Rò dịch não tủy qua đường mũi sau chấn thương

Rò dịch não tủy là hiện tượng dịch não tủy chảy từ trong hộp sọ ra bên ngoài qua lỗ tai hay lỗ mũi. Rò dịch não tủy sau chấn thương là biến chứng thường gặp. Rò dịch não tủy qua đường mũi có thể gây biến chứng viêm mũi, nhiễm trùng mũi, viêm não và viêm màng não.

Dịch não tủy là một chất lỏng chảy trong não thất (các khoang hoặc khoảng rỗng) và xung quanh bề mặt của não và tủy sống. Dịch não tuỷ có vai trò đệm cho não và tủy sống khỏi chấn thương, đồng thời đóng vai trò như một hệ thống cung cấp chất dinh dưỡng và loại bỏ chất thải cho não. Dịch não tủy được sản xuất liên tục trong các khu vực của não được gọi là não thất và được hấp thụ bởi máu.

Rò dịch não tủy là một tình trạng xảy ra khi dịch não tủy bị rò rỉ qua một khiếm khuyết ở màng cứng hoặc hộp sọ và chảy ra ngoài qua mũi hoặc tai. Rò dịch não tủy qua đường mũi cũng có thể là kết quả của một lỗ hoặc vết rách trong màng cứng, lớp ngoài cùng của màng não. Nguyên nhân của lỗ hoặc vết rách có thể do chấn thương đầu và phẫu thuật não hoặc xoang. Rò dịch não tủy sau chấn thương là tình trạng có thể gặp sau chấn thương sọ não gây vỡ xương sọ. Việc mất dịch não tủy khiến phần não đệm trước đó bị chùng xuống bên trong hộp sọ, dẫn đến đau đầu.

Rò dịch não tủy qua đường mũi cũng có thể xảy ra tự phát mà không rõ lý do.

Các triệu chứng của rò dịch não tủy có thể bao gồm:

• Nước chảy ra từ mũi hay tai
• Nhức đầu, cảm thấy tồi tệ hơn khi ngồi lên hoặc đứng lên và giảm khi nằm xuống; có thể xuất hiện tăng dần hoặc đột ngột
• Thay đổi thị lực (nhìn mờ, nhìn đôi, thay đổi trường thị giác)
• Thay đổi thính giác / ù tai
• Nhạy cảm với ánh sáng
• Nhạy cảm với âm thanh
• Vấn đề cân bằng
• Cứng và đau cổ
• Buồn nôn và ói mửa
• Đau giữa hai bả vai, đau cánh tay
• Viêm màng não

Ngoài ra, các triệu chứng chỉ điểm cho rò dịch não tủy qua đường mũi bao gồm:

• Chảy nước mũi trong thường chỉ từ một bên mũi khi nghiêng đầu về phía trước
• Vị mặn hoặc vị kim loại trong miệng
• Dịch chảy xuống phía sau cổ họng
• Mất mùi

XEM THÊM: Gây mê nội khí quản phẫu thuật nội soi điều trị rò dịch não tủy nền sọ

Các lựa chọn điều trị cho rò dịch não tủy phụ thuộc vào nguyên nhân và vị trí rò dịch. Nói chung, các phương pháp điều trị bảo tồn thường được áp dụng trước tiên đối với rò dịch não tủy qua đường mũi và tai.

3.1. Phương pháp điều trị bảo tồn

• Nghỉ ngơi tại giường (vài ngày đến 2 tuần)
• Uống nhiều nước (2 đến 3 lít)
• Truyền dịch tĩnh mạch
• Tránh ho, hắt hơi, xì mũi, nâng vật nặng và uống thuốc làm mềm phân để tránh bị rặn khi đi tiêu.
• Tránh sử dụng ống hút
• Tránh uốn cong, nâng, duỗi và xoắn
• Giữ lưng thẳng trong tất cả các chuyển động (uốn cong ở đầu gối và hông)

3.2. Phương pháp điều trị phẫu thuật

Nếu các phương pháp điều trị bảo tồn không thành công trong việc ngăn chặn rò dịch não tuỷ, các thủ thuật xâm lấn hơn sẽ được áp dụng.

Phẫu thuật sửa chữa rò dịch não tủy tùy thuộc vào kích thước và vị trí rò dịch. Rò dịch não tủy qua đường mũi thường có thể được phẫu thuật nội soi đường mũi và vá lỗ rò. Vá lỗ rò bằng cách sử dụng miếng ghép tổng hợp, một phần mô của cơ thể như mỡ, cơ và niêm mạc hoặc các chất kết dính.

Tóm lại, rò dịch não tủy qua đường mũi tạo nên sự thông thương giữa khoang dịch não tuỷ và hốc mũi. Đây là điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn xâm nhập gây nên bệnh lý nhiễm trùng như viêm mũi, viêm màng não thậm chí có nguy cơ tử vong cao. Đau đầu, chảy mũi nước trong và viêm màng não tái đi tái lại là những triệu chứng thường gặp nhất của rò dịch não tủy qua đường mũi. Điều trị bao gồm điều trị bảo tồn và phẫu thuật nội soi qua đường mũi vá lỗ rò.

Nguồn tham khảo: my.clevelandclinic.org