Virus cúm A: Loại virus cần quan tâm đặc biệt

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ cao cấp, Tiến sĩ Vũ Văn Tâm - Bác sĩ Nội truyền nhiễm - Khoa khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long.

Virus cúm liên tục thay đổi và đột biến. Virus cúm A biến thể có thể lây nhiễm và gây bệnh hô hấp nghiêm trọng ở người. Những virus cúm này khác với phân nhóm virus cúm A đang lưu hành ở người và bao gồm virus cúm có nguồn gốc chủ yếu là gia cầm và lợn.

Một loại virus cúm mới là loại virus gây bệnh ở người, nhưng khác với virus cúm A theo mùa hiện tại lưu hành ở người.

Virus cúm mới thường là virus cúm A lưu hành giữa các loài động vật. Một số virus cúm A mới được cho là gây ra mối đe dọa đại dịch lớn hơn các loại khác và liên quan đến các vấn đề về y tế công cộng. Vì chúng đã gây ra bệnh nghiêm trọng ở người đồng thời có thể gây ra tử vong. Và virus này có thể lây lan từ người sang người.

Virus cúm A có được một mối quan tâm đặc biệt vì tác động tiềm tàng của chúng đối với sức khỏe cộng đồng. Nếu chúng có khả năng lây lan dễ dàng từ người sang người thì điều này có thể gây ra một đại dịch cúm.

Nhiễm trùng ở người với một loại virus cúm mới là một tình trạng đáng chú ý trên toàn quốc và phải được báo cáo cho trung tâm kiểm soát và phòng chống dịch bệnh.

Dưới đây là các loại virus cúm A mới - được coi là virus nguy hiểm - hiện đang liên quan đến các vấn đề về y tế công cộng.

Virus cúm gia cầm A thường không lây nhiễm bệnh ở người. Tuy nhiên trường hợp nhiễm trùng ngẫu nhiên ở người đã xảy ra. Bệnh ở người do cúm gia cầm lây nhiễm có thể mức độ từ nhẹ đến nặng (nặng là gây ra viêm phổi).

Một số loại virus cúm gia cầm A được biết là có người đã bị nhiễm trùng (Virus H5, H6, H7,H9, H10).

Các loại cúm gia cầm A (H5N1) ở Châu Á có khả năng gây bệnh cao và các loại cúm gia cầm A (H7N9) có khả năng gây bệnh thấp chiếm phần lớn các trường hợp nhiễm virus cúm A ở người.

Nhiễm trùng ở người với virus cúm gia cầm thường xảy ra sau khi tiếp xúc với gia cầm bị nhiễm bệnh hoặc dịch tiết hoặc bài tiết của chúng, chẳng hạn như qua tiếp xúc trực tiếp hoặc gần gũi, kể cả đi vào chợ gia cầm sống.

Trong số các virus cúm A của H5, các virus gia cầm gây bệnh (HPAI) A (H5N1) gây bệnh ở Châu Á là nguyên nhân gây nhiễm trùng ở người nhiều nhất. Virus cúm gia cầm H5N1 Châu Á và Trung Đông hiện đang lưu hành ở gia cầm và lây nhiễm sang người đã được báo cáo ở 17 quốc gia vào năm 2003.

Nhiễm trùng virus gia cầm H5N1 ở người thường liên quan đến bệnh viêm phổi nặng và tỷ lệ tử vong cao hơn 50%. Có thể sự lây lan của virus cúm gia cầm H5N1 từ người sang người là có giới hạn. Tuy nhiên, sự lây nhiễm không giới hạn cũng đã được báo cáo ở một số quốc gia (virus cúm gia cầm HPAI H5 được phát hiện ở chim và gà vẹt tại Hoa Kỳ là khác nhau và không gây nhiễm trùng ở người).

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã theo dõi một số trường hợp được báo cáo là nhiễm virus cúm gia cầm HPAI H5 và số lượng này đã được xác nhận.

Vào ngày 8 tháng 1 năm 2014, trường hợp đầu tiên ở người nhiễm virus cúm gia cầm H5 ở Châu Âu đã được báo cáo: có một trường hợp tại Canada là một du khách trở về từ Trung Quốc. (Không có trường hợp người Châu Á nào nhiễm virus cúm gia cầm H5N1 được báo cáo ở Hoa Kỳ).

Nhiễm trùng đơn lẻ ở người với virus cúm gia cầm HPAI H5 cũng đã được báo cáo ở Trung Quốc, những người nhiễm bệnh có thể xảy ra ở tình trạng bệnh nặng và tỷ lệ tử vong cao.

Trong số các virus cúm gia cầm H7, nhóm virus cúm gia cầm A H7N9 có khả năng gây bệnh thấp ở Châu Á đã gây ra các bệnh nhiễm trùng ở người được báo cáo nhiều nhất, với hầu hết trong số trường hợp nhiễm bệnh đều xảy ra ở Trung Quốc.

Nhiễm trùng virus cúm gia cầm H7N9 đầu tiên được Tổ chức Y tế thế giới (WHO) báo cáo vào ngày 1 tháng 4 năm 2013. Nhiễm trùng rải rác ở người tiếp tục được báo cáo ở Trung Quốc. Vào cuối năm 2016 một số loại virus cúm gia cầm H7N9 có khả năng gây bệnh thấp ở Châu Á lại tiếp tục phát triển đột biến khiến chúng trở thành yếu tố gây bệnh cao hơn ở gia cầm. Những virus gia cầm HPAI H7N9 Châu Á này tiếp tục liên quan đến nhiễm trùng ở người Trung Quốc. Nhiều bệnh nhân nhiễm virus H7N9 Châu Á đã bị bệnh về hô hấp nặng.

Trong suốt 5 năm liên tục về dịch bệnh nhiễm virus H7N9 Châu Á ở người cho thấy tỷ lệ tử vong ở bệnh nhân nhập viện trung bình khoảng 40%. Có khả năng sự lây lan của virus cúm gia cầm H7N9 từ người sang người được giới hạn. Tuy nhiên, vẫn có trường hợp không giới hạn được báo cáo ở Trung Quốc.

Kể từ khi triển khai chương trình tiêm phòng cúm gia cầm H5 và H7 với quy mô lớn vào tháng 9 năm 2017, rất ít trường hợp nhiễm bệnh ở người với virus cúm gia cầm H7N9 Châu Á đã được báo cáo.

Vào tháng 1 năm 2015, Chính phủ Canada và Bộ Y tế tại British Columbia đã báo cáo có hai trường hợp nhiễm bệnh đầu tiên ở người tại khu vực Bắc Mỹ với biểu tượng siêu vi khuẩn H7N9 Châu Á. Hai người này là hai vợ chồng bị nhiễm bệnh này đã đi du lịch đến Trung Quốc. Ngoài ra, các trường hợp nhiễm virus gia cầm H7N9 Châu Á có liên quan đến du lịch ở Trung Quốc cũng đã được báo cáo ở Hồng Kông, Đài Loan và Malaysia.

Những trường hợp nhiễm trùng rải rác với virus cúm gia cầm A H9 có khả năng gây bệnh thấp cũng đã được báo cáo ở Trung Quốc, Hồng Kông, Bangladesh và Ai Cập. Hầu hết các trường hợp nhiễm virus cúm gia cầm H9N2 ở người đều xảy ra ở trẻ em sau khi phơi nhiễm với gia cầm. Nhiễm trùng virus cúm gia cầm H9N2 ở người thường gây bệnh đường hô hấp trên nhẹ.

Nhiễm trùng ở người với virus cúm A lưu hành ở lợn có thể xảy ra. Khi điều này xảy ra, những virus này được gọi là virus biến thể. Chúng có thể được biểu thị bằng các thêm chữ cái “V” vào cuối ký hiệu phân loại virus cúm A.

Bệnh liên quan đến nhiễm virus biến thể hầu hết là nhẹ với các triệu chứng tương tự như cúm theo mùa. Tuy nhiên, cũng giống bệnh cúm theo mùa, bệnh này có thể trở nên nghiêm trọng đồng thời dẫn đến nhập viện và tử vong. Nhìn chung, các virus biến thể có liên quan đến bệnh ít nghiêm trọng hơn và tỷ lệ tử vong thấp hơn nhiều so với nhiễm virus cúm A ở người.

Thông thường, nhiễm trùng ở người với virus biến thể xảy ra ở những người tiếp xúc với lợn bị nhiễm bệnh (ví dụ: trẻ em tiếp xúc trực tiếp hoặc gần gũi với lợn tại hội chợ hoặc công nhân trong ngành chăn nuôi lợn), nhưng lây lan hạn chế, và không lây nhiễm từ người sang người. Nhiễm trùng ở người với virus H1N1v, H3N2v, H1N3v đã được phát hiện tại Hoa Kỳ.

Video đề xuất:

Mắc cúm A: Trường hợp nào cần đi viện?

Nguồn tham khảo: cdc.gov

Video đề xuất:

Phân biệt Covid19 với cảm cúm, cảm lạnh