Các chỉ số xét nghiệm máu ung thư tuyến giáp

Sau khi thăm khám, bác sĩ sẽ chỉ định xét nghiệm ung thư giáp để có thể đánh giá toàn bộ chức năng tuyến giáp. Mặc dù là bệnh phổ biến nhưng ung thư tuyến giáp lại có tiên lượng tốt trong trường hợp bệnh nhân thăm khám và phát hiện bệnh sớm.

Ung thư tuyến giáp do sự rối loạn hormone tuyến giáp gây ra, đó có thể là dư thừa hormone tuyến giáp (cường giáp) hoặc thiếu hụt và giải phóng hormone tuyến giáp (suy giáp). Xét nghiệm ung thư giáp được tiến hành trong những trường hợp sau:

• Cường giáp: Sụt cân đột ngột, sốt nhẹ, mệt mỏi, nhịp tim và huyết áp tăng, hay run rẩy, yếu cơ, rối loạn cảm xúc, mất tập trung, hay cáu gắt, tiểu nhiều, tiêu chảy, sưng phù ở vùng cổ, rối loạn kinh nguyệt.
• Suy giáp: Da tái, người lạnh, nhịp tim và huyết áp giảm, giọng khàn, trí nhớ suy giảm, người chậm chạp, có biểu hiện của trầm cảm, suy giảm chức năng sinh dục.

Những đối tượng có nguy cơ xét nghiệm ung thư giáp có thể là:

• Phụ nữ từ 25 tuổi trở lên.
• Người bị rối loạn hệ miễn dịch.
• Trẻ từng tiếp xúc với phóng xạ hoặc người đã và đang sinh sống trong vùng có nguy cơ tiếp xúc với phóng xạ (lò phản ứng hạt nhân).
• Người có tiền sử gia đình hoặc chính bản thân mắc các bệnh về tuyến giáp như viêm tuyến giáp, bướu cổ, suy giáp, cường giáp.

Chỉ số TSH là viết tắt của Thyroid stimulating hormone. Hormone này do tuyến yên ở não sản xuất và có nhiệm vụ điều hòa việc bài tiết các hormone tuyến giáp T3 và T4.

TSH được xem là chỉ số xét nghiệm ung thư giáp cần được xem xét đầu tiên vì nó cho phép kiểm tra chức năng của tuyến giáp, có hoạt động bình thường hay bị rối loạn không. Từ đó, làm cơ sở để xác định nguyên nhân và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.

• TSH bình thường: 0,4 - 5 mIU/L.
• TSH <0,4 mIU/L: Dư thừa hormone tuyến giáp, cường giáp.
• TSH >5 mIU/L: Thiếu hormone tuyến giáp, suy giáp.

Ngoài ra, chỉ số xét nghiệm ung thư giáp TSH cũng cho phép tiên lượng và dự báo khả năng tái phát bệnh sau điều trị.

T3 và T4 được tổng hợp và giải phóng vào máu dưới hai dạng là gắn với protein huyết tương và dạng tự do (FT3, FT4). Vì vậy, định lượng T3 và T4 bao gồm xét nghiệm T3 và T4 toàn phần và FT3, FT4. Đây cũng là một xét nghiệm ung thư giáp quan trọng cho phép chẩn đoán tình trạng của tuyến giáp, cụ thể:

• T4 toàn phần: Giá trị T4 toàn phần bình thường nằm trong khoảng 5,0-12,0 ng/dL. Chỉ số này cho phép chẩn đoán bệnh nhân suy giáp hoặc cường giáp, xem xét cùng với TSH và FT4.
• T4 tự do (FT4): Giá trị FT4 bình thường nằm trong khoảng 0,8 – 1,8 ng/dL. Khi FT4 tăng cao nghĩa là có tình trạng nhiễm độc giáp, cường giáp. Ngược lại, FT4 giảm cho thấy khả năng chức năng tuyến giáp và vùng dưới đồi - yên suy giảm.
• T3 toàn phần: Xét nghiệm ung thư giáp định lượng T3 được chỉ định trong trường hợp nghi ngờ bệnh nhân cường giáp. Tuy nhiên lại có giá trị FT4 nằm trong mức bình thường. Chỉ số này cho phép đánh giá và chẩn đoán tình trạng cường giáp do T3. Khi T3 tăng có thể là bệnh nhân bị viêm tuyến giáp, cường giáp hoặc ung thư tuyến giáp.
• T3 tự do (FT3): Xét nghiệm FT3 tương tự T3 toàn phần, tuy nhiên FT3 khá nhạy khi chẩn đoán tình trạng cường giáp và khi bệnh nhân suy giáp FT3 vẫn có giá trị bình thường. FT3 và FT4 đều tăng ở bệnh nhân cường giáp, đặc biệt FT3 tăng nhiều hơn. Một số trường hợp FT3 bình thường như FT4 lại tăng, lý do là người bệnh còn mắc cả bệnh không phải tuyến giáp.

TG (thyroglobulin) và anti TG (anti thyroglobulin) là chỉ số xét nghiệm ung thư giáp được dùng để theo dõi và đánh giá hiệu quả điều trị phẫu thuật ung thư tuyến giáp, đặc biệt là ung thư tuyến giáp thể nang và thể nhú, là hai thể sản xuất nồng độ TG nhiều nhất. Anti TG được chỉ định cùng TG để xác định giá trị thật của TG.

Bình thường, TG nằm trong khoảng 0,2 - 50 ng/mL, còn anti TG là <4 IU/mL. Giá trị TG và anti TG càng thấp nghĩa là càng tốt. TG tăng có ý nghĩa như sau:

• Bệnh nhân chưa điều trị ung thư tuyến giáp
• Bệnh nhân đã điều trị nhưng ung thư tuyến giáp (thể nang, thể nhú, tế bào Hürthle) đã di căn hoặc có khả năng tái phát.
• TG tăng cũng thường gặp khi xét nghiệm ung thư giáp ở các bệnh tuyến giáp lành tính như viêm tuyến giáp cấp, bướu cổ đa nhân, u tuyến giáp lành tính, u hạch lành tính, bệnh Basedow, ...

Ở trẻ em sau sinh, TG thấp có thể nằm trong khoảng 36 - 38 ng/mL. Vì vậy, khi TG giảm có thể chẩn đoán suy giáp do bướu cổ ở trẻ hoặc nhiễm độc giáp nhân tạo. Thực tế, TG và anti TG không có ý nghĩa trong việc chẩn đoán phát hiện ung thư tuyến giáp khi bệnh không có triệu chứng của bệnh. Vì vậy, xét nghiệm ung thư giáp thường bao gồm TSH, T3, T4, TG và anti TG.

• Calcitonin: Là chỉ số đặc hiệu dùng để chẩn đoán phát hiện và theo dõi ung thư tuyến giáp thể tủy.
• TPO-Ab (Kháng thể kháng Thyroperoxidase): Tình trạng “tự miễn tuyến giáp” do cơ thể sản xuất kháng thể tuyến giáp chống lại các thành phần của tuyến giáp, có thể gây ra viêm tuyến giáp mãn tính, rối loạn cơ năng tuyến giáp, suy giáp và ung thư tuyến giáp nếu kéo dài.
• TRAb (TSH Receptor Antibodies): Chỉ số này dùng để đánh giá bệnh Basedow.

Ung thư tuyến giáp là bệnh lý nếu được phát hiện sớm thì khả năng điều trị và phục hồi sức khỏe rất cao. Vì thế, khi có dấu hiệu bệnh lý tuyến giáp bạn nên đến các trung tâm y tế để thăm khám và điều trị.

Xem thêm: Hướng dẫn chẩn đoán ung thư tuyến giáp