Siêu âm thai đầu nhỏ hơn so với tuổi thai có nguy hiểm không?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa I Lê Hồng Liên - Khoa Sản phụ khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Siêu âm là phương pháp chẩn đoán hình ảnh quan trọng để kiểm tra tình trạng phát triển thai nhi, các bất thường bệnh lý có thể gặp. Siêu âm thai đầu nhỏ hơn so với tuổi thai do nhiều nguyên nhân, thai nhi có thể vẫn phát triển bình thường hoặc mắc bệnh.

Siêu âm thai nhi giúp đưa ra đường kính lưỡng đỉnh (BPD) để ước lượng chính xác tuổi thai, từ đó đánh giá sự phát triển của thai. Siêu âm đường thực hiện nhiều lần trong thai kỳ, nhưng đường kính BPD đo chính xác nhất khi thai vào tuần thứ 13 – 20.

Chỉ số BPD thai nhi đo được được so sánh với chỉ số giới hạn tiêu chuẩn để đánh giá. Thông thường đến khi trẻ chào đường, BPD thai nhi đạt từ 88 – 100cm, trung bình là 94cm.

Nếu chỉ số BPD thai nhi nhỏ hơn giới hạn tiêu chuẩn, có thể kết hợp với các chỉ số khác, bác sĩ thường đánh giá siêu âm thai đầu nhỏ hơn so với tuổi thai.

Trước hết cha mẹ cần biết, không phải tất cả các trường hợp siêu âm thai đầu nhỏ hơn so với tuổi thai là nguy hiểm, ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe và sự phát triển của thai nhi.

Kết quả được đánh giá là nguy hiểm nếu kích thước vòng đầu nhỏ hơn 2 độ chuẩn. Thai nhi lúc này có thể có nguy cơ gặp phải các chứng đầu phẳng, tật đầu nhỏ,...

Để kiểm tra chính xác thai đầu nhỏ có ảnh hưởng gì không, bác sĩ cần kết quả các xét nghiệm kiểm tra sâu hơn ngoài chỉ số siêu âm BPD,HC. Đồng thời phải đảm bảo thiết bị kỹ thuật đo BPD,HC chính xác, so sánh với BPD , HC tiêu chuẩn đúng với tuổi thật của thai. Vòng đầu thai nhi càng nhỏ thì thai càng có nguy cơ mắc các vấn đề thần kinh, trí tuệ.

Thai nhi mắc chứng đầu nhỏ thường ảnh hưởng nhiều đến hệ thần kinh sau này. Sau khi sinh, trẻ thường có sức đề kháng kém, gặp di chứng thần kinh, chậm phát triển trí tuệ, giác quan,...

Tuy nhiên nhiều trường hợp chỉ số BPD,HC thấp do thai nhi đang phát triển hoặc phát triển không ổn định trong tử cung. Nhiều thai nhi siêu âm chẩn đoán đầu thai nhỏ hơn so với tuổi thai những sau sinh vẫn khỏe mạnh, phát triển bình thường, không gặp vấn đề về thần kinh.

Thông thường, bác sĩ sẽ siêu âm đo BPD ,HC cũng như xác định, chẩn đoán các dị tật thai ở tuần thai thứ 12, 22 và 33. Thực tế não bộ của thai nhi phát triển rất nhanh trong 3 tháng cuối thai kỳ, nên kích thước vòng đầu cũng thay đổi nhanh chóng.

Kích thước đầu thai chỉ đánh giá được phần nào sự phát triển não bộ của trẻ. Vì thế thay vì quá căng thẳng, mẹ bầu nên giữ tâm lý thoải mái, thực hiện chế độ ăn uống, nghỉ ngơi khoa học. Cần các kết quả kiểm tra sâu, kích thước vòng đầu lệch chuẩn bao nhiêu hoặc siêu âm đo BPD ,HC lại trong những thời điểm khác của thai kỳ mới có thể kết luận.

Có nhiều nguyên nhân tác động khiến thai nhi phát triển đầu nhỏ hơn so với tuổi thai, xác định chính xác nguyên nhân cũng giúp xử trí tốt hơn.

• Do thai phụ bị nhiễm một số virus nguy hiểm gây dị thật thai nhi trong thời gian mang thai như: rubella, zika, thủy đậu,...
• Trẻ mắc dị tật bẩm sinh liên quan như: tật đầu nhỏ, hẹp hộp sọ,, dị tật hệ thần kinh ...
• Mẹ bầu dinh dưỡng kém, chế độ ăn uống nghỉ ngơi không hợp lý, stress, làm việc quá sức.
• Thai nhi gặp bất thường nhiễm sắc thể, rối loạn di truyền.
• Thai nhi bị thiếu oxy nuôi dưỡng từ mẹ khiến não kém phát triển.

Siêu âm thai đầu nhỏ hơn so với tuổi thai cho thấy nguy cơ thai mắc dị tật hoặc do dinh dưỡng từ mẹ không đáp ứng đủ nhu cầu của thai. Thật vậy, sự phát triển của thai nhi chịu ảnh hưởng rất lớn từ chế độ dinh dưỡng, nghỉ ngơi, chăm sóc của mẹ.

Vì thế, khi đầu thai nhỏ, mẹ nên thay đổi chế độ ăn uống, sinh hoạt, nghỉ ngơi khoa học. Về dinh dưỡng mẹ bầu, chế độ ăn uống cần đa dạng, thay đổi nhưng phải cung cấp đủ những chất thiết yếu sau trong khẩu phần ăn hàng ngày.

Acid folic

Acid folic thuộc nhóm Vitamin B rất cần thiết cho sự hình thành tế bào và phát triển não bộ thai nhi, vì thế mẹ cần bổ sung đầy đủ trong suốt thai kỳ. Acid folic có nhiều trong các loại sữa, chế phẩm từ sữa, bông cải xanh, lòng đỏ trứng, ngũ cốc nguyên hạt, khoai tây,...

Ngoài ra, một số dạng thực phẩm chức năng cho mẹ bầu cũng chứa Acid folic, mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.

Cholin

Choline là dưỡng chất giúp thúc đẩy sự phát triển của tế bào thần kinh khi thai nhi trong bụng mẹ, duy trì chức năng tế bào não. Vì thế bổ sung đủ Choline tốt cho trí não và khả năng ghi nhớ của trẻ sau này.

Choline có nhiều trong gan, cá hồi tươi, thịt gia cầm, trứng, súp lơ,...

DHA

DHA giúp thai nhi phát triển trí não, thị giác và các tế bào thần kinh, hạn chế dị tật não bẩm sinh. Mẹ có thể bổ sung DHA từ hạt óc chó, hạt điều, hạnh nhân, các loại cá biển,...

Như vậy, nếu kết quả siêu âm thai đầu nhỏ hơn so với tuổi thai ở những tuần thai 12, 13 thì mẹ không nên quá căng thẳng. Mẹ nên thăm khám thai đều đặn để kiểm tra tình trạng sức khỏe bé và can thiệp sớm nếu có bất thường.