Viêm gan C: Khả năng tiến triển thành bệnh gan mãn tính, xơ gan, ung thư gan

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ Mang Thị Phương Mai - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang

Trong quá trình phát triển và gây bệnh, virus viêm gan C tấn công và hủy hoại tế bào gan. Nếu không kịp thời phát hiện và điều trị, gan sẽ bị hủy hoại và xuất hiện các mô sẹo, từ đó dẫn đến các biến chứng như xơ gan, suy gan và ung thư gan.

Viêm gan C là một trong những bệnh truyền nhiễm về gan nguy hiểm do virus Hepatitis C virus (HCV) gây nên. HCV có 6 kiểu gen: 1, 2, 3, 4, 5, 6, ở Việt Nam kiểu gen thường gặp là 1 và 6. Viêm gan C có thời gian ủ bệnh khá dài, từ 2 tuần đến 6 tháng, tùy vào thể trạng của từng người bệnh, khoảng 80% số người nhiễm không có triệu chứng nào.

Viêm gan C chia thành 2 giai đoạn: Viêm gan C cấp tính và viêm gan C mạn tính.

Giai đoạn viêm gan C cấp tính :

• Một số bệnh nhân có biểu hiện mệt mỏi, chán ăn, vàng da, vàng mắt, nước tiểu đậm màu. Chẩn đoán bệnh dựa vào xét nghiệm máu.
• Thời gian nhiễm HCV dưới 6 tháng.

Giai đoạn viêm gan C mạn tính :

• Người bị nhiễm virus viêm gan C trong nhiều năm thì gan có thể bị tổn thương. Trong nhiều trường hợp, bệnh không biểu hiện triệu chứng cho tới khi xuất hiện những biến chứng.
• Ở những bệnh nhân không có triệu chứng, viêm gan C thường được phát hiện nhờ xét nghiệm men gan trong máu (ALT, AST) thấy tăng cao và có tới 20-30% viêm gan mạn tính tiến triển sau một thời gian có thể phát triển thành xơ gan, 30% trong số này có thể dẫn đến ung thư gan tiên phát sau 10 - 20 năm. Những người này cũng có thể có các triệu chứng khác, bao gồm như sưng ở chân và bụng, tích tụ chất độc trong máu có thể dẫn đến tổn thương não.

Nhiễm virus phối hợp 2 loại viêm gan B và viêm gan C có nguy cơ dẫn đến xơ gan và ung thư gan cao gấp nhiều lần so với chỉ bị một loại. Tuy nhiên, cơ chế gây ung thư gan của virus viêm gan C cho đến nay vẫn chưa được biết rõ.

Viêm gan C nếu không được chữa trị kịp thời thì sẽ để lại những biến chứng gây hậu quả nặng nề như:

• Viêm gan mãn tính: Khoảng 70-80% trường hợp nhiễm virus viêm gan C sẽ chuyển thành bệnh gan mạn tính nếu không đào thải được virus sau 6 tháng. Viêm gan C mạn tính tiến triển rất thầm lặng qua 10-30 năm, vì thế người bệnh thường không được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Nhiều trường bệnh chỉ được phát hiện khi đã có biến chứng nghiêm trọng như xơ gan, giãn mạch máu đường tiêu hóa, có thể vỡ gây chảy máu ồ ạt và tử vong.

Khi đã xơ, gan khó hồi phục lại, cho dù tình trạng viêm gan có thuyên giảm. Vì vậy, các bác sĩ chuyên khoa khuyên người bệnh nên điều trị sớm nhằm ngăn ngừa hoặc làm chậm tiến triển sang giai đoạn xơ gan.

• Xơ Gan: Virus viêm gan C gây tổn thương gan trong nhiều năm đều có khả gây ra xơ gan và hình thành mô sẹo. Mô sẹo sẽ mất một thời gian dài, khoảng 20–30 năm để tổn thương gan dẫn đến xơ gan. Nếu tình trạng xơ gan không được điều trị đúng cách nguy cơ suy gan là rất cao.

Khi gan bị xơ sẽ làm tổn thương các tế bào khỏe mạnh tạo nên các vết sẹo và tạo nên những mô sợi. Chúng làm chậm dòng chảy của máu qua gan, gây ứ trệ máu trong các tĩnh mạch của hệ thống tiêu hóa. Ở giai đoạn đầu của xơ gan thường chỉ có những biểu hiện rất mơ hồ như: mệt mỏi, chán ăn hoặc đau nhẹ ở vùng bụng bên phải nhưng đôi khi không có bất cứ biểu hiện nào. Một biến chứng thường gặp của xơ gan là tăng áp tĩnh mạch cửa, trong đó có sự gia tăng áp lực trong tĩnh mạch cửa - nơi giúp vận chuyển máu giữa các cơ quan của hệ tiêu hóa và gan.

• Suy gan: Khi bị xơ gan do viêm gan C gây ra, nếu không được điều trị thì bệnh sẽ diễn tiến ngày càng nghiêm trọng hơn, bởi vì các mô sẹo do virus gây ra tiếp tục phát triển làm cho chức năng gan giảm đi, lâu dần dẫn đến suy gan. Đây là biến chứng rất nghiêm trọng và việc điều trị kháng virus là việc làm vô cùng cần thiết và quan trọng để thải loại virus nhằm phòng tránh các biến chứng

Suy gan được biểu hiện bởi các dấu hiệu rất nghiêm trọng như: vàng da, vàng mắt, đi tiểu giảm, chân tay bị sưng phù, cổ trướng, thay đổi tính cách.

• Ung Thư Gan: Viêm gan C mãn tính là một trong những nguyên nhân gây ung thư gan. Đây là biến chứng muộn và nguy hiểm nhất của các bệnh lý gan mật. Khi bị nhiễm virus viêm gan C, thì nguy cơ bị ung thư gan sẽ gấp 12 lần so với những người không bị nhiễm và trên thực tế ung thư gan thường xảy ra ở những người bị xơ gan.

Virus viêm gan C ngoài việc tấn công và hủy hoại gan thì các biến chứng của bệnh còn gây ảnh hưởng đến các bộ phận và hệ thống khác trong cơ thể. Bởi vì trong khi nhiễm virus viêm gan C thì cơ thể hình thành kháng thể để chống lại, chính kháng thể này tạo ra những phản ứng gây ra các tác hại đến các cơ quan khác của cơ thể như: thận bị tổn thương, tê, ngứa và đau do tổn thương dây thần kinh, đau khớp, da mẩn đỏ, loét. Ngoài ra, viêm gan siêu vi C cũng có thể làm tăng nguy cơ phát triển các bệnh khác bao gồm đái tháo đường, trầm cảm...

Do chưa có vắc xin phòng ngừa viêm gan C nên việc phòng ngừa các con đường lây bệnh vẫn giữ vai trò vô cùng quan trọng. Các con đường lây nhiễm viêm gan C như qua con đường truyền máu, đường tình dục và từ mẹ sang con.

Chúng ta cần bảo vệ chính bản thân mình cũng như bảo vệ cho những người xung quanh khỏi nguy cơ lây nhiễm bệnh.

Khi không may bị mắc viêm gan C, người bệnh không nên quá lo lắng mà cần đến bệnh viện hoặc các trung tâm y tế chuyên khoa để được khám, tư vấn và điều trị kịp thời. Người bệnh cần tuân thủ nghiêm ngặt phác đồ điều trị của bác sĩ và không nên bỏ cuộc.

Do đặc tính của bệnh viêm gan C là âm thầm, không gây cho người bệnh biểu hiện gì cụ thể cho nên là kiểm tra sức khỏe định kỳ hàng năm để có thể phát hiện bệnh sớm để cơ hội điều trị khỏi bệnh càng cao.