Thiếu hụt vitamin ở người nghiện rượu

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ chuyên khoa I Nguyễn Hồng Phúc - Bác sĩ Nội tổng quát - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Phú Quốc.

Uống nhiều rượu có thể gây nhiều hệ lụy cho sức khỏe như tổn thương niêm mạc đường tiêu hóa, giảm khả năng hấp thu dưỡng chất từ thực phẩm, dẫn tới thiếu hụt các chất thiết yếu. Trong đó, tình trạng thiếu vitamin B1 ở người nghiện rượu là thường gặp nhất.

Rượu, bia là chất lợi tiểu. Nếu uống nhiều rượu, bia sẽ khiến cơ thể bị mất nước và các chất dinh dưỡng, vi khoáng thông qua bài tiết. Những người có thói quen uống rượu trong thời gian dài thường bị rối loạn nặng trong ăn uống, dẫn đến thiếu hụt vitamin. Bên cạnh đó, rượu cũng gây ảnh hưởng đến việc hấp thu các chất dinh dưỡng ở đường tiêu hóa. Các loại vitamin dễ bị thiếu hụt ở người nghiện rượu là:

• Thiếu hụt vitamin B1: Trung bình cứ 2 người nghiện rượu thì có 1 người bị thiếu hụt vitamin B1. Những triệu chứng đầu tiên xuất hiện khi cơ thể thiếu vitamin B1 là triệu chứng về thần kinh bao gồm viêm đa dây thần kinh cảm giác và vận động. Nếu thiếu hụt vitamin B1 lâu dài, bệnh nhân có thể có biểu hiện suy tim. Ngoài ra, thiếu hụt vitamin B1 cũng có thể dẫn đến các bệnh như Gayet - Wernicke về não, bệnh loạn thần Korsakoff với những triệu chứng như nhìn đôi, sụp mi mắt, giảm trí nhớ, ảo giác, yếu cơ, hạ huyết áp, mạch nhanh, nhiệt độ cơ thể thấp,...;

• Thiếu vitamin B2, B3: Biểu hiện là các trạng thái lo lắng, e ngại, mệt mỏi,...;
• Thiếu hụt vitamin B9 (acid folic): Xảy ra khi uống nhiều rượu, có triệu chứng là thiếu máu hồng cầu to;
• Thiếu hụt vitamin B6 (pyridoxin): Có biểu hiện viêm da tiết bã nhờn, có thể liên quan tới các rối loạn thần kinh - tâm thần ở những người nghiện rượu;
• Thiếu hụt vitamin PP (nicotinamid): Thường xuất hiện sau các thiếu hụt vitamin kể trên, thể hiện ở nhiều trạng thái bệnh lý khác nhau như ban đỏ ngoài da, viêm dạ dày, viêm lưỡi, loạn thần,...;
• Thiếu hụt vitamin B12: Có thể xuất hiện nhưng khá hiếm vì thông thường cơ thể có dự trữ loại vitamin này với lượng đủ dùng trong nhiều năm và các khẩu phần bình thường có vitamin B12, đủ cho nhu cầu của cơ thể. Tuy nhiên, trong những trường hợp nghiện rượu lâu năm hoặc mắc một số bệnh lý khác, người nghiện rượu có thể bị thiếu hụt vitamin B12.

Khi bị thiếu bất cứ một loại vitamin nào cũng đều gây ra những tác động tiêu cực cho cơ thể. Cụ thể, thiếu hụt nặng vitamin B1 do nghiện rượu có thể dẫn tới suy tim. Người bị thiếu vitamin B3 có thể gặp rối loạn trên toàn cơ thể, dễ mắc bệnh pellagra với biểu hiện là viêm da, tiêu chảy, tâm thần phân liệt,... Thiếu vitamin C gây mệt mỏi, thiếu magie gây chán ăn, nhầm lẫn, mất ngủ. Cơ thể bị thiếu canxi sẽ suy giảm hệ thần kinh trung ương. Còn thiếu kali, sắt, omega 3,... có thể gây rối loạn da hay thiếu máu,...

Việc thiếu các loại vitamin B do nghiện rượu cần được điều trị bằng cách điều chỉnh chế độ ăn theo hướng khoa học hơn và bổ sung thêm các loại vitamin này. Cụ thể:

• Ăn ngũ cốc nguyên hạt;
• Bổ sung ngay, đều đặn các viên uống vitamin B hoặc vitamin B1, vitamin B6. Liều vitamin B1 trong nghiện rượu cần phải đảm bảo đủ lượng thích hợp để làm giảm tình trạng thiếu hụt, tái lập lại các kho dự trữ vitamin trong các tế bào. Tuy nhiên, người bệnh chú ý không sử dụng vitamin B6 trong thời gian dài vì dùng với liều cao có thể gây bệnh về thần kinh cảm giác. Vì vậy, sau một thời gian dùng kết hợp vitamin B1 và vitamin B6, bệnh nhân chỉ sử dụng riêng vitamin B1 nếu vẫn còn các triệu chứng nhiễm độc rượu;
• Bổ sung vitamin B9 theo từng đợt cách quãng;
• Khi thể tích huyết cầu trung bình trở lại bình thường nhưng vẫn chưa kết luận được là đã hết nhiễm độc rượu thì bác sĩ sẽ xem xét từng trường hợp cụ thể để cân nhắc có cần bổ sung vitamin PP hay không;
• Ăn nhiều hoa quả, rau xanh, uống nhiều nước để loại bỏ độc tố;
• Hạn chế caffeine, đồ uống có cồn, thức ăn chứa đường tinh chế, bột trắng, thịt đỏ, thực phẩm chế biến sẵn,...;
• Bổ sung axit béo Omega 3 từ cá hồi, cá ngừ, cá thu, hạt lanh,...

Bác sĩ khuyến nghị nhu cầu cơ thể mỗi người mỗi ngày cần được cung cấp đủ 250mg vitamin C, 1500 mg canxi, 150mg magie và 500mg vitamin B3 từ các nguồn thực phẩm. Các loại vitamin tổng hợp hoặc khoáng chất như Centrum cũng được khuyến khích bổ sung.

Đặc biệt, phương pháp triệt để nhất trong việc ngăn chặn thiếu hụt vitamin ở người nghiện rượu chính là không nên uống nhiều rượu. Đồng thời, mỗi người cần duy trì chế độ ăn uống và sinh hoạt lành mạnh, cai thuốc lá, cai rượu bia, không nên thức khuya và tập luyện thể dục thể thao đều đặn.

Video đề xuất:

Hướng dẫn sơ cứu ngộ độc rượu