Tìm hiểu về thuốc hóa giải giãn cơ

Bài viết được viết bởi Bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Trung Thành - Bác sĩ Gây mê Giảm đau, Khoa Gây mê phẫu thuật - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Trong gây mê phẫu thuật bác sĩ gây mê thường kết hợp nhiều loại thuốc để đạt được vô cảm tốt cho người bệnh, trong đó có 3 loại thuốc không thể thiếu là thuốc mê, thuốc giảm đau và thuốc giãn cơ. Thuốc giãn cơ là thuốc có tác dụng gây liệt cơ vân kể cả cơ hô hấp có hồi phục nhằm tạo thuận lợi cho quá trình gây mê và phẫu thuật. Nhằm tránh tình trạng suy hô hấp sau gây mê do tồn dư thuốc giãn cơ thì bác sĩ gây mê có thể cho thêm thuốc hóa giải giãn cơ.

Thuốc hóa giải giãn cơ là thuốc tiêm cho người bệnh khi kết thúc phẫu thuật (dưới gây mê toàn thân có sử dụng thuốc giãn cơ) với mục đích để đối kháng với tác dụng của thuốc giãn cơ, làm nhanh chóng hồi phục chức năng co cơ đặc biệt là cơ hô hấp.

Thông thường thời gian để hồi phục giãn cơ từ thuốc giãn cơ khử cực là 10 – 15 phút và có thể lâu hơn đối với người bệnh có tình trạng men cholinesterase giảm hoặc bị ức chế.

Đối với thuốc giãn cơ không khử cực, hồi phục tự nhiên bắt đầu khi thuốc rời khỏi vị trí tác động để nhường chỗ cho Acetylcholin (Ach) gắn kết với thụ thể. Thời gian tùy thuộc vào chu kỳ bán hủy của từng loại thuốc. Để thúc đẩy sự hồi phục giãn cơ nhanh chóng hơn, bác sĩ gây mê có thể tiêm cho người bệnh thuốc hóa giải giãn cơ.

Theo cơ chế hoạt động thì hóa giải giãn cơ được chia thành 2 loại là hóa giải gián tiếp và hóa giải trực tiếp. Thuốc hóa giải gián tiếp dùng để hóa giải sau dùng thuốc giãn cơ không khử cực và chỉ có thể sử dụng để hóa giải sau dùng thuốc giãn cơ khử cực trong một số tình huống đặc biệt. Thuốc hóa giải trực tiếp hiện nay chỉ chỉ có một loại và chỉ hóa giải sau dùng thuốc giãn cơ nhóm aminosteroid như vecuronium và rocuronium.

3.1 Thuốc đối kháng anticholinesterase

Thường sử dụng neostigmine.

Như đã trình bày trong phần cơ chế tác dụng của thuốc giãn cơ (bài “vai trò của thuốc giãn cơ trong gây mê”), Ach sau khi gắn kết với thụ thể sẽ bị phân cắt thành acetyl và cholin bởi men cholinesterase.

Thuốc đối kháng anticholinesterase có tác dụng ức chế men cholinesterase không cho nó phân hủy Ach, do đó giúp gia tăng nồng độ Ach cạnh tranh với thuốc giãn cơ để gắn vào thụ thể nicotinic (tác dụng mong muốn) và cũng làm tang Ach sẵn sàng tại các thụ thể muscarinic (nguồn gốc của tác dụng phụ).

3.2 Sugammadex

Sugammadex là thuốc hóa giải giãn cơ thế hệ mới, cấu trúc có 8 đơn vị glucopyranoside gắn kết duy trì hình dạng giống như chiếc nhẫn. Khi tiêm vào tuần hoàn, sugammadex gắn kết với các phân tử thuốc giãn cơ không khử cực nhóm steroid tự do (rocuronium, vecuronium) làm giảm nồng độ tự do của nó trong huyết tương tạo độ chênh nồng độ giữa tiếp hợp thần kinh cơ và huyết tương dẫn đến việc di chuyển rocuronium ra khỏi tiếp hợp thần kinh cơ trở về huyết tương, ở đó nó sẽ được phân tử sugammadex bắt lấy.

Sự ức chế thần kinh cơ nhanh chóng chấm dứt. Không giống như các thuốc anticholinesterase, sugammadex không có tác dụng trên Ach, vì vậy có thể tránh được các tác dụng phụ như anticholinergic. Sugammadex bị đào thải nhanh bởi thận đồng thời mang theo các phân tử rocuronium nên có thể tránh được hiện tượng tái giãn cơ sau đó.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là một trong những bệnh viện không những đảm bảo chất lượng chuyên môn với đội ngũ y bác sĩ, hệ thống trang thiết bị công nghệ hiện đại mà còn nổi bật với dịch vụ khám, tư vấn và chữa bệnh toàn diện, chuyên nghiệp; không gian khám chữa bệnh văn minh, lịch sự, an toàn và tiệt trùng tối đa. Khách hàng khi chọn thực hiện các xét nghiệm tại đây có thể hoàn toàn yên tâm về độ chính xác của kết quả xét nghiệm.