Quy trình thực hiện chụp X - quang cổ tay

Bài viết bởi Bác sĩ CKI Vũ Thị Hạnh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng

Chụp X quang cổ tay là một xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh không xâm lấn, dùng tia X để bộc lộ hình ảnh vùng xương cổ tay, từ đó cung cấp cho bác sĩ những thông tin quan trọng để chẩn đoán bệnh lý xương vùng này.

Bác sĩ sẽ chỉ định chụp X quang cổ tay trong trường hợp:

• Chẩn đoán gãy xương hoặc trật khớp
• Kiểm tra sau điều trị (theo dõi sau điều trị gãy xương, đánh giá tình trạng can xương từ đó bác sĩ phẫu thuật đưa ra hướng xử lý tiếp theo cho bệnh nhân...).
• Tìm kiếm các tổn thương do nhiễm trùng hoặc viêm khớp.
• Các tổn thương ung thư xương
• Xác định vị trí dị vật cản quang ở trong xương hay mô mềm xung quanh vùng cổ tay.

Bước 1: Chuẩn bị bệnh nhân

• Chụp X quang cổ tay hầu như không cần phải chuẩn bị gì đặc biệt
• Với bệnh nhân đeo đồ trang sức vùng cổ tay cần chụp thì yêu cầu bệnh nhân tháo ra
• Hỏi bệnh nhân có thai hay nguy cơ có thai không. Nếu thực sự xét nghiệm X quang là cần thiết phải làm để chẩn đoán bệnh thì phải có biện pháp che chắn để giảm thiểu tối đa tia X ảnh hưởng đến thai nhi.

Bước 2: Chuẩn bị phương tiện

• Máy X quang kỹ thuật số
• Bàn chụp
• Tấm nhận ảnh

Bước 3: Quy trình chụp X quang cổ tay

• Tia X là một dạng bức xạ như ánh sáng hoặc sóng vô tuyến. Nó đi qua hầu hết các vật thể, kể cả cơ thể. Khi nó tập trung vào kiểm tra vùng cổ tay thì tia X sẽ đâm xuyên qua vùng này và được ghi lại bằng hình ảnh trên phim. Các phần khác nhau của cơ thể sẽ hấp thụ tia X ở mức khác nhau. Xương hấp thụ phần lớn tia X trong khi các mô mềm như cơ, mỡ và các cơ quan cho phép tia X đi qua chúng. Kết quả là xương sẽ xuất hiện màu trắng trên phim, mô mềm xuất hiện màu xám và không khí màu đen. Hầu hết các hình ảnh X- quang là được lưu trữ tại máy chụp. Những hình ảnh lưu trữ được dễ dàng truy cập để chẩn đoán bệnh và theo dõi bệnh.

• Kỹ thuật được thực hiện bởi một kỹ thuật viên X-quang đã được đào tạo về chụp X-quang cổ tay. Bệnh nhân nằm trên bàn hoặc ngồi cạnh bàn, cổ tay của bệnh nhân sẽ được đặt lên bàn chụp ở 2 tư thế thẳng – nghiêng.
• Ở tư thế cổ tay thẳng: Cổ tay đặt nằm sấp trên bàn chụp, tia trung tâm vuông góc với phim khư trú vào điểm giữa nối liền giữa 2 mỏm trâm quay và trụ. Lưu ý: Trong một số trường hợp: Muốn thấy rõ các xương cổ tay, tia trung tâm lùi xuống phía dưới 1cm. Nếu tia trung tâm chếch từ ngón tay lên cổ tay 30 độ, chiếu giữa khớp quay trụ thì hình của khớp xương với các xương cổ tay rất rõ.
• Ở tư thế cổ tay nghiêng: Đặt bờ trong cổ tay (phía xương trụ sát phim), chỉnh khớp cổ tay vào trung tâm phim, điều chỉnh đường nối giữa mỏm trâm quay và mỏm trâm trụ vuông góc với phim, tia trung tâm vuông góc với phim khu trú vào mỏm trâm quay, ra giữa phim.
• Một số kỹ thuật chụp khớp cổ tay khác:
• Tư thế thẳng sấp (sau – trước)
• Tư thế thẳng ngửa (trước –sau)
• Tư thế nghiêng
• Tư thế chếch trước (xoay ngoài)
• Tư thế thẳng xoay quay
• Tư thế thẳng xoay trụ
• Tư thế chếch trước (xoay trong)
• Tư thế thẳng trước thấy rõ xương thuyền (tư thế Stecher)

Trong quá trình chụp, bệnh nhân phải giữ nguyên tư thế tay mà nhân viên y tế đã chỉnh trong quá trình phát tia chụp. Sau khi đã hoàn tất quá trình chụp người bệnh có thể được yêu cầu đợi để bác sĩ Chẩn đoán hình ảnh xác định rằng tất cả các hình ảnh cần thiết đã bộc lộ rồi. Quá trình chụp kéo dài khoảng 10 phút.

Dựa vào phim chụp X- quang cổ tay, bác sĩ chẩn đoán hình ảnh xem và đọc kết quả:

• Dùng để xác định được tình trạng gãy xương, trật khớp trong chấn thương.
• Dùng để theo dõi tiến triển của tình trạng xương liền trong chấn thương gãy xương.
• Dùng để xác định tuổi xương thực ở trẻ
• Dùng để chẩn đoán bệnh lý viêm xương và ung thư xương
• Dùng để xác định vị trí dị vật cản quang nằm trong xương hay phần mềm cạnh xương.

Chụp X quang cổ tay là kĩ thuật đơn giản, thực hiện nhanh và rẻ tiền, giúp chẩn đoán tốt các bệnh lý về xương khớp vùng cổ tay đặc biệt trong chấn thương. Tuy nhiên ngày nay còn nhiều kĩ thuật khác như MRI và siêu âm có thể đánh giá phối hợp giữa xương khớp, gân- dây chằng và phần mềm vùng cổ tay.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec với hệ thống cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế hiện đại cùng đội ngũ chuyên gia, bác sĩ nhiều năm kinh nghiệm trong khám điều trị bệnh lý thần kinh, người bệnh hoàn toàn có thể yên tâm thăm khám và điều trị tại Bệnh viện.

Để đăng ký khám và điều trị tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, Quý Khách có thể liên hệ Hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc, hoặc đăng ký khám trực tuyến TẠI ĐÂY.

XEM THÊM

• Chụp X quang là gì: Tất cả những điều cần biết
• Mức độ phóng xạ khi chụp X quang
• Những điều cần biết về chụp X-quang hệ tiết niệu