Bị vết thương hở ngoài da, vì sao cần tiêm uốn ván?

Vết thương hở bị nhiễm trùng tiềm ẩn nhiều nguy cơ nguy hiểm mắc bệnh uốn ván. Đây là căn bệnh có tỷ lệ tử vong cao lên đến 95% nếu không được điều trị kịp thời. Vậy tại sao chỉ một vết thương hở ngoài da có thể gây ra căn bệnh nguy hiểm như vậy?

Trong cuộc sống, việc bị thương là điều không thể tránh khỏi và những vết thương dù nhỏ nhất cũng cần được quan tâm, chăm sóc bởi chúng ta không thể lường trước được những nguy cơ mà chúng mang lại.

Vết thương được phân chia thành 2 loại và vết thương kín và vết thương hở, trong đó vết thương hở là tình trạng chấn thương khiến mô bên ngoài bị rách. Không kể đến vết thương hở sâu thì phần lớn các vết thương hở đều được điều trị tại nhà và tình trạng lành vết thương cũng nhanh chóng, không có gì đáng ngại.

Tuy nhiên, vì nhiều nguyên nhân khác nhau, vết thương hở bị nhiễm trùng và thời gian lành vết thương lâu hơn cũng như có nhiều nguy cơ hơn. Vết thương hở nhiễm trùng thường có các dấu hiệu nhận biết như chảy dịch, có mùi khó chịu, vết thương đau, sưng tấy, quanh vết thương có vệt đỏ, người bệnh có biểu hiện sốt... Vết thương hở bị nhiễm trùng có thể đánh giá là tình trạng khá nguy hiểm và cần được điều trị nhanh chóng nếu bạn không muốn gặp phải các biến chứng như nhiễm trùng máu, bệnh uốn ván, viêm mô tế bào, viêm cân mạc hoại tử...

Nhìn chung vết thương hở có thể bị nhiễm trùng nhẹ hoặc nặng nhưng việc xử lý vết thương hở nhiễm trùng là điều cần thiết và phải nhanh chóng thực hiện.

Đối với vết thương hở bị nhiễm trùng nhẹ, người bệnh có thể tự xử lý tại nhà bằng cách rửa nước muối, dùng dung dịch sát khuẩn, băng vết thương... Chú ý vết thương hở khi được khâu lại cần tránh đụng nước để giảm nguy cơ nhiễm trùng.

Đối với vết thương hở nhiễm trùng nặng, trường hợp này người bệnh không nên tự xử lý tại nhà mà nên đến bệnh viện hoặc các cơ sở y tế gần nhà để được bác sĩ hỗ trợ. Tại đây bác sĩ sẽ tiến hành vệ sinh vết thương, kê thuốc kháng sinh cho người bệnh và đưa ra những chỉ định khác cho người bệnh như tiêm phòng uốn ván chẳng hạn.

Vết thương hở nếu được chăm sóc cẩn thận sẽ hạn chế nguy cơ nhiễm trùng và biến chứng thành các tình trạng nguy hiểm khác.

Uốn ván là một căn bệnh rất nguy hiểm bởi độc tố của trực khuẩn uốn ván - Clostridium tetani gây ra. Khi bị nhiễm khuẩn, độc tố sẽ ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thế, gây liệt não, tổn thương đến thần kinh, cứng cơ và dẫn đến tử vong rất nhanh. Trực khuẩn này sẽ phát triển trong vết thương, giải phóng độc tố vào máu rồi trực tiếp tấn công vào dây thần kinh vận động dẫn đến các cơn co giật.

Trực khuẩn uốn ván có ở xung quanh chúng ta như ở đất, cát, bụi, phân người và động vật,... và thường sẽ xâm nhập vào cơ thể qua các vết rách, vết thương hở, vết bỏng hay do tiêm chích. Ở trẻ sơ sinh, các ca bệnh uốn ván chủ yếu bắt nguồn từ việc cắt dây rốn không đảm bảo vệ sinh dẫn đến nhiễm khuẩn, dụng cụ y tế hay băng gạc không được vô trùng.

Tất cả các vết thương hở, rách da, trầy xước đều là điều kiện thuận lợi để vi khuẩn uốn ván xâm nhập. Trong đó các vết thương hở bị nhiễm trùng như vết rách do cành cây, đinh rỉ gây ra có nguy cơ uốn ván rất cao, còn các vết thương như bỏng, xước nhẹ thì sẽ có nguy cơ nhiễm thấp hơn. Uốn ván có thể gặp ở bất kỳ vết thương hở sâu hoặc nông nên người bệnh không nên lơ là mất cảnh giác. Nếu thấy vết thương hở bị nhiễm trùng nên đến các cơ sở y tế hoặc bệnh viện để thăm khám và tiêm uốn ván theo chỉ định của bác sĩ.

Bệnh uốn ván tuy rất dễ mắc phải và nguy hiểm nhưng thật may mắn vì đây không phải căn bệnh có khả năng lây truyền. Căn bệnh này sẽ có nguy cơ xảy ra ở tất cả mọi người không phân biệt tuổi tác, vùng miền, nhiệt độ,... nhưng những đối tượng có công việc như người làm vườn, xây dựng, người dọn vệ sinh,... dễ mắc hơn cả, vì môi trường làm việc của họ luôn chứa rất nhiều trực khuẩn uốn ván.

Không kể vết thương hở sâu hay nông, người bệnh đều có nguy cơ mắc bệnh uốn ván. Bệnh uốn ván sẽ xuất hiện các triệu chứng khác nhau phụ thuộc vào từng giai đoạn của bệnh. Các triệu chứng này sẽ không biểu hiện ngay từ khi vết thương hở bị nhiễm trùng vì thời gian ủ bệnh khá lâu. Có thể chia thành 4 giai đoạn là thời gian ủ bệnh, khởi phát, toàn phát và lui bệnh.

• Thời gian ủ bệnh: Được tính từ lúc bị thương đến khi vết thương hở bị nhiễm trùng, thường từ 3 đến 7 ngày. Khoảng 15% các trường hợp uốn ván sẽ khởi bệnh sau 3 ngày bị thương, 10% sau 14 ngày. Thời gian ủ bệnh càng ngắn thì bệnh sẽ càng nặng. Triệu chứng đầu tiên là cứng hàm.
• Khởi phát: Được tính từ khi có biểu hiện đầu tiên đến khi xuất hiện cơn co giật hoặc co thắt thanh quản. Thời gian khởi phát thường từ 1 đến 7 ngày. Thường thì thời gian khởi phát càng ngắn thì bệnh càng nặng đặc biệt là dưới 48 giờ. Các triệu chứng tiếp theo sẽ có như mỏi hàm, khó nhai, khó nuốt, co cơ mặt, co cứng cơ gáy, cứng cổ, co cứng cơ lưng, cơ bụng, cơ trên khiến tay luôn ở tư thế gặp. Các triệu chứng này khiến người bệnh cảm thấy đau đớn và khó hoạt động sinh hoạt hàng ngày, cùng với biểu hiện khác như sốt cao, nhịp tim nhanh.
• Toàn phát: Đến giai đoạn này sẽ là lúc bệnh trở nên nặng nhất được tính từ khi có cơn co giật toàn thân đến khi lui bệnh, thường kéo dài trong vòng 1 đến 3 tuần. Trong giai đoạn này các triệu chứng xuất hiện nhiều hơn như co cứng toàn thân, khó thở, tím tái toàn thân, co cơ gây bí tiểu, nặng hơn có thể bị rối loạn thần kinh thực vật, da tái xanh, sốt cao đến hơn 40 độ tăng hạ huyết áp thất thường, nhịp tim rối loạn thậm chí tim ngừng đập đột ngột.
• Lui bệnh: Các cơn co giật bắt đầu thưa dần, các triệu chứng nhẹ hơn, có thể ăn uống bình thường. Lúc này bệnh đã qua giai đoạn nguy hiểm, cơ thể bắt đầu hồi phục dần dần. Tùy vào mức độ của bệnh mà giai đoạn này có thể kéo dài từ vài tuần đến vài tháng.

Khi phát hiện có vết thương hở, đặc biệt là vết thương hở bị nhiễm trùng việc bạn phải làm ngay lập tức là rửa sạch chất bẩn, dị vật trên vết thương dưới vòi nước sạch hoặc các dung dịch sát khuẩn rồi băng bó che kín bảo vệ vết thương. Việc xử lý vết thương hở nhiễm trùng nhanh chóng và đúng cách có thể làm chậm sự phát triển của vi khuẩn đến 4 giờ.

Nhưng giải pháp hiệu quả nhất để phòng và chữa bệnh chính là tiêm phòng uốn ván ngay lập tức sau khi bị thương, càng nhanh càng tốt và thời gian tốt là trong vòng 24 giờ kể từ khi bị thương. Việc tiêm phòng này phải dưới sự theo dõi của y bác sĩ, trong điều kiện y tế tốt, đảm bảo được chất lượng của vacxin.