Đánh giá và các chỉ định can thiệp cấp dị vật đường tiêu hóa ở trẻ nhỏ

Bài viết bởi Bác sĩ Tạ Quế Phương - Khoa Nội tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City

Dị vật đường tiêu hóa là một cấp cứu nội soi trong tiêu hóa. Tai nạn này thường phổ biến ở trẻ em dưới 5 tuổi. Những nguyên nhân khiến cho trẻ mắc dị vật tiêu hóa vô cùng đa dạng. Dị vật tiêu hóa thường là do trẻ không chủ động nuốt mà là do tai nạn nuốt nhầm những vật quá to hoặc góc cạnh, rơi vào đường tiêu hóa và không tiêu hóa được

Can thiệp khẩn cấp (nghĩa là loại bỏ dị vật đường thở qua nội soi hoặc kỹ thuật khác) được chỉ định nếu có bất kỳ dấu hiệu cảnh báo nào sau đây:

• Khi bệnh nhân có dấu hiệu nguy cơ về đường thở
• Khi có bằng chứng tắc nghẽn thực quản gần hoàn thành (ví dụ, bệnh nhân không thể nuốt dịch tiết)
• Khi dị vật ăn vào sắc nhọn, dài (> 5 cm) hoặc polymer siêu thấm nằm trong thực quản hoặc dạ dày
• Khi dị vật ăn vào là nam châm hoặc nam châm công suất cao
• Khi pin đĩa nằm trong thực quản trong một số trường hợp ở trong dạ dày)
• Khi có dấu hiệu hoặc triệu chứng gợi ý viêm hoặc tắc ruột (sốt, đau bụng hoặc nôn)

Một quá trình thăm khám lâm sàng cẩn thận là những yếu tố then chốt trong chẩn đoán một dị vật thực quản và để ngăn ngừa các biến chứng của nó. Nếu có triệu chứng, chúng có thể gợi ý vị trí có khả năng của dị vật. Hình ảnh được sử dụng để phát hiện và xác định vị trí của dị vật. Các bước chẩn đoán và điều trị phụ thuộc vào các triệu chứng của bệnh nhân, hình dạng và vị trí của dị vật

Đường thở và nhịp thở phải luôn được kiểm tra trước. Việc kiểm tra cổ có thể cho thấy sưng, ban đỏ hoặc crepitus, điều này cho thấy rằng thủng thực quản đã xảy ra, trong trường hợp đó, tư vấn phẫu thuật là bắt buộc. Việc kiểm tra ngực có thể cho thấy dấu hiệu hô hấp hoặc thở khò khè, gợi ý một dị vật thực quản có chèn ép khí quản. Khám bụng có thể cho thấy bằng chứng tắc ruột non hoặc thủng, trong trường hợp đó cần tư vấn phẫu thuật ngay lập tức và chụp ảnh bụng.

Một máy dò kim loại cầm tay đã được sử dụng với sự thành công khác nhau trong việc định vị tiền xu, nhưng điều này hiếm khi được sử dụng trong thực hành lâm sàng vì tiền xu dễ dàng được phát hiện bằng chụp X quang thông thường. Máy dò kim loại có thể hữu ích để phát hiện các vật liệu là kim loại nhưng không phải là radiopaque, chẳng hạn như nhôm, nhưng việc sử dụng này bị hạn chế do dụng cụ này kém tin cậy hơn trong việc phát hiện các vật kim loại khác ngoài đồng xu.

X quang thông thường

Đối với tất cả các bệnh nhân nghi ngờ ăn phải dị vật, xét nghiệm chẩn đoán ban đầu phải là X quang biplane (trước và sau) ở cổ, ngực và bụng. Đề nghị bao gồm từng vị trí này ngay cả khi các triệu chứng gợi ý vị trí (ví dụ: triệu chứng thực quản hoặc hô hấp). Tương tự như vậy, đề nghị rằng chụp X quang thông thường được thực hiện ngay cả khi dị vật được cho là phóng xạ. Điều này là để đánh giá khả năng của các vật thể nuốt khác, cho bằng chứng gián tiếp của dị vật phóng xạ (như mức chất lỏng không khí trong thực quản) và cho không khí tự do đại diện cho thủng. Đồ chơi làm bằng nhựa hoặc gỗ, một số đồ vật bằng kim loại mỏng và nhiều loại xương không dễ thấy trên máy X quang thông thường. Trong một nghiên cứu trên trẻ em, chỉ có 64 % các dị vật ăn vào là radiopaque. Các dị vật khác, chẳng hạn như đồ chơi "fidget spinner", có cả thành phần phóng xạ và phóng xạ, có thể bị vỡ ra và tiến triển riêng rẽ trong đường tiêu hóa .

CT scanner hoặc MRI

Nếu X quang đơn giản không phát hiện bất kỳ dị vật hoặc bất thường nào, đánh giá thêm phụ thuộc vào đặc điểm của bệnh nhân và dị vật nghi ngờ:

Chụp cắt lớp vi tính (CT) hoặc chụp cộng hưởng từ (MRI) - Nếu bệnh nhân có triệu chứng, hoặc nếu nghi ngờ có dị vật có bất kỳ đặc điểm nguy hiểm nào lớn > 2 cm chiều rộng, dài> 5 cm, hoặc sắc nét), hoặc nếu loại dị vật không được người chăm sóc biết rõ ràng, nên sử dụng CT với tái tạo ba chiều làm phương tiện chẩn đoán tiếp theo. Ngoài ra, MRI có thể được sử dụng để đánh giá các vật thể là phóng xạ nhưng bị chống chỉ định nếu có bất kỳ vật lạ kim loại nào xuất hiện.

Không cần chụp hình bằng CT hoặc MRI nếu bệnh nhân hoàn toàn không có triệu chứng, dị vật có các đặc điểm lành tính nhỏ <2 cm, không sắc nét hoặc dài và không phải là nam châm hoặc pin), và người phát hiện chắc chắn về loại dị vật đã ăn vào. Trong trường hợp này, việc xuất viện cho bệnh nhân sau một thời gian quan sát chăm sóc sức khỏe là hợp lý, nếu bệnh nhân vẫn hoàn toàn không có triệu chứng và có thể ăn uống bình thường.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là cơ sở y tế chất lượng cao tại Việt Nam với đội ngũ y bác sĩ có trình độ chuyên môn cao, được đào tạo bài bản, chuyên sâu trong nước và nước ngoài, giàu kinh nghiệm. Hệ thống thiết bị y tế hiện đại, tối tân giúp phát hiện ra nhiều căn bệnh khó, nguy hiểm trong thời gian ngắn, hỗ trợ việc chẩn đoán, điều trị của bác sĩ hiệu quả nhất. Không gian bệnh viện được thiết kế rộng rãi, mang đến cho người bệnh sự thoải mái, thân thiện, yên tâm.