Bệnh thận do đái tháo đường

Bài viết bởi Bác sĩ nội trú Trịnh Ngọc Anh - Khoa Nội tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City

Bệnh thận do đái tháo đường là một biến chứng nghiêm trọng xảy ra trên thận ở bệnh nhân đái tháo đường type 1 và đái tháo đường type 2. Khoảng 25% bệnh nhân đái tháo đường có xuất hiện biến chứng thận.

1. Bệnh thận do đái tháo đường

Bệnh thận đái tháo đường làm ảnh hưởng đến khả năng làm việc hàng ngày của thận để đào thải các chất cặn bã và lượng dịch thừa ra khỏi cơ thể. Cách tốt nhất để phòng ngừa hoặc trì hoãn biến chứng thận do đái tháo đường là duy trì lối sống khỏe mạnh và điều trị bệnh lý đái tháo đường cũng như tình trạng đường máu cao.

Qua nhiều năm, tình trạng này sẽ gây ảnh hưởng từ từ lên hệ thống lọc của thận. Điều trị sớm có thể phòng ngừa hoặc làm chậm tiến triển của bệnh lý thận, từ đó sẽ làm giảm biến chứng. Bệnh lý thận có thể tiến triển đến suy thận, hay bệnh thận giai đoạn cuối. Suy thận là tình trạng bệnh lý đe dọa đến tính mạng, bệnh nhân thường được điều trị bằng phương pháp lọc máu hoặc ghép thận.

2. Triệu chứng bệnh thận do đái tháo đường

Trong giai đoạn sớm của bệnh thận đái tháo đường, bạn có thể không có bất kỳ triệu chứng hoặc dấu hiệu nào. Trong giai đoạn muộn hơn, các triệu chứng và dấu hiệu bao gồm:

• Kiểm soát huyết áp khó khăn hơn
• Xuất hiện protein trong nước tiểu
• Phù ở bàn chân, mắt cá chân, tay hoặc mắt
• Đi tiểu nhiều hơn
• Giảm nhu cầu sử dụng insulin hoặc các thuốc điều trị đái tháo đường
• Hay bị lẫn lộn hoặc khó tập trung
• Khó thở

• Chán ăn
• Buồn nôn và nôn
• Ngứa dai dẳng
• Mệt mỏi

Bản thân bệnh lý đái tháo đường type 1 và 2 đã là yếu tố nguy cơ của bệnh thận đái tháo đường. Ngoài ra còn có một số yếu tố nguy cơ khác có thể làm gia tăng xuất hiện bệnh lý thận đái tháo đường, bao gồm:

• Đường máu cao không kiểm soát được
• Huyết áp cao không kiểm soát được
• Hút thuốc lá
• Cholesterol máu cao
• Tiền sử gia đình có người bị đái tháo đường hoặc bệnh thận.

4. Biến chứng bệnh thận do đái tháo đường

Biến chứng của bệnh thận đái tháo đường có thể tiến triển qua nhiều tháng hoặc nhiều năm, bao gồm:

• Ứ dịch, có thể dẫn đến phù ở tay và chân, tăng huyết áp, hoặc xuất hiện dịch trong phổi (phù phổi)
• Tăng nồng độ Kali trong máu
• Bệnh lý tim và mạch máu (bệnh lý tim mạch), có thể dẫn tới đột quỵ
• Tổn thương mạch máu của võng mạc ở mắt (bệnh lý võng mạc)
• Thiếu máu
• Đau ở bàn chân, rối loạn cương dương, tiêu chảy và các vấn đề khác liên quan đến tổn thương thần kinh và mạch máu

• Biến chứng trên thai phụ có thể ảnh hưởng đến cả mẹ và con
• Tổn thương thận không hồi phục (bệnh thận giai đoạn cuối), thậm chí cần phải lọc thận hoặc ghép thận để duy trì sự sống.

Để giảm nguy cơ tiến triển bệnh thận do đái tháo đường, cần:

• Điều trị hiệu quả đái tháo đường sẽ giúp phòng ngừa hoặc trì hoãn tiến triển bệnh thận đái tháo đường
• Kiểm soát huyết áp hoặc các bệnh lý khác
• Theo dõi hướng dẫn sử dụng các thuốc không kê đơn, đặc biệt là một số loại thuốc giảm đau có thể gây giảm chức năng thận
• Giữ cân nặng ở mức hợp lý bằng các hoạt động thể lực
• Không hút thuốc

Ngoài các dấu hiệu, triệu chứng và tiền sử bản thân, gia đình, có thể sử dụng một số kiểm tra sau:

• Kiểm tra máu: Để đánh giá tình trạng đường máu, mỡ máu, chức năng thận, điện giải (đặc biệt là kali máu).
• Kiểm tra nước tiểu: Để phát hiện sự xuất hiện của protein trong nước tiểu, là dấu hiệu sớm của bệnh lý thận.
• Chẩn đoán hình ảnh: Có thể sử dụng chụp XQ hệ tiết niệu, siêu âm hệ tiết niệu để phát hiện các bệnh lý mắc kèm (sỏi thận, viêm nhiễm hệ tiết niệu, khối u hệ tiết niệu...), những trường hợp khó hơn có thể sử dụng CT scanner, MRI (cộng hưởng từ) hệ tiết niệu.
• Sinh thiết thận: Thường sử dụng để xác định chính xác nguyên nhân gây tổn thương thận trong những trường hợp khó.

Nguyên tắc điều trị:

• Kiểm soát huyết áp: Mục tiêu dưới 140/90 mmHg
• Kiểm soát đường máu: Mục tiêu HbA1c dưới 7%
• Điều chỉnh rối loạn mỡ máu (Cholesterol và Triglyceride) trong máu
• Kiểm soát cân bằng Calci và Phospho trong máu để đảm bảo sức khỏe xương
• Giảm Protein trong nước tiểu.

Điều trị bệnh nhân mắc bệnh thận giai đoạn cuối:

• Lọc thận: là cách để loại bỏ chất thải và dịch thừa ra khỏi cơ thể thay cho thận, có hai hình thức:
• Lọc máu chu kỳ: Thường thực hiện 3 lần/tuần, cần có hỗ trợ của máy móc và phải thực hiện tại các cơ sở y tế.
• Lọc màng bụng: Có thể thực hiện tại nhà.
• Ghép thận
• Kiểm soát triệu chứng để nâng cao chất lượng cuộc sống của người bệnh