được coi là một phần bình thường của quá trình lão hóa.

Ngoài việc ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống — do buồn ngủ quá mức vào ban ngày, cũng như các vấn đề về thể chất, tâm lý và nhận thức — rối loạn giấc ngủ còn liên quan đến việc gia tăng tỷ lệ tử vong. Ngoài ra, sử dụng thuốc an thần cũng có xu hướng tăng lên theo độ tuổi, dẫn đến tăng tỷ lệ mắc bệnh, tử vong và các tác dụng phụ như té ngã, suy giảm nhận thức và thậm chí là cả rối loạn giấc ngủ.

Khi bị rối loạn giấc ngủ kéo dài, người bệnh thường sẽ luôn đòi hỏi các biện pháp giúp điều chỉnh. Tuy nhiên, trước tiên, các bác sĩ luôn cần phải xác định nguyên nhân cơ bản của rối loạn giấc ngủ, từ đó có thể đưa ra phương pháp để bệnh nhân và người chăm sóc về các lựa chọn điều trị thay thế trước khi thực sự cần đến thuốc trị mất ngủ người già.

Điều trị với thuốc ngủ dành cho người già có thể cải thiện sức khỏe tổng thể nhưng cần phải thận trọng khi sử dụng thuốc an thần trên đối tượng cụ thể này. Phương pháp điều trị chứng mất ngủ bao gồm thuốc mua tự do, thường có nguồn gốc thảo dược, và thuốc kê đơn. Tuy nhiên, các lựa chọn điều trị không dùng thuốc được ưu tiên hơn và có thể mang lại nhiều lợi ích lâu dài hơn mà không gặp phải tác dụng phụ.

Dân số lão khoa là nhóm lớn nhất sử dụng thuốc an thần. Tuy nhiên, khi dùng thuốc an thần cho người già, các tác dụng phụ có thể đối diện là té ngã, gãy xương hông và các triệu chứng rối loạn thăng bằng. Do đó, bác sĩ cần nói cho bệnh nhân về những thay đổi liên quan đến tuổi tác trong giấc ngủ và vệ sinh giấc ngủ tốt có thể là cách điều trị thích hợp cho nhiều người lớn tuổi. Nếu tiền sử ban đầu và các kết quả khám sức khỏe không cho thấy nguyên nhân cơ bản nghiêm trọng, thử nghiệm cải thiện vệ sinh giấc ngủ là cách tiếp cận ban đầu tốt nhất trong điều trị rối loạn giấc ngủ cho người già, bao gồm:

• Duy trì thời gian thức dậy đều đặn
• Duy trì thời gian ngủ đều đặn
• Giảm hoặc loại bỏ giấc ngủ ngắn ban ngày
• Tập thể dục hàng ngày nhưng không tập ngay trước khi đi ngủ
• Chỉ sử dụng giường để ngủ
• Không đọc hoặc xem tivi trên giường
• Không sử dụng giờ đi ngủ làm thời gian lo lắng
• Không nên bữa ăn quá no ngay trước khi đi ngủ
• Hạn chế hoặc loại bỏ rượu, caffeine và nicotine trước khi đi ngủ
• Duy trì các thói quen chuẩn bị đi ngủ thường xuyên (ví dụ: tắm nước ấm, đánh răng)
• Kiểm soát môi trường vào ban đêm với nhiệt độ thoải mái, yên tĩnh và bóng tối.
• Lựa chọn quần áo rộng rãi, thoáng mát khi đi ngủ
• Nếu không thể ngủ trong vòng 30 phút, hãy ra khỏi giường và thực hiện một hoạt động nhẹ nhàng, chẳng hạn như nghe nhạc nhẹ hoặc đọc sách, nhưng tránh tiếp xúc với ánh sáng chói trong thời gian này để cảm giác buồn ngủ trở lại và quay về giường.

Trước khi kê đơn bất kỳ loại thuốc ăn ngon ngủ ngon cho người già, ưu tiên đầu tiên là xác định nguyên nhân cơ bản của chứng rối loạn giấc ngủ, thay vì chỉ điều trị chứng mất ngủ theo triệu chứng.

Bởi lẽ, thông thường, điều trị ngắn hạn cùng với vệ sinh giấc ngủ là thích hợp cho chứng mất ngủ thoáng qua, chẳng hạn như mất ngủ thứ phát sau khi có một biến cố lớn, sang chấn tâm lý hay thay đổi múi giờ.

Nếu cần thiết phải sử dụng tới thuốc ngủ dành cho người già, các loại thuốc được sử dụng cho chứng mất ngủ ở nhóm đối tượng này bao gồm thuốc chống trầm cảm, thuốc nonbenzodiazepin, chất chủ vận melatonin và thuốc thảo mộc. Đối với loại thuốc nào, nếu được sử dụng, nên bắt đầu với liều lượng thấp và theo dõi các tác dụng phụ trước khi tăng liều trong trường hợp chưa đáp ứng.

Tóm lại, cải thiện giấc ngủ bằng cách sử dụng thuốc an thần đã cho thấy là có đem lại những thay đổi có ý nghĩa thống kê. Tuy nhiên, nguy cơ gia tăng các biến cố ngoại ý khi dùng thuốc ngủ dành cho người già là điều cần thận trọng, nhất là khi có sẵn nguy cơ té ngã và suy giảm nhận thức. Chính vì vậy, ở những người trên 60 tuổi, lợi ích của những loại thuốc ăn ngon ngủ ngon cho người già cần được xem xét kỹ lưỡng và phải luôn so sánh với các tác dụng phụ về nhận thức hoặc tâm lý có thể xảy ra khi điều trị rối loạn giấc ngủ trên các đối tượng này.

Nguồn tham khảo: emedicine.medscape.com