Thế nào là cấp tính?

Bệnh cấp tính dùng để chỉ những bệnh khởi phát đột ngột, xảy ra trong một khoảng thời gian giới hạn và thường nặng.

Một căn bệnh được mô tả là cấp tính biểu thị rằng nó có thời gian ngắn, như là một hệ quả vừa khởi phát gần đây. Việc định lượng thời gian như thế nào là “ngắn” và “gần đây” có thể thay đổi theo từng bệnh cụ thể và thay đổi theo ngữ cảnh. Nhưng điều cốt lõi của “cấp tính” luôn trái ngược với bệnh mạn tính - biểu thị bệnh kéo dài.

Từ “cấp tính” cũng bao hàm hai ý nghĩa khác đó là khởi phát đột ngột và mức độ nghiêm trọng. Như trong bệnh nhồi máu cơ tim cấp tính (AMI) thì có cả hai yếu tố đột ngột và nghiêm trọng của một bệnh cấp tính.

Cấp tính thường dùng để chỉ những tình trạng tối cấp bách như trong nhồi máu cơ tim cấp tính, nhưng không phải lúc nào nó cũng là nghiêm trọng như vậy. Ví dụ như bệnh viêm mũi cấp tính thường đồng nghĩa với tình trạng cảm lạnh thông thường, đây là một bệnh cấp tính nhưng không nghiêm trọng.

Bệnh nhồi máu cơ tim cấp tính và viêm mũi cấp tính không có mức độ nghiêm trọng như nhau, nhưng chúng có điểm chung đó là xảy ra trong thời gian ngắn, đột ngột, không phải là bệnh mạn tính. Bệnh có thể xảy ra thêm một hoặc nhiều lần nữa như trong bệnh viêm phổi tái phát, nghĩa là có nhiều đợt viêm phổi cấp tính, nhưng chúng không diễn ra trong nhiều tháng hoặc nhiều năm.

Và không phải tất cả các bệnh cấp tính đều nghiêm trọng, và ngược lại. Ví dụ như một ngón chân bị đau nhẹ do một chấn thương cấp tính, hay bệnh nhiễm trùng đường hô hấp trên cấp tính, viêm dạ dày ruột cấp tính thường là nhẹ và sẽ hết trong vài ngày hoặc vài tuần.

Tuy nhiên, từ “cấp tính” cũng có khi được sử dụng để chỉ một giai đoạn của một căn bệnh. Đôi khi “cấp tính” cũng được sử dụng trong định nghĩa của một số bệnh như bệnh bạch cầu cấp tính, hội chứng hô hấp cấp tính, nhồi máu cơ tim cấp tính, viêm gan cấp tính,... để phân biệt với các dạng mãn tính của căn bệnh đó, hoặc để làm nổi bật sự khởi phát đột ngột của căn bệnh đó.

Bệnh cấp tính thường do virus, vi khuẩn hoặc một nhiễm trùng khác gây ra. Bệnh cũng có thể do chấn thương như ngã, tai nạn ô tô, hoặc do lạm dụng thuốc gây ra. Tuy nhiên bệnh cũng có thể do những nguyên khác xuất phát từ trong cơ thể bệnh nhân như trong nhồi máu cơ tim cấp, nguyên nhân là do cục máu đông đã hình thành trong cơ thể trước đó, di chuyển đến và làm tắc một nhánh của động mạch vành cung cấp máu nuôi dưỡng cho tim.

Bệnh cấp tính có thể chia thành hai loại đó là:

• Bệnh cấp tính nhẹ
• Bệnh cấp tính nặng

Một số bệnh cấp tính nhẹ chúng ta thường gặp gồm có:

• Bệnh cơ xương khớp: chấn thương, đau lưng cấp, bệnh gút,...
• Bệnh hô hấp: nhiễm trùng đường hô hấp trên, bệnh nhân có các biểu hiện như ho và cảm lạnh, đau tại, đau họng, chóng mặt,...
• Bệnh tiêu hóa: khó tiêu, tiêu chảy, buồn nôn, nôn mửa, đau bụng cấp tính, táo bón,....
• Bệnh thần kinh: chóng mặt, nhức đầu, đau nhói,...
• Bệnh da liễu: phát ban, dị ứng nổi mề đay, ngứa,...
• Bệnh tim mạch: nhịp tim không đều (đánh trống ngực), lạnh tứ chi, sưng mắt cá chân,...

Bệnh nặng cấp tính có thể chia thành các dạng sau:

• Triệu chứng báo động: là bệnh nhân có những dấu hiệu của một khả năng gặp phải vấn đề nghiêm trọng tiềm ẩn, bắt buộc phải được kiểm tra và theo dõi.
• Bệnh nghiêm trọng cấp tính: là loại bệnh cấp tính trong đó bệnh tật là mối đe dọa nghiêm trọng đối với thể chất hoặc tinh thần, hạnh phúc của người bệnh, hoặc sự sống còn của bệnh nhân. Bệnh nhân tự nhận thấy vấn đề sức khỏe của mình là tình trạng nghiêm trọng cấp tính như là: nhồi máu cơ tim cấp tính, liệt nửa người do đột quỵ,...

Các bệnh nghiêm trọng cấp tính thường gặp có thể kể đến như:

• Nhồi máu cơ tim
• Đột quỵ

• Ung thư: ung thư đại trực tràng, ung thư dạ dày, ung thư phổi, khối u não,...
• Trầm cảm nặng
• Viêm phổi cấp tính
• Loét dạ dày
• Bệnh viêm ruột cấp tính
• ....
• Đợt cấp tính của các tình trạng mạn tính đang mắc phải: bệnh nhân đang mắc phải những bệnh mạn tính, căn bệnh đó có thể có những đợt bùng lên cấp tính gây nguy hiểm cho bệnh nhân. Một số bệnh mạn tính có thể có đợt cấp tính như là:
• Đợt cấp tính của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD).
• Đợt cấp tính của bệnh hen suyễn..
• Đợt cấp tính của bệnh viêm khớp dạng thấp.
• Đợt cấp tính của bệnh viêm gan virus.

Như vậy bệnh cấp tính là chỉ những bệnh xảy ra một cách đột ngột, thường chỉ xảy ra trong một khoảng thời gian ngắn, và thường là bệnh nặng. Song vẫn có những tình trạng bệnh cấp tính nhẹ, không quá nguy hiểm. Từ “cấp tính” cũng có thể được dùng để chị một giai đoạn của bệnh, một đợt bùng phát của bệnh mạn tính.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là một trong những bệnh viện không những đảm bảo chất lượng chuyên môn với đội ngũ y bác sĩ, hệ thống trang thiết bị công nghệ hiện đại mà còn nổi bật với dịch vụ khám, tư vấn và chữa bệnh toàn diện, chuyên nghiệp; không gian khám chữa bệnh văn minh, lịch sự, an toàn và tiệt trùng tối đa.

Khách hàng có thể trực tiếp đến hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc để thăm khám hoặc liên hệ hotline tại đây để được hỗ trợ.

Bài viết tham khảo nguồn: webmd.com