Khai thác tiền sử bệnh gan khi khám sức khỏe tổng quát

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa II Hồ Viết Lệ Diễm - Bác sĩ Nội tổng quát - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Khai thác tiền sử bệnh gan khi khám sức khỏe tổng quát là một thành phần quan trọng, nhất là trước các đối tượng trung niên hay có các nguy cơ đi kèm. Bác sĩ sẽ chủ động thăm hỏi ngay cả khi người bệnh hoàn toàn không có triệu chứng gì. Chỉ khi thực hiện được như vậy, việc khám sức khỏe tổng quát mới đem lại ý nghĩa cao nhất.

Tiền sử bệnh án là những thông tin xung quanh lý do đến khám bệnh của bệnh nhân cũng như thông tin liên quan đến người bệnh về mặt y tế của chính bản thân người bệnh, người thân trong gia đình, người sống gần xung quanh và môi trường. Đây là một giai đoạn quan trọng trong quy trình khám và điều trị bệnh tại bệnh viện hay bất kỳ một cơ sở y tế nào. Trong một số trường hợp, thông tin về tiền sử lại có mối quan hệ mật thiết, là gợi ý chẩn đoán nhanh chóng trong các tình huống phức tạp và nguy cấp.

Đối với tiền sử bệnh gan và kiểm tra chức năng gan nói riêng, đây còn là cơ sở để chẩn đoán chính xác và cung cấp dịch vụ chăm sóc thích hợp cho từng bệnh nhân, nhất là các đối tượng từng có tiền căn hay nguy cơ cao của bệnh. Do đó, bác sĩ cần dành khoảng thời gian ban đầu để thăm hỏi tiền sử kỹ lưỡng. Ngoại trừ các tình huống khẩn cấp, điều này không bao giờ là lãng phí mà còn là cơ hội giúp bệnh nhân thoải mái và xây dựng niềm tin vào khả năng của bác sĩ.

Trong đó, bác sĩ sẽ tập trung vào các dấu hiệu kinh điển của bệnh gan như đau hạ sườn phải, đầy bụng, khó tiêu, vàng da vàng mắt, báng bụng hoặc các triệu chứng khác. Bên cạnh đó, bác sĩ cũng cần hỏi đến sức khỏe tổng quát và lối sống của người bệnh, như các xét nghiệm bệnh gan trước đây, tiền sử uống rượu, tiền sử viêm gan, mức độ cholesterol và các lĩnh vực khác trong cuộc sống. Cuối cùng, một tiền sử y tế gia đình cũng cần được ghi nhận. Bác sĩ sẽ muốn biết nếu một hoặc nhiều người thân cùng huyết thống bị xơ gan sớm và các bệnh gan di truyền để định hướng chẩn đoán, phòng ngừa tiếp theo.

Những người có tiền sử bệnh gan, đã mắc bệnh gan hay có nguy cơ mắc phải có thể đến các cơ sở y tế ở các giai đoạn khác nhau của bệnh. Cụ thể là khi bệnh hoàn toàn chưa có triệu chứng gì cho đến khi bệnh có triệu chứng rõ ràng nhưng bản thân người bệnh chưa nhận biết được. Chính vì thế, tại vị trí tiếp nhận khám sức khỏe tổng quát, bác sĩ cần phải đánh giá chính xác để đảm bảo rằng bệnh nhân nhận được sự quan tâm, chăm sóc và điều trị cần thiết. Trong đó, bước tiếp cận đầu tiên là khai thác tiền sử lâm sàng, tập trung vào tiền sử bệnh gan của chính bản thân bệnh nhân và người thân, là điều cần thiết.

Chỉ khi thực hiện được điều này một cách chi tiết và rõ ràng, bác sĩ mới có thể định hướng trong các bước tiếp theo, bao gồm khám lâm sàng, chỉ định xét nghiệm và điều trị phù hợp. Trong trường hợp có nghi ngờ đến các bệnh gan di truyền, bác sĩ còn phải tư vấn tầm soát cho các thành viên khác trong gia đình, chủ động phòng ngừa có thể diễn tiến đến xơ gan.

Thông tin hành chính và cách liên lạc:

• Họ và tên, tuổi, giới tính
• Nghề nghiệp – Điều kiện kinh tế
• Tình trạng học vấn
• Tình trạng hôn nhân
• Địa chỉ hiện tại

Tình trạng cơ năng:

Các triệu chứng không đặc hiệu của bệnh gan thường gặp bao gồm mệt mỏi, chán ăn, buồn nôn và đôi khi là nôn ói dữ dội, đặc biệt là trong các rối loạn chức năng gan nghiêm trọng.

Phân lỏng, phân mỡ có thể xảy ra khi bệnh gan ứ mật không cung cấp đủ mật đến ruột. Bệnh nhân có nguy cơ thiếu các vitamin tan trong chất béo như vitamin A, D, E, K. Hậu quả lâm sàng thường gặp có thể bao gồm loãng xương và chảy máu.

Sốt có thể gặp trong viêm gan do virus hoặc rượu.

Vàng da, vàng mắt thường đi kèm với nước tiểu sẫm màu và phân màu sáng khi gan mất chức năng chuyển hóa bilirubin.

Đau góc phần tư phía trên bên phải ổ bụng do tổn thương gan trong viêm gan cấp, tắc nghẽn tĩnh mạch cửa hay có khối u gan.

Tiền sử cá nhân:

Các yếu tố nghi ngờ trong tiền sử cá nhân đối với bệnh gan:

• Viêm gan siêu vi B, C: Từng truyền máu, dùng ma túy đường tiêm tĩnh mạch hay quan hệ tình dục không an toàn
• Bệnh gan liên quan đến rượu: Định lượng lượng cồn nguyên chất uống hàng ngày và thời gian sử dụng
• Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu: Tuổi trên 40 tuổi, chỉ số khối cơ thể (BMI) trên 29,9 kg/m2, có hội chứng chuyển hóa, tăng tỷ lệ chu vi eo/hông, đái tháo đường
• Viêm đường mật tiên phát: Nữ giới, ban vàng trên da, ngứa da, tiền sử loãng xương, tiền sử bệnh tự miễn
• Bệnh xơ gan ứ sắt di truyền: Có tiền sử gia đình bị xơ gan
• Viêm gan tự miễn: Có tiền sử bệnh tự miễn
• Bệnh gan do thuốc: Sử dụng thuốc không theo toa, thảo dược hoặc thực phẩm chức năng

Tiền sử gia đình:

Người thân mắc bệnh Wilson's, bệnh gan ứ sắt, bệnh gan tự miễn hay xơ gan không rõ nguyên nhân trong khi tuổi còn trẻ

Khi đời sống vật chất và trình độ hiểu biết không ngừng được nâng cao, việc kiểm tra sức khỏe thường xuyên là vô cùng cần thiết để mọi người có cơ hội sống lâu hơn và sống khỏe hơn. Bằng cách chủ động đi khám sức khỏe tổng quát ngay từ khi chưa có bất kỳ một dấu hiệu bất thường nào, thông qua việc thăm hỏi, khám bệnh và thực hiện các xét nghiệm tầm soát, bác sĩ có thể giúp xác định các dấu hiệu cảnh báo sớm. Đặc biệt là các bệnh gan, khi được phát hiện ở giai đoạn đầu, việc điều trị có thể hiệu quả hơn, thành công hơn và chủ động phòng ngừa các biến cố cho người bệnh.

Với mục tiêu chăm sóc sức khỏe toàn diện nói chung và bảo tồn chức năng gan nói riêng, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec xứng đáng là địa chỉ tin cậy cho mọi gia đình, nhất là với các thành viên từ tuổi trung niên khi yếu tố nguy cơ tổn thương gan đã dần hình thành. Khi khách hàng đến kiểm tra, đội ngũ bác sĩ chuyên nghiệp, giàu kinh nghiệm của Vinmec sẽ tiếp đón và ân cần thăm hỏi về các triệu chứng khó chịu hiện tại, tiền sử bệnh gan, tiền sử uống rượu, tiền sử viêm gan của bản thân và tiền sử gia đình. Nếu nhận định thấy khách hàng có các yếu tố nguy cơ bệnh gan cao, bác sĩ sẽ chỉ định các xét nghiệm cận lâm sàng đánh giá và tầm soát. Hệ thống phương tiện, máy móc, thiết bị xét nghiệm tại Vinmec là tối tân, đúng tiêu chuẩn, đạt chất lượng quốc tế nhằm mang lại cho khách hàng những kết quả có độ chính xác cao nhất. Theo đó, kiểm tra cận lâm sàng cho bệnh gan cơ bản có thể bao gồm:

• Xét nghiệm máu - kiểm tra mức độ men gan trong máu. Nếu nằm ở mức cao, đây sẽ là bằng chứng của tổn thương gan. Đồng thời, xét nghiệm máu cũng giúp đánh giá chức năng gan thông qua chức năng đông máu, định lượng đạm máu, bilirubin. Bên cạnh đó, xét nghiệm máu cũng giúp tìm nguyên nhân gây xơ gan như tìm kháng nguyên viêm gan siêu vi, định lượng ứ đồng, sắt trong máu trong các bệnh gan chuyển hóa.
• Siêu âm gan – Với các sóng siêu âm, hình dạng và cấu trúc của gan được thể hiện, giúp bác sĩ tìm thấy các bất thường một cách sớm nhất, ngay khi chưa có biểu hiện. Đặc điểm nhạy nhất trên siêu âm là sự hiện diện của các sỏi trong các ống mật trong nhu mô gan hay sỏi trong túi mật.
• Sinh thiết gan - Đối với những tổn thương gan không thể giải thích được bằng các xét nghiệm thông thường hay các chẩn đoán có ý nghĩa tiên lượng, sinh thiết gan để quan sát tế bào gan dưới kính hiển vi là có chỉ định.

Ngoài ra, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec đã triển khai nhiều xét nghiệm chuyên sâu khác trong các gói khám bệnh gan, phù hợp với từng đối tượng. Chính điều này là sự thể hiện cho lời cam kết chăm sóc sức khỏe toàn diện, trao cơ hội cho mọi người có một lá gan khỏe mạnh và bền lâu.

Sự nguy hiểm của ung thư gan đã cho thấy tầm quan trọng của việc tầm soát, phát hiện bệnh sớm. Vì vậy, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec đã cung cấp cho khách hàng Gói tầm soát và phát hiện sớm ung thư gan để sàng lọc bệnh lý ung thư gan cho những người có nguy cơ cao mắc bệnh như: nghiện rượu bia, bị xơ gan, có tiền sử gia đình mắc ung thư gan, bị xơ gan, nhiễm virus viêm gan B, viêm gan C mạn tính,...

Lựa chọn dịch vụ Gói tầm soát và phát hiện sớm ung thư gan, bệnh nhân sẽ được khám, tư vấn và thực hiện các xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh nhằm đánh giá chức năng gan, các bệnh gặp ở gan và sàng lọc ung thư gan. Với hệ thống máy móc hiện đại cùng đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm, Vinmec cam kết bảo vệ tốt nhất cho sức khỏe của bệnh nhân.

XEM THÊM

• Biến chứng và tiên lượng điều trị gan nhiễm mỡ không do rượu
• Gan nhiễm mỡ không do rượu: Chẩn đoán và điều trị
• Gan nhiễm mỡ không do rượu: Diễn tiến và triệu chứng