Tổng quan về nguyên nhân gây ung thư phổi

Bài viết của Thạc sĩ, Bác sĩ Mai Viễn Phương - Bác sĩ nội soi tiêu hóa - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Hút thuốc lá và tiếp xúc với một số hóa chất là một trong những nguyên nhân ung thư phổi cao nhất. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC), gần 90% tất cả các trường hợp ung thư phổi đều do hút thuốc lá gây nên.

Ung thư phổi là bệnh ung thư bắt đầu ở phổi. Có 2 loại phổ ung thư phổi phổ biến nhất, đó là ung thư phổi không tế bào nhỏ và ung thư phổi tế bào nhỏ.

Các giai đoạn ung thư phổi cho biết mức độ di căn của ung thư, từ đó có phương pháp điều trị thích hợp.

Cơ hội điều trị thành công hoặc điều trị khỏi bệnh cao hơn khi ung thư phổi được chẩn đoán và điều trị ở giai đoạn đầu, trước khi nó di căn. Vì ung thư phổi không gây ra các triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn đầu, do đó việc chẩn đoán thường xảy ra sau khi nó đã lan rộng.

Ung thư phổi không phải tế bào nhỏ có bốn giai đoạn chính sau đây:

• Giai đoạn 1: Ung thư trong phổi và chưa lan ra ngoài.
• Giai đoạn 2: Ung thư ở phổi và các hạch bạch huyết lân cận.
• Giai đoạn 3: Ung thư ở phổi và các hạch bạch huyết giữa ngực.
• Giai đoạn 3A: Ung thư xảy ra trong các hạch bạch huyết, nhưng chỉ ở cùng bên ngực nơi ung thư bắt đầu phát triển lần đầu.
• Giai đoạn 3B: Ung thư lan đến hạch bạch huyết ở ngực đối diện hoặc phía trên xương đòn.
• Giai đoạn 4: Ung thư lan đến cả 2 lá phổi, vào khu vực xung quanh phổi hoặc những cơ quan ở xa.

Ung thư phổi tế bào nhỏ có hai giai đoạn chính. Trong giai đoạn giới hạn, ung thư chỉ được tìm thấy ở một phổi hoặc các hạch bạch huyết lân cận ở cùng bên ngực.

Giai đoạn rộng có nghĩa là ung thư đã lan rộng:

• Khắp một lá phổi
• Đến phổi đối diện
• Đến các hạch bạch huyết ở phía đối diện
• Chất lỏng xung quanh phổi
• Đến tủy xương
• Đến các cơ quan xa xôi

Tại thời điểm chẩn đoán, 2 trong số 3 người bị ung thư phổi tế bào nhỏ đã ở giai đoạn mở rộng.

2. Nguyên nhân ung thư phổi?

Hút thuốc lá và tiếp xúc với một số hóa chất là một trong những nguyên nhân ung thư phổi cao nhất. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC), gần 90% tất cả các trường hợp ung thư phổi đều do hút thuốc lá gây nên.

Ung thư phổi cũng có thể xảy ra do đột biến trong DNA của người bệnh. Khi tế bào sinh sản, chúng phân chia và nhân rộng, từ đó tạo thành các tế bào giống hệt nhau. Bằng cách này, cơ thể bạn liên tục tự đổi mới.

Bên cạnh đó, việc hít phải những chất có hại hoặc chất gây ung thư cũng là tác nhân gây ung thư phổi. Ví dụ về các chất gây ung thư phổi bao gồm:

• Khói thuốc lá
• Amiăng
• Radon

Ban đầu, cơ thể bạn có thể tự sửa chữa. Tuy nhiên với việc tiếp xúc nhiều lần, các tế bào của bạn sẽ ngày càng bị tổn thương. Theo thời gian, tế bào sẽ bắt đầu hoạt động bất thường và phát triển không thể kiểm soát. Đây là cách ung thư phát triển trong cơ thể bạn.

Một số thay đổi tiền ung thư phải xảy ra trước khi ung thư thực sự biểu hiện. Sự tích tụ của các tế bào phụ gây ra các khối u, lành tính hoặc ác tính. Khối u phổi ung thư ác tính có thể đe dọa tính mạng. Chúng có thể lây lan và thậm chí tái phát sau khi đã được loại bỏ.

Hãy đọc để tìm hiểu về các yếu tố cá nhân và môi trường có thể gây ung thư phổi.

3. Tác nhân khác gây ung thư phổi

• Di truyền học

Nghiên cứu hiện tại cho thấy rằng nếu một thành viên trong gia đình bạn bị ung thư phổi, bạn có thể có nguy cơ mắc bệnh cao hơn một chút. Họ hàng trực hệ bao gồm các mối quan hệ sau: mẹ, bố, anh chị em, cô, chú, ông bà.

Nguy cơ tăng cao này là đúng ngay cả khi bạn không hút thuốc. Không rõ liệu di truyền có gây ra ung thư phổi hay chỉ đơn thuần là làm tăng tính nhạy cảm của bạn với nó.

• Tuổi tác

Theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, ung thư phổi chủ yếu xảy ra ở người lớn tuổi. Hai trong số ba người được chẩn đoán mắc bệnh ung thư phổi từ 65 tuổi trở lên. Độ tuổi trung bình tại thời điểm chẩn đoán là khoảng 70. Tuổi càng cao, thời gian tiếp xúc với hóa chất độc hại càng lâu. Tiếp xúc lâu hơn sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư.

• Bệnh phổi trong quá khứ

Các bệnh phổi trong quá khứ có thể gây viêm và sẹo ở phổi. Ví dụ về những bệnh này bao gồm bệnh lao, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD), viêm phế quản mãn tính và khí phế thũng. Bạn có thể có nhiều nguy cơ phát triển ung thư phổi hơn nếu có tiền sử mắc các bệnh mãn tính ảnh hưởng đến phổi.

• Xạ trị vào ngực

Xạ trị được sử dụng để điều trị các bệnh ung thư khác như ung thư hạch không Hodgkin và ung thư vú có thể làm tăng nguy cơ ung thư phổi. Nguy cơ này cao hơn nếu bạn hút thuốc.

• Khói thuốc

Ngay cả khi bạn không hút thuốc, tiếp xúc với khói thuốc có thể làm tăng nguy cơ ung thư phổi. Theo CDC của Mỹ, mỗi năm khoảng 3.000 người ở Hoa Kỳ những người chưa bao giờ hút thuốc chết vì ung thư phổi do hít phải khói thuốc.

• Hút thuốc

Hút thuốc lá là yếu tố nguy cơ số một đối với ung thư phổi, chiếm gần 90% trong tất cả các trường hợp, theo CDC. Thuốc lá và khói thuốc lá chứa hơn 7.000 chất hóa học, trong đó có nhiều chất gây ung thư. Hút thuốc càng thường xuyên và càng lâu thì khả năng mắc ung thư phổi càng lớn.

• Chế độ ăn

Một chế độ ăn uống lành mạnh và cân bằng sẽ cung cấp cho cơ thể bạn các vitamin, khoáng chất cần thiết để duy trì sức khỏe. Nếu bạn không ăn kết hợp đa dạng các loại thực phẩm lành mạnh, bao gồm cả trái cây và rau quả, có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư phổi.

• Nhân tố môi trường

Radon là một loại khí xuất hiện tự nhiên cùng với sự phân hủy uranium trong đá và đất. Khí này có thể thấm vào nền móng công trình và vào không gian sống và làm việc.

Amiăng là một vật liệu công nghiệp được sử dụng trong xây dựng để cách nhiệt và làm chất chống cháy. Khi vật liệu bị xáo trộn, các sợi nhỏ sẽ bay vào không khí và có thể bị hít vào. Bạn có nguy cơ phát triển ung thư phổi cao hơn nếu thường xuyên tiếp xúc với amiăng.

Tiếp xúc với các hóa chất khác có thể làm tăng nguy cơ ung thư phổi như thạch tín, berili, cadimi, vinyl clorua, hợp chất niken, hợp chất crom sản phẩm than, khí mù tạt, ete clometyl khí thải diesel.

Tóm lại, có nhiều nguyên nhân và yếu tố nguy cơ gây ung thư phổi, như hút thuốc lá, tiếp xúc với một số hóa chất độc hại, chế độ ăn uống không lành mạnh,... Vì vậy, tầm soát ung thư phổi là biện pháp hữu hiệu nhất để bạn phát hiện và điều trị kịp thời ung thư phổi, bảo vệ sức khỏe và tính mạng của mình.

Tài liệu tham khảo:

• Key statistics for lung cancer? (2016, May 16) cancer.org/cancer/lungcancer-non-smallcell/detailedguide/non-small-cell-lung-cancer-key-statistics
• Mayo Clinic Staff. (2015, September 25). Lung cancer mayoclinic.com/health/lung-cancer/DS00038
• What are the risk factors for lung cancer? (2016, July 20) cdc.gov/cancer/lung/basic_info/risk_factors.htm
• What causes non-small cell lung cancer? (2016, May 16)