10 sự thật về bệnh dại

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Thạc sĩ, Bác sĩ Đoàn Ngọc Quỳnh - Bác sĩ Nhi - Trung tâm Nhi - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.

Bệnh dại gây ra hàng chục ngàn ca tử vong mỗi năm tại hơn 100 quốc gia, chủ yếu ảnh hưởng đến các cộng đồng thiếu quan tâm với quyền truy cập hạn chế vào các hệ thống y tế và thú y. Để kiểm soát bệnh dại thì cần kết hợp của: Sự tham gia của cộng đồng, tiếp cận tiêm phòng dại cho động vật và điều trị cho người sau khi bị cắn.

Bệnh dại là bệnh nhiễm vi rút cấp tính của hệ thống thần kinh Trung ương từ động vật lây sang người bởi chất tiết, thông thường là nước bọt bị nhiễm vi rút dại. Hầu hết các trường hợp phơi nhiễm với bệnh dại đều qua vết cắn, vết liếm của động vật mắc bệnh dại. Các biểu hiện lâm sàng của bệnh dại trên người là sợ nước, sợ gió, co giật, liệt và dẫn đến tử vong. Khi đã lên cơn dại, tỷ lệ tử vong gần như 100% (đối với cả người và động vật). Tuy vậy, bệnh dại trên người có thể phòng và điều trị dự phòng bằng vắc xin và huyết thanh kháng dại. Tiêm vắc xin phòng dại cho cả người và động vật là biện pháp hiệu quả để phòng, chống bệnh dại.

Giáo dục sức khỏe, tư vấn và giảng dạy cho cộng đồng, đặc biệt là trẻ em, cách tránh bị động vật cắn, hiểu hành vi của động vật và phải làm gì trong trường hợp bị cắn là rất quan trọng để ngăn ngừa bệnh dại ở động vật lây sang người .

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã hợp tác với nhiều đối tác khác nhau để giáo dục toàn bộ cộng đồng bằng cách nâng cao nhận thức về căn bệnh dại này và hỗ trợ quyền sở hữu chó có trách nhiệm.

Khi bị động vật bị dại cắn, đặc biệt là chó, vết thương phải được rửa kĩ ngay lập tức bằng xà phòng và nước. Sau đó đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được xử trí kịp thời. Tiêm vắc-xin dự phòng phơi nhiễm dại, và trong trường hợp nghiêm trọng cần phải tiêm huyết thanh kháng dại.

Tiêm vắc-xin phòng dại là cách duy nhất giúp cứu sống và phòng ngừa bệnh dại. Có thể khuyến cáo tiêm vắc-xin cho khách du lịch trước khi đến các khu vực bị bệnh dại. Hàng năm, hơn 15 triệu người được tiêm vắc-xin phòng bệnh dại sau khi phơi nhiễm. Ước tính có thể ngăn chặn hàng trăm ngàn người chết vì bệnh dại trên toàn thế giới.

Bệnh dại là một loại vắc-xin phòng ngừa được. Tiêm vắc-xin cho tất cả động vật có nguy cơ mắc bệnh dại, đặc biệt là chó, bao gồm chuyển vùng và đi lạc, ngăn ngừa bệnh dại truyền sang người và ngăn chặn những con chó khác bị nhiễm virus gây bệnh dại.

Báo cáo về việc bị chó và động vật nghi ngờ mắc bệnh dại cắn giúp cải thiện việc phân bổ nguồn lực và phản ứng của các hệ thống thú y. Một nghiên cứu được WHO hỗ trợ đang chứng minh giá trị của báo cáo dựa vào cộng đồng để cải thiện phát hiện trường hợp bệnh dại ở người và động vật. Tiến bộ công nghệ, chẳng hạn như các ứng dụng dựa trên điện thoại thông minh được sử dụng bởi Mission Rabies, giúp cải thiện hiệu quả của các chiến dịch tiêm phòng cho chó hàng loạt.

Tại nhiều nơi trên thế giới, những động vật chưa được tiêm phòng dại sẽ phải trải qua một giai đoạn kiểm dịch bệnh trong 6 tháng để đảm bảo không nhiễm virus gây bệnh dại và an toàn cho người nuôi cũng như các động vật khác.

Bệnh dại là một bệnh lây truyền từ động vật sang người. Vì thế phối hợp các nỗ lực loại trừ, giữa sức khỏe của con người và thú y là cách duy nhất để ngăn ngừa bệnh dại ở người lâu dài.

Một cách tiếp cận liên ngành, cung cấp điều trị sau khi chó cắn và tiêm vắc-xin cho quần thể chó địa phương đã thành công trong việc giảm tử vong cho bệnh dại ở người Sri Lanka và ở nhiều nước ở Mỹ Latinh. WHO hợp tác với các đối tác chiến lược trong nông nghiệp và sức khỏe động vật để hỗ trợ tiếp cận với vắc-xin giá cả phải chăng, an toàn và hiệu quả. WHO phát triển hướng dẫn kỹ thuật và hỗ trợ các chính phủ cải thiện năng lực phòng thí nghiệm và tăng cường giám sát dịch bệnh.

Có thể tiêm phòng dại cho động vật nuôi khi chúng được khoảng 8 tuần tuổi, mặc dù vắc-xin dự phòng dại luôn sẵn có nhưng trước khi có định tiêm vắc-xin ngừa bệnh cho chó hoặc mèo sơ sinh thì hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ thú ý. Trên thế giới, việc tiêm phòng dại cho chó và mèo là quy định bắt buộc tại nhiều nơi.

Thời gian ủ bệnh dại cho đến khi xuất hiện triệu chứng, dấu hiệu rõ ràng là trong khoảng từ 3 đến 8 tuần. Trong một số trường hợp thì có thể ngắn hơn là 9 ngày hoặc kéo dài trong nhiều năm.

Có một điều không phải ai cũng biết đo là bất kỳ một loài động vật có vú nào cũng có nguy cơ mắc phải bệnh dại, đặc biệt là chó, mèo sống gần gũi với con người.

Hiện nay, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec có cung cấp dịch vụ tiêm vắc-xin phòng dại Verorab 0,5ml sản xuất bởi hãng Sanofi - Pháp, được Cục Quản lý Dược phê duyệt ngày 07/06/2018.

Những ưu điểm khi tiêm vắc-xin phòng dại Verorab 0,5ml tại Vinmec bao gồm:

• Khách hàng sẽ được các bác sĩ chuyên khoa thăm khám, sàng lọc đầy đủ các vấn đề về thể trạng và sức khỏe, tư vấn về vắc-xin phòng bệnh và phác đồ tiêm, cách theo dõi và chăm sóc trẻ sau tiêm chủng trước khi ra chỉ định tiêm vắc-xin theo khuyến cáo mới nhất của Bộ Y tế & Tổ chức Y tế thế giới nhằm đảm bảo hiệu quả tốt và an toàn nhất cho trẻ.
• Đội ngũ bác sĩ và điều dưỡng nhi giàu kinh nghiệm, chuyên nghiệp, hiểu tâm lý khách hàng và áp dụng cách giảm đau hiệu quả trong quá trình tiêm chủng.
• 100% khách hàng tiêm chủng được theo dõi 30 phút sau tiêm và đánh giá lại sức khỏe trước khi ra về.
• Được theo dõi đa khoa trước, trong và sau tiêm chủng tại Hệ thống y tế Vinmec và luôn có ekip cấp cứu sẵn sàng phối hợp với phòng tiêm chủng xử trí các trường hợp sốc phản vệ, suy hô hấp – ngừng tuần hoàn, đảm bảo xử lý kịp thời, đúng phác đồ khi có sự cố xảy ra.
• Phòng tiêm chủng thoáng mát, có khu chơi cho trẻ em,.
• Vắc-xin được nhập khẩu và bảo quản tại hệ thống kho lạnh hiện đại, với dây chuyền bảo quản lạnh (Cold chain) đạt tiêu chuẩn GSP, giữ vắc-xin trong điều kiện tốt để đảm bảo chất lượng.
• Nếu khách hàng là trẻ em thì bố mẹ sẽ nhận tin nhắn nhắc lịch trước ngày tiêm và thông tin tiêm chủng của bé sẽ được đồng bộ với hệ thống thông tin tiêm chủng quốc gia.