Hb và HbA1C là gì và sử dụng để làm gì?

Bài viết được viết bởi bác sĩ xét nghiệm Hóa sinh, Khoa Xét nghiệm - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long

Hb và HbA1C là 2 thông số được sử dụng thường xuyên khi đi khám chữa bệnh. Chỉ số Hb giúp đánh giá tình trạng có hay không có thiếu máu và nếu có thiếu máu thì ở mức độ nào. Chỉ số HbA1C thì phản ánh nồng độ đường (glucose) máu trung bình trong khoảng thời gian 2-3 tháng trước đó, được sử dụng để chẩn đoán đái tháo đường ở người không mang thai và theo dõi tình trạng kiểm soát đường máu ở người bệnh đái tháo đường.

Hb là viết tắt của Hemoglobin (thường hay được gọi là Huyết sắc tố), là một dạng Protein nằm trong tế bào hồng cầu có nhiệm vụ vận chuyển oxy, theo vòng tuần hoàn Hb trong hồng cầu đem oxy từ phổi đến khắp các mô và cơ quan trong cơ thể.

Trong xét nghiệm máu thì Hb là 1 thành phần trong xét nghiệm tổng phân tích tế bào máu, được sử dụng để đánh giá tình trạng có hay không có thiếu máu và nếu thiếu máu thì ở mức độ nào.

Những loại Hemoglobin bình thường phổ biến, Hemoglobin đã được phát hiện có hơn 1000 biến thể. Tuy nhiên các loại Hb bình thường phổ biến gồm:

• Hemoglobin A (HbA): là loại thường gặp ở người trưởng thành.
• Hemoglobin F (HbF- Fetal hemoglobin – hemoglobin thai nhi) loại này được tìm thấy trong thai nhi và trẻ sơ sinh. Trong một vài chứng bệnh như hồng cầu hình liềm, thiếu máu bất sản, bệnh bạch cầu, bệnh nhân có nhiều loại Hemoglobin bất thường trong máu và lượng Hemoglobin F tăng cao.
• Hemoglobin A2 (HbA2): là loại Hb bình thường, tồn tại với một lượng nhỏ ở người trưởng thành.

Trong những trường hợp bệnh lý, Hb còn được tìm thấy tồn tại ở các dạng biến thể khác, ví dụ như HbS, HbA, HbE, HbD.

HbA1C (Hemoglobin A1C) là một phân nhóm của HbA1, trong đó valin có chuỗi N-terminal Val) của phân tử hemoglobin này phản ứng với glucose thông qua phản ứng glycosyl hóa không cần enzym xúc tác và không thuận nghịch để tạo nên sản phẩm amadori và được gọi là HbA1C bị glycosyl hóa (hay HbA1C).

Điều này có nghĩa là khi glucose đã gắn vào hemoglobin thì sẽ không tách ra nữa mà tồn tại ở dạng glycosyl này trong hồng cầu trong suốt đời sống hồng cầu. Tuổi thọ trung bình của hồng cầu là 120 ngày, nên giá trị đo HbA1C phản ánh nồng độ trung bình của glucose máu hàng ngày trong khoảng 2 đến 3 tháng trước đó.

Chính vì vậy, HbA1C được sử dụng là một xét nghiệm hữu ích, cung cấp thông tin (chỉ báo) việc kiểm soát đường huyết tốt hơn nhiều so với giá trị của xét nghiệm định lượng glucose trong máu hoặc nước tiểu trong sàng lọc chẩn đoán đái tháo đường và mục tiêu trong đánh giá kiểm soát đường máu ở người bệnh tiểu đường.

Mẫu máu để xét nghiệm HbA1C có thể lấy vào bất kỳ thời gian nào trong ngày và không cần phải nhịn ăn.

HbA1C là xét nghiệm được thực hiện thường quy tại các bệnh viện Vinmec. Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là một trong những bệnh viện không những đảm bảo chất lượng chuyên môn với đội ngũ y bác sĩ giàu kinh nghiệm, hệ thống trang thiết bị công nghệ hiện đại. Bệnh viện cung cấp dịch vụ khám, tư vấn và chữa bệnh toàn diện, chuyên nghiệp, không gian khám chữa bệnh văn minh, lịch sự, an toàn và tiệt trùng tối đa. Khách hàng khi chọn thực hiện các xét nghiệm tại đây có thể hoàn toàn yên tâm về độ chính xác của kết quả xét nghiệm.