Hướng dẫn đọc phim chụp X - quang sọ não ở tư thế thẳng và nghiêng

Bài viết bởi Bác sĩ Phạm Quốc Thành - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng

Chụp X-quang sọ não là một kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh được thực hiện dưới máy chụp x-quang và có giá trị cao trong việc phát hiện, chẩn đoán các bệnh lý liên quan đến xương hộp sọ (như u, chấn thương, bệnh lý các xoang,...) và não bộ (tăng áp lực nội sọ, u não).

Não là trung tâm điều khiển của hệ thần kinh trung ương, chịu trách nhiệm điều khiển hành vi, là cơ quan đặc biệt quan trọng điều phối hoạt động mọi cơ quan, bộ phận trong cơ thể người. Xương hộp sọ là một hộp xương cứng bao xung quanh và có chức năng bảo vệ não bộ. Bất kỳ thay đổi nào liên quan đến cấu trúc của xương hộp sọ đều có thể dẫn đến những tổn thương não và ngược lại, các bệnh lý ở nhu mô não cũng có thể gây dẫn đến thay đổi hình thái xương hộp sọ.

Chụp X-quang sọ não gồm 2 tư thế chụp thẳng và nghiêng thông thường, ngoài ra còn các tư thế đặc biệt khác như Blondeau, Hirtz, Schuller, Stenvers...

Người bệnh khi có nghi ngờ thuộc 1 trong các trường hợp sau sẽ được chỉ định chụp X-quang sọ não:

Các bệnh lý xương hộp sọ như:

• Chấn thương, vết thương sọ não
• Dị dạng sọ não
• Viêm các xoang
• U xương hộp sọ

Các bệnh lý nội sọ như:

• Tăng áp lực nội sọ.
• U não: u màng não, u vùng tuyến yên ...

3.1. Dựa vào hình dáng vòm sọ

Hình ảnh bình thường:

• Vòm sọ có cấu tạo từ 2 lớp xương mỏng, dẹt gọi là bản sọ trong và bản sọ ngoài, ở giữa 2 lớp xương là xương xốp có chứa các tĩnh mạch.
• Chiều dài và chiều cao của hộp sọ có tỷ lệ nhất định với nhau.

Hình ảnh bất thường:

• Hình ảnh bất thường về hình dáng hộp sọ.
• Có thể có hiện tượng lún, gãy bản sọ do chấn thương hoặc do u phá hủy.

3.2. Dựa vào các đường khớp của xương sọ

Hình ảnh bình thường:

• Phần tiếp nối giữa các xương với nhau (xương trán, xương đỉnh, xương thái dương, xương chẩm, xương đá) gọi là các đường khớp sọ.
• Trên lâm sàng có 2 khớp quan trọng bao gồm: khớp trán đỉnh và khớp đỉnh chẩm.

+ Ở trẻ em, do các khớp xương sọ chưa phát triển hoàn thiện và chưa đóng kín nên tạo thành các thóp bao gồm thóp trước, thóp trước bên, thóp sau và thóp sau bên.

+ Người trưởng thành, các xương sọ tiếp xúc chặt chẽ với nhau và các khớp sọ có hình răng cưa,.

Hình ảnh bất thường:

• Nếu có hiện tượng các xương không tiếp xúc với nhau và các khớp sọ bị giãn có thể là dấu hiệu của bệnh tăng áp lực nội sọ.
• Đồng thời giãn khớp sọ cũng mà một trong những dấu hiệu của hiện tượng chấn thương sọ não.

3.3. Dựa vào hố yên

Để có thể quan sát và nhận xét hố yên thì cần dựa vào phim chụp X-quang sọ não ở tư thế nghiêng.

Hình ảnh bình thường:

• Hố yên có cấu trúc gồm mấu yên trước, mấu yên sau, lòng hố yên và miệng hố yên.

Hình ảnh bất thường:

Nếu có các bệnh lý liên quan, có thể sẽ xuất hiện một số thay đổi ở hố yên như sau:

• Mấu yên trước dính với mấu yên sau do đóng vôi dây chằng liên mấu.
• Lòng hố yên rộng ra (lan tỏa thành hình lòng chảo), giãn hố yên do khối u gây nên.
• Giãn rộng miệng hố yên.

3.4. Dựa vào vết ấn điểm chỉ

Hình ảnh bình thường:

• Trên phim chụp X-quang sọ não có thể quan sát thấy các hình giống các vết ngón tay, đây chính là vết ấn điểm chỉ.
• Ở người bình thường, vết ấn điểm chỉ thường bắt đầu xuất hiện ở tuổi thứ 8, rõ nhất trong khoảng từ 20 - 25 tuổi và khi tuổi càng cao sẽ càng kém rõ dần.
• Nếu quan sát trên phim chụp X-quang sọ não ở tư thế thẳng, nghiêng thì sẽ thấy các vết ấn điểm chỉ rõ ở vùng thái dương.

Hình ảnh bất thường:

• Dấu ấn điểm chỉ ở các bệnh nhân mắc chứng tăng áp lực nội sọ.

3.5. Dựa vào các đường mạch máu

• Trên phim chụp vòm sọ thông thường sẽ thấy các mạch máu nội sọ - là các đường sáng nhỏ có phân nhánh. Đặc biệt ở người già sẽ thấy rõ hình ảnh các tĩnh mạch ở phim sọ.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng hiện là một trong những bệnh viện trong hệ thống các bệnh viện Quốc tế Vinmec được trang bị thiết bị máy móc hiện đại phục vụ quy trình khám chữa bệnh .

Bệnh nhân thực hiện chụp X quang sọ não tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng sẽ được các nhân viên hỗ trợ, nhân viên kỹ thuật hướng dẫn rõ ràng các thao tác, quy trình chụp nhằm hạn chế tối đa sự phơi nhiễm với tia X để giảm sự ảnh hưởng đến sức khỏe người chụp, đảm bảo cho hình ảnh chẩn đoán tốt.

Nếu hình ảnh chụp X-quang của bạn có vấn đề bất thường, sẽ được các bác sĩ tư vấn kịp thời và đưa ra phương án điều trị hiệu quả.

Để đăng ký khám và điều trị tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, Quý Khách có thể liên hệ đến Hotline Hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc, hoặc đăng ký khám trực tuyến TẠI ĐÂY.