Các vấn đề về trí nhớ, khả năng tập trung khi điều trị ung thư

Hơn 70% những người bị ung thư gặp phải vấn đề liên quan đến mất khả năng tập trung, suy giảm trí nhớ khi điều trị bệnh. Các vấn đề về mất khả năng tập trung, giảm trí nhớ khi điều trị ung thư có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống hằng ngày của người bệnh. Ngay cả khi những vấn đề này chỉ ở mức độ nhẹ cũng gây khó khăn cho các hoạt động sinh hoạt hàng ngày.

Mất khả năng tập trung và các vấn đề về trí nhớ có thể là hậu quả của việc điều trị ung thư gặp phải ở một số người. Các dấu hiệu nhận biết bao gồm:

• Mất tập trung và giảm chú ý.
• Khó nhớ những thông tin thường ngày, chẳng hạn như tên, ngày tháng hoặc số điện thoại.
• Cảm thấy mất phương hướng và có thể gặp khó khăn trong việc tìm đường.
• Cảm thấy rất bối rối, mất nhiều thời gian hơn để xử lý thông tin mới.
• Khó khăn khi đưa ra quyết định hoặc suy nghĩ thấu đáo mọi thứ.
• Khó sắp xếp các suy nghĩ hoặc thực hiện các nhiệm vụ liên quan đến trí óc, chẳng hạn như tìm từ thích hợp hoặc học tập, tính toán.
• Sự cố khi thực hiện nhiều việc cùng một lúc.

Người bệnh cũng có thể nhận thấy những thay đổi trong cảm xúc và hành vi của mình. Họ có thể hành động theo những cách chưa từng làm trước đây; thay đổi tâm trạng, tức giận hoặc khóc vào những thời điểm bất thường.

Mức độ nghiêm trọng của những vấn đề này phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm:

• Tuổi.
• Mức độ căng thẳng chung trong cuộc sống.
• Loại bệnh ung thư, ở cơ quan nào và phác đồ điều trị.
• Tiền sử mắc các bệnh lý tâm thần như trầm cảm hoặc rối loạn lo âu trong quá khứ.
• Sự giúp đỡ của những người xung quanh về các vấn đề về tinh thần và cảm xúc.

Nói chuyện với bác sĩ điều trị nếu bản thân bệnh nhân hoặc những người chăm sóc xuất hiện các triệu chứng này. Quản lý các triệu chứng liên quan đến trí nhớ, mất tính tập trung là một phần quan trọng trong việc chăm sóc và điều trị ung thư. Nó được gọi là chăm sóc giảm nhẹ hoặc chăm sóc hỗ trợ. Các vấn đề về chú ý, suy nghĩ và trí nhớ cũng quan trọng như các triệu chứng khác trong quá trình điều trị các bệnh lý ung thư.

2. Nguyên nhân gây ra các vấn đề về trí nhớ khi điều trị ung thư

Hóa trị là một phương pháp phổ biến được ứng dụng để điều trị nhiều bệnh lý ác tính khác nhau. Nhiều người bệnh ung thư có thể gặp phải tình trạng giảm trí nhớ, khó suy nghĩ một cách rõ ràng sau khi hóa trị. Tuy nhiên, những người không hóa trị cũng có thể gặp phải những vấn đề này. Trên thực tế, một số người có vấn đề về chú ý, suy nghĩ và trí nhớ ngay trước khi họ điều trị. Căng thẳng chung sau khi được chẩn đoán mắc ung thư có thể đóng một vai trò nào đó gây ra vấn đề này.

Bên cạnh hóa trị, nguyên nhân của những vấn đề về trí nhớ và khả năng tập trung có thể bao gồm:

• Xạ trị vào đầu, cổ hoặc toàn bộ cơ thể.
• Phẫu thuật não: Sinh thiết hoặc phẫu thuật có thể làm hỏng hoặc phá vỡ các khu vực của não.
• Ung thư não: Đây có thể là một khối u xuất phát từ não hoặc ung thư di căn từ một nơi khác.

Giảm trí nhớ khi điều trị ung thư có thể là hậu quả của một số phương pháp điều trị khác như:

• Liệu pháp hóc môn thay thế.
• Liệu pháp miễn dịch.
• Thuốc để kiểm soát cơn đau hoặc buồn nôn.
• Thuốc kháng sinh.
• Thuốc ức chế miễn dịch.
• Thuốc điều trị trầm cảm, lo lắng, các vấn đề về tim mạch hoặc khó ngủ.
• Nhiễm trùng, đặc biệt là ở não và tủy sống.

Các tình trạng, triệu chứng khác liên quan đến bản chất bệnh ung thư hoặc các phương pháp điều trị có thể ảnh hưởng đến khả năng suy nghĩ và trí nhớ của người bệnh. Chúng bao gồm:

• Thiếu máu.
• Các vấn đề về giấc ngủ.
• Các vấn đề về nồng độ điện giải của cơ thể hoặc các vitamin và khoáng chất, chẳng hạn như sắt, canxi, vitamin B hoặc axit folic.
• Mất nước.
• Suy một hoặc nhiều cơ quan.
• Căng thẳng, lo lắng và trầm cảm.

Ngoài ra, các vấn đề xã hội cũng có thể gây ra các vấn đề khi điều trị ung thư, chẳng hạn như:

• Không thể làm việc.
• Kiếm tiền ít hơn hoặc mất đi thu nhập.
• Vai trò của người bệnh trong gia đình thay đổi vì bệnh ung thư và điều trị.
• Quản lý các vấn đề về sự chú ý, suy nghĩ và trí nhớ.

Một số vấn đề về chú ý, suy nghĩ và giảm trí nhớ sẽ biến mất khi bạn được điều trị nguyên nhân gây ra. Ví dụ, điều trị thiếu máu hoặc một rối loạn điện giải thường làm cho các vấn đề biến mất. Nếu nguyên nhân có liên quan đến ung thư não thì triệu chứng thường trở nên tốt hơn khi được điều trị. Thật không may, các vấn đề liên quan đến hóa trị, xạ trị hoặc các phương pháp điều trị ung thư khác có thể tồn tại trong một thời gian dài.

Dưới đây là một số biện pháp giúp người bệnh đối phó với tình trạng mất khả năng tập trung và giảm trí nhớ khi điều trị ung thư:

Ở nhà của bạn:

• Lên một danh sách về những việc cần làm hàng ngày. Đặt nó ở nơi có thể nhìn thấy thường xuyên. Giữ một bản sao tại nơi làm việc nếu cần.
• Hãy sẵn sàng cho ngày hôm sau bằng cách đặt ra những thứ sẽ cần vào đêm hôm trước.
• Ghi chú rõ trên các nhãn dán cho các tủ hoặc ngăn kéo ở nơi cất giữ đồ đạc ở nhà.
• Đặt mọi thứ, chẳng hạn như chìa khóa xe, trở lại đúng vị trí đã quy định sau khi mỗi lần sử dụng. Điều này giúp tìm thấy chúng một cách dễ dàng.
• Loại bỏ những thứ lộn xộn, không cần thiết như giấy tờ, sách và các vật dụng khác xung quanh nhà.
• Lưu trữ các số điện thoại quan trọng.

Tại nơi làm việc:

• Nói chuyện với sếp nếu bạn đang gặp vấn đề trong công việc. Thảo luận về những cách mà sếp của bạn có thể giúp đỡ, chẳng hạn như thay đổi khối lượng công việc hoặc thời hạn làm việc.

Tại văn phòng bác sĩ:

• Đừng ngại đặt câu hỏi cho bác sĩ điều trị. Sử dụng sổ ghi chép, máy ghi âm, điện thoại để ghi lại các câu trả lời. Bạn có thể nhờ một người bạn hoặc thành viên gia đình đi cùng khi đến gặp bác sĩ. Người đó có thể giúp ghi chú và bạn có thể xem lại sau.

Một số lời khuyên khác bao gồm:

• Làm một việc tại một thời điểm. Tránh làm nhiều việc cùng lúc.
• Sử dụng cách chơi chữ, chẳng hạn như tạo thành một điểm nhấn giúp bạn ghi nhớ mọi thứ.
• Nghỉ ngơi nhiều.
• Luyện tập thể thao giúp não của bạn tỉnh táo. Hãy thử đi bộ, bơi lội hoặc làm vườn. Yoga hoặc thiền cũng có thể giúp bạn thư giãn và đầu óc được minh mẫn.
• Làm những việc cần vận động trí não của bạn. Chúng có thể bao gồm giải câu đố, trò chơi chữ, vẽ tranh, chơi nhạc cụ hoặc học một sở thích mới.
• Mang theo một tập giấy nhỏ và một cây viết hoặc bút chì để viết ra các ghi chú và lời nhắc. Hoặc tải xuống các ứng dụng ghi chú trên điện thoại thông minh và máy tính bảng.
• Sử dụng lịch hoặc công cụ sắp xếp hàng ngày để theo dõi các cuộc hẹn, hoạt động và ngày quan trọng sắp tới.
• Đặt những tờ giấy ghi chú xung quanh nhà và nơi làm việc để nhắc nhở bạn về những nhiệm vụ quan trọng. Bạn cũng có thể đặt lời nhắc bằng điện thoại hoặc lịch email của mình.
• Đừng ngại yêu cầu sự giúp đỡ. Nói chuyện với nhóm chăm sóc sức khỏe của bạn về tư vấn và các nguồn lực khác và yêu cầu gia đình và bạn bè giúp đỡ khi bạn cần.

Tóm lại, mất khả năng tập trung có thể là hậu quả khi điều trị ung thư. Người bệnh sẽ nhận thấy những thay đổi trong cảm xúc và hành vi của mình. Do đó, hãy nói chuyện với bác sĩ điều trị nếu bản thân xuất hiện các triệu chứng suy giảm trí nhớ, mất khả năng tập trung khi điều trị ung thư.

Nguồn tham khảo: cancer.gov