Hay đau đầu: Cảnh giác bất thường phát triển mạch máu não

Nếu cơ thể đang khỏe mạnh bình thường bỗng dưng hay bị đau đầu, mỗi khi bị đau thì cơn đau đầu dữ dội kéo dài, người bệnh cần nhanh chóng tới các cơ sở y tế gần nhất để kiểm tra, bởi đây có thể là dấu hiệu của dị dạng mạch máu não. Nếu không kịp thời phát hiện và điều trị sẽ gây ra những biến chứng nguy hiểm.

Bình thường, các động mạch có nhiệm vụ đưa máu giàu oxy từ tim đến não trong khi các tĩnh mạch làm điều ngược lại, đưa máu bị thiếu oxy trở lại phổi và tim. Mao mạch kết nối động mạch với tĩnh mạch.

Dị dạng thông động tĩnh mạch não là khiếm khuyết của hệ thống mạch máu. Đây là một đám rối của các mạch máu bất thường nối động mạch và tĩnh mạch trong não không qua trung gian mạng lưới mao mạch, không cung cấp máu cho nhu mô não. Các dị dạng mạch máu này khi vỡ gây chảy máu não. Đây là một căn bệnh hết sức nguy hiểm.

Dị dạng động tĩnh mạch có thể xuất hiện ở bất cứ nơi nào trong cơ thể, nhưng khi bị dị dạng động tĩnh mạch ở não và tủy sống có nguy cơ chảy máu cao. Do não và hệ mạch máu não hình thành trong giai đoạn phôi thai nên sự phát triển mạch máu bất thường có liên quan với mô não bất thường.

Nguyên nhân của dị dạng động tĩnh mạch máu não hiện nay vẫn còn nhiều tranh cãi, có thể liên quan tới nhiều yếu tố bao gồm cả tính di truyền và hoạt động kích thích sinh mạch (đây là một quá trình sinh lý, ở đó, những mạch máu mới hình thành từ những mạch máu sẵn có trước) có thể đóng vai trò quan trọng trong sự xuất hiện của dị dạng mạch máu.

Các triệu chứng có thể bắt đầu ở mọi lứa tuổi nhưng thường xuất hiện trong độ tuổi từ 10 đến 40.

Ở giai đoạn đầu, người bị dị dạng động tĩnh mạch máu não không có biểu hiện gì bất thường. Thường bệnh nhân chỉ được phát hiện tình cờ khi đang điều trị một bệnh lý không liên quan khác.

Dị dạng mạch máu não có thể kích thích mô não chung quanh và gây ra số triệu chứng chủ yếu là cơn co giật mới khởi phát, yếu hoặc liệt cơ, mất phối hợp, khó khăn khi thực hiện những động tác phức tạp, chóng mặt, đau đầu. Ngoài ra, bệnh nhân có vấn đề về ngôn ngữ, các cảm giác bất thường như: tê, ngứa, đau tự phát,...

Dị dạng mạch máu não ở giai đoạn trước khi vỡ mạch máu thường có triệu chứng đau đầu mạn tính điều trị nội khoa không khỏi, xuất hiện co giật và những cơn động kinh. Trường hợp dị dạng lớn gây chèn ép não thì người bệnh có thể bị bại liệt tay chân.

Ở giai đoạn vỡ mạch máu bệnh nhân bị đột quỵ do chảy máu não, với các triệu chứng: đau đầu dữ dội, huyết áp tăng, buồn nôn, nôn, liệt nửa người, loạn ngôn hoặc không nói được, nhiều trường hợp ý thức bình thường hoặc mơ màng, cũng có thể bị hôn mê...

Có thể phát hiện, chẩn đoán đơn giản nhờ ứng dụng rộng rãi kỹ thuật chụp CT, MRI.

Dị dạng mạch máu não nếu không phát hiện và điều trị kịp thời có thể lớn lên và vỡ gây xuất huyết não hoặc xuất huyết khoang dưới nhện, dẫn đến tổn thương não vĩnh viễn. Ảnh hưởng của thương tổn xuất huyết trên tình trạng thần kinh liên quan với vị trí của tổn thương.

Nhiều trường hợp bị đau đầu tự mua thuốc điều trị, thậm chí có một số trường hợp chỉ điều trị qua loa các triệu chứng đau đầu, chóng mặt, hoặc có nhập viện nhưng để điều trị về thần kinh, kết quả là một số trường hợp bị tử vong đáng tiếc. Vì vậy, việc tầm soát sớm để phát hiện bệnh dị dạng mạch máu não là điều cần thiết.

Cần điều trị nhằm dự phòng xuất huyết do vỡ và tái vỡ. Có nhiều phương pháp điều trị, bao gồm theo dõi hoặc sử dụng các kỹ thuật điều trị khác nhau như: can thiệp nội mạch gây tắc búi dị dạng, phẫu thuật lấy dị dạng, xạ trị Gamma knife. Kế hoạch điều trị được vạch ra nhằm đạt được cơ hội tốt để hủy tổn thương với nguy cơ thấp nhất. Vị trí của dị dạng mạch máu não là một yếu tố quan trọng khi cân nhắc nguy cơ giữa điều trị phẫu thuật với không phẫu thuật. Dự phòng vỡ hoặc tái vỡ là một trong những lý do chủ yếu.

Các chuyên gia khuyến cáo người dân nên đi khám hoặc đến cơ sở y tế gần nhất ngay khi thấy mình hoặc người thân có các triệu chứng đau đầu kéo dài. Bởi dị dạng động tĩnh mạch não là một bệnh hoàn toàn có thể chữa được, nhiều bệnh nhân sau phẫu thuật có thể trở về cuộc sống bình thường, nhưng nếu đến viện ở giai đoạn muộn có thể sẽ để lại những di chứng hết sức nặng nề.