Dẫn lưu bể thận qua da dưới hướng dẫn chụp số hóa xóa nền

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa I Võ Công Hiền - Bác sĩ Chẩn đoán hình ảnh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang và Thạc sĩ, Bác sĩ Lê Xuân Thiệp - Bác sĩ Chẩn đoán hình ảnh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long.

Dẫn lưu bể thận qua da dưới hướng dẫn của chụp số hóa xóa nền giúp nhanh chóng giải quyết tình trạng ứ đọng nước, mủ trong bể thận của bệnh nhân. Thủ thuật này được sử dụng khi đường bài tiết bị tắc nghẽn do nhiều nguyên nhân khác nhau.

Dẫn lưu bể thận qua da là phương pháp thiết lập một đường dẫn lưu nước tiểu từ bể thận ra ngoài da nhằm giải quyết tình trạng ứ đọng nước, ứ đọng mủ ở bể thận. Dẫn lưu bể thận qua da được chỉ định trong trường hợp đường bài tiết trên bị tắc nghẽn do các nguyên nhân như:

• Sỏi tiết niệu, khối u bể thận- niệu quản chít hẹp niệu quản sau phẫu thuật, viêm ứ mủ bể thận, viêm xơ hóa co thắt niệu quản.
• Các bệnh ác tính gây tắc nghẽn đường tiết niệu như ung thư tử cung, ung thư hệ tiết niệu, ung thư tuyến tiền liệt, ung thư xương chậu di căn.
• Tắc nghẽn đường bài tiết trong thai kỳ, chưa xử trí triệt để được nguyên nhân

Dưới sự hướng dẫn của các phương pháp chẩn đoán hình ảnh, một sonde dẫn lưu chuyên dụng sẽ được đưa vào bể thận để dẫn nước tiểu ra ngoài. Dẫn lưu bể thận qua da là phương pháp có tính an toàn cao và mang lại hiệu quả tức thời, giúp giải quyết tình trạng nhiễm trùng tại chỗ, hạn chế nguy cơ nhiễm trùng lan rộng đe dọa tính mạng bệnh nhân đồng thời cho các y bác sĩ thêm thời gian để giải quyết nguyên nhân gây tắc nghẽn.

Tuy nhiên, cũng có một số trường hợp không thể thực hiện ngay phương pháp dẫn lưu bể thận qua da. Đó là khi bệnh nhân có rối loạn đông máu nặng, rối loạn điện giải nặng, tăng huyết áp,... những bệnh nhân này cần được điều trị ổn định trước khi can thiệp.

Bên cạnh đó, trong một vài trường hợp cần thăm khám và điều trị kịp thời các trường hợp dưới đây.

• Sỏi tiết niệu, khối u bể thận- niệu quản chít hẹp niệu quản sau phẫu thuật, viêm ứ mủ bể thận, viêm xơ hóa co thắt niệu quản.
• Các bệnh ác tính gây tắc nghẽn đường tiết niệu như ung thư tử cung, ung thư hệ tiết niệu, ung thư tuyến tiền liệt, ung thư xương chậu di căn.
• Tắc nghẽn đường bài tiết trong thai kỳ, chưa xử trí triệt để được nguyên nhân ưu tiên dẫn lưu bể thận qua da dưới hướng dẫn siêu âm.

Dẫn lưu bể thận qua da phải được thực hiện dưới sự hướng dẫn của các phương pháp chẩn đoán hình ảnh. Các phương tiện có thể sử dụng là siêu âm và màn huỳnh quang tăng sáng hoặc chụp số hóa xóa nền (DSA). Trong đó, chụp số hóa xóa nền DSA là một công cụ hiện đại, có thể được sử dụng vào nhiều công đoạn của quá trình dẫn lưu bể thận qua da như: giúp xác định vị trí để đưa dẫn lưu vào bể thận, hướng dẫn trong quá trình đưa sonde vào và kiểm tra lại vị trí đặt sonde dẫn lưu trong bể thận đã chính xác chưa.

Ê- kíp thực hiện gồm bác sĩ chuyên khoa, bác sĩ phụ, kỹ thuật viên điện quang và điều dưỡng. Trong trường hợp người bệnh không thể hợp tác, cần thêm sự hỗ trợ của bác sĩ, kỹ thuật viên gây mê.

Các phương tiện cần thiết là máy chụp số hóa xóa nền (DSA); phim, máy in phim, hệ thống lưu trữ hình ảnh; bộ áo chì, tạp dề, che chắn tia X; các thuốc tê, thuốc mê, thuốc cản quang. Ngoài các vật tư y tế thông thường như bơm tiêm, bông, băng, gạc,... còn cần các vật tư y tế đặc biệt như kim chiba, bộ ống vào lòng mạch, dây dẫn cứng, ống thông chụp mạch,...

Về phía người bệnh sẽ được nhân viên y tế tư vấn về tình hình sức khỏe hiện tại, giải thích về mục đích, tác dụng và các tai biến của thủ thuật. Người bệnh phải nhịn ăn trước khi thực hiện ít nhất 6 giờ, có thể uống nước nhưng không quá 50ml.

• Ê kíp tiến hành lắp máy theo dõi huyết áp, nhịp thở, điện tâm đồ, SpO2 cho bệnh nhân.
• Người bệnh được thử phản ứng với thuốc gây tê.
• Người bệnh nằm nghiêng để bộc lộ bên thận cần dẫn lưu.
• Bác sĩ rửa tay, đeo găng vô trùng, sát trùng vùng định dẫn lưu, sau đó phủ khăn phủ vô khuẩn có lỗ.
• Bác sĩ tiến hành gây tê theo lớp, tiến hành rạch da và tổ chức dưới da vào vùng hố thắt lưng sau phúc mạc. Dưới sự hướng dẫn của chụp số hóa xóa nền (DSA), thực hiện chọc dò bể thận qua da bằng kim 21G. Kiểm tra vị trí của đầu kim chọc trong bể thận bằng thuốc đối quang.
• Tạo đường hầm vào bể thận qua da bằng cách: luồn dây dẫn cứng 0.018 wire vào bể thận qua kim 21G, sau đó thay thế kim 21G bằng ống vào lòng mạch. Thay thế dây dẫn 0.018 wire bằng 0.035 J-tipped wire, sau đó đặt ống thông vào bể thận. Tiến hành chụp bể thận niệu quản xuôi dòng qua ống thông. Sử dụng các ống nong để nong đường hầm qua 0.035 J-tipped wire.
• Tiền hành đặt ống dẫn lưu bằng cách luồn ống dẫn lưu đuôi lớn (pigtail) vào bể thận qua 0.035 J-tipped wire. Kiểm tra vị trí đầu ống dẫn lưu bằng thuốc đối quang qua hình ảnh của chụp số hóa xóa nền. Sau khi xác định đầu ống dẫn lưu đã đúng vị trí, thì cố định ống dẫn lưu ở trong bể thận và ngoài da.

Thủ thuật dẫn lưu bể thận qua da dưới hướng dẫn chụp số hóa xóa nền được đánh giá là thành công khi đầu ống dẫn lưu được đặt trong bể thận, đài bể thận xẹp và có nước tiểu ra theo ống dẫn lưu. Thuốc đối quang không thoát vào ổ bụng cũng như khoang sau phúc mạc.

Tuy là một thủ thuật an toàn nhưng nhiễm trùng vẫn có thể xảy ra khi dẫn lưu bể thận qua da. Có nhiều mức độ nhiễm trùng, có thể tại chỗ, nhiễm trùng tiết niệu hoặc nhiễm trùng máu. Nếu nhiễm trùng tại chỗ vị trí chân dẫn lưu, xử lý bằng cách vệ sinh, thay băng và sát khuẩn tại vị trí nhiễm trùng. Nếu nhiễm trùng tiết niệu, bệnh nhân sẽ được điều trị bằng kháng sinh toàn thân. Nhiễm trùng máu là một tình trạng nguy hiểm, đe dọa tính mạng người bệnh, hội chẩn chuyên khoa sẽ được thực hiện để tìm phương án điều trị cho người bệnh.

Một tai biến có thể gặp khác là chảy máu bể thận - niệu quản, nhân viên y tế sẽ ép bằng tay tại vị trí hố thắt lưng có ống dẫn lưu trong 15-20 phút. Nếu vẫn tiếp tục chảy máu thì chuyển tới phòng can thiệp để thay bằng ống dẫn lưu có kích thước lớn hơn. Nếu vẫn tiếp tục chảy máu sau khi thay ống dẫn lưu thì sẽ tiến hành can thiệp mạch máu.

Dẫn lưu bể thận qua da là kỹ thuật đòi hỏi cần có trình độ kinh nghiệm cao của bác sĩ thực hiện cùng với sự phối hợp hoàn hảo của bệnh nhân. Ngoài ra để đạt hiệu quả chẩn đoán cao thì bệnh nhân cần chọn các địa chỉ uy tín có máy chụp số hóa xóa nền, trang thiết bị y tế hiện đại, đạt chuẩn.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là bệnh viện có hội tụ đầy đủ các bác sĩ đa khoa và chuyên khoa thực hiện, thăm khám, phẫu thuật, chẩn đoán hình ảnh và điều trị các bệnh về thận tiết niệu. Đặc biệt, tại Vinmec cũng có thực hiện kỹ thuật dẫn lưu bể thận qua da điều trị nhiều bệnh lý khác nhau và đem lại kết quả điều trị tối ưu cho quý khách hàng.

BSCK I Võ Công Hiền đã có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực chẩn đoán hình ảnh, đặc biệt trong siêu âm chẩn đoán các bệnh lý bụng tổng quát, tim - mạch máu nâng cao, sản phụ khoa. Bác sĩ Võ Công Hiền từng có thời gian công tác tại khoa Chẩn đoán hình ảnh Bệnh viện Đại Học Y Dược - Hoàng Anh Gia Lai trước khi làm việc tại khoa Chẩn đoán hình ảnh Bệnh Viện Đa Khoa Quốc Tế Vinmec Nha Trang.

Ths.Bs Lê Xuân Thiệp có thế mạnh trong thực hiện các kỹ thuật cộng hưởng từ, cắt lớp vi tính nâng cao và khó như: Chụp cắt lớp vi tính mạch vành, chức năng tim, Cộng hưởng từ mạch não, tưới máu não và các tạng,..

Nếu nhận thấy các vấn đề bất thường về sức khỏe bạn nên thăm khám và tư vấn với các bác sĩ chuyên khoa.