Chụp số hóa xóa nền động mạch phế quản

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ nội trú, Bác sĩ chuyên khoa I Trịnh Lê Hồng Minh - Bác sĩ Chẩn đoán hình ảnh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Động mạch phế quản là bộ phận có chức năng cung cấp dinh dưỡng và oxy cho phổi. Chụp số hóa xóa nền động mạch phế quản sẽ giúp bác sĩ thu thập hình ảnh về cơ quan này để phục vụ cho quá trình thăm khám và điều trị.

Động mạch phế quản cung cấp máu cho phế quản và mô liên kết của phổi. Chúng nối với các nhánh của động mạch phổi và cùng nhau cấp máu cho lá tạng của phổi. Mặc dù có nhiều biến thể khác nhau nhưng thông thường động mạch phế quản sẽ có hai nhánh, một động mạch đến phổi trái và một động mạch đến phổi phải.

Chụp số hóa xóa nền động mạch phế quản là hình thức thu thập hình ảnh thông qua việc sử dụng thuốc đối quang i-ốt để hiện hình được các động mạch phế quản phổi hai bên. Từ đó có thể phát hiện ra các bệnh lý mạch phế quản, đôi khi được bàng hệ từ các nhánh nối của động mạch ngực trong, động mạch dưới đòn hoặc động mạch liên sườn.

Thông thường chụp số hóa xóa nền động mạch phế quản sẽ được chỉ định cho các trường hợp có triệu chứng lâm sàng hay bệnh lý liên quan đến cơ quan này. Cụ thể:

• Ho ra máu nghi ngờ giãn động mạch phế quản.
• Đánh giá cấp máu khối u.
• Chụp mạch để chuẩn bị ghép phổi.
• Chụp mạch để phục vụ cho điện quang can thiệp.
• Các bệnh lý chấn thương nghi có tổn thương mạch phế quản.
• Viêm giãn phế quản mạn tính nghi có tổn thương mạch phế quản.

Chụp số hóa xóa nền động mạch phế quản sẽ chống chỉ định tương đối với các trường hợp có rối loạn đông máu, có tiền sử dị ứng rõ ràng với thuốc đối quang i-ốt, suy thận, phụ nữ có thai. Tuy nhiên, thủ thuật này không có chống chỉ định tuyệt đối với một trường hợp vụ thể nào.

Trước khi tiến hành thủ thuật người bệnh cần nhịn ăn uống trong vòng 6 giờ, tuy nhiên người bệnh vẫn có thể được uống nước nhưng cần đảm bảo lượng nước uống phải ít hơn 50 ml. Bên cạnh đó người bệnh cũng phải hiểu rõ về thủ thuật chụp số hóa xóa nền động mạch phế quản để có thể phối hợp với thầy thuốc.

Tại phòng can thiệp, người bệnh nằm ngửa, lắp máy theo dõi nhịp thở, mạch, huyết áp, điện tâm đồ, SpO2. Sát trùng vùng da tiến hành thủ thuật và phủ khăn phủ vô khuẩn có lỗ. Một số trường hợp đặc biệt sẽ phải sử dụng thuốc an thần hay một số biện pháp phù hợp khác.

Bước 1: Phương pháp vô cảm

Đầu tiên, người bệnh sẽ được đặt nằm ngửa trên bàn chụp và được đặt đường truyền tĩnh mạch. Bước vào quá trình gây tê, thông thường bác sĩ sẽ tiến hành gây tê tại chỗ nhưng với một số trường hợp ngoại lệ như trẻ nhỏ (dưới 5 tuổi) chưa có ý thức cộng tác hay quá kích động sợ hãi thì sẽ tiến hành gây mê toàn thân khi làm thủ thuật.

Bước 2: Chọn kỹ thuật sử dụng và đường vào của ống thông

Kỹ thuật thường được sử dụng là Seldinger. Với kỹ thuật này thì đường vào của ống thông có thể là một số đường sau: Động mạch đùi, động mạch nách, động mạch cánh tay, động mạch quay. Nếu không có gì khó khăn thì hầu hết các trường hợp sẽ sử dụng đường vào là từ động mạch đùi, chỉ khi đường vào này không làm được mới sử dụng các đường vào khác.

Bước 3: Chụp động mạch chẩn đoán

Sau đó, tiến hành sát khuẩn, gây tê chỗ chọc rồi chọc kim và đặt ống vào động mạch. Luồn ống thông tới động mạch chủ đoạn dưới quai rồi chọn lọc động mạch phế quản hai bên, ngang mức đốt sống ngực T4-5, rồi bơm thuốc với thể tích bơm 6ml, tốc độ 1.5-2ml/s.

Một số trường hợp sẽ cần tiến hành chụp các thân động mạch liên sườn trên, động mạch liên sườn, động mạch vú trong, động mạch hoành dưới để tìm ra các tuần hoàn bàng hệ cấp máu tổn thương.

Sau khi hoàn thành quá trình chụp và có được kết quả đảm bảo yêu cầu, bác sỹ sẽ rút ống thông và ống đặt lòng mạch rồi đè ép bằng tay trực tiếp lên chỗ chọc kim khoảng 15 phút để cầm máu. Cuối cùng, dùng băng ép trong 6 giờ hoặc dùng dụng cụ đóng lòng mạch.

Động mạch phế quản là một bộ phận quan trọng, thủ thuật chụp số hóa xóa nền động mạch phế quản sẽ giúp bác sĩ có được những hình ảnh cơ sở để phục vụ cho quá trình thăm khám và điều trị cho bệnh nhân.