Phân biệt hội chứng ruột kích thích và không dung nạp lactose rất quan trọng vì cả hai đều gây rối loạn tiêu hóa nhưng khác nhau về nguyên nhân. Hội chứng ruột kích thích (IBS) gây đau bụng, đầy hơi, tiêu chảy hoặc táo bón, trong khi không dung nạp lactose xảy ra khi cơ thể không tiêu hóa được lactose trong sữa, gây đầy hơi và tiêu chảy sau khi ăn sản phẩm từ sữa. Nhận biết đúng sẽ giúp điều chỉnh chế độ ăn và điều trị hiệu quả.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ thuộc khoa Tiêu hoá - Gan Mật - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.
1. Nguyên nhân dẫn đến chứng ruột kích thích và không dung nạp lactose
Nguyên nhân gây hội chứng ruột kích thích (IBS) chưa được hiểu rõ nhưng có thể liên quan đến hoạt động bất thường của các cơ trong đại tràng hoặc vấn đề tín hiệu giữa não và dây thần kinh trong ruột. Ngoài ra, nhạy cảm với các tác nhân như một số loại thực phẩm hoặc căng thẳng cũng có thể dẫn đến hội chứng này.
Một số yếu tố khác có thể làm tăng nguy cơ mắc hội chứng ruột kích thích, bao gồm:
- Yếu tố di truyền.
- Nhiễm trùng trong ruột.
- Căng thẳng kéo dài hoặc tổn thương tinh thần.
Ngược lại, nguyên nhân dẫn đến không dung nạp lactose đã được hiểu rõ hơn. Bệnh lý này xuất phát từ việc cơ thể không sản xuất đủ enzyme lactase để tiêu hóa đường lactose trong sữa. Tình trạng này dù không gây hại nhưng có thể gây thiếu hụt chất dinh dưỡng như canxi và vitamin D.
2. Phân biệt hội chứng ruột kích thích và không dung nạp lactose dựa vào triệu chứng
Cả hội chứng ruột kích thích và không dung nạp lactose đều có thể gây ra các triệu chứng như:
- Đầy hơi hoặc sưng tấy ở bụng.
- Nỗi đau.
- Bệnh tiêu chảy.
- Khí ga.
Tuy nhiên để phân biệt hội chứng ruột kích thích và không dung nạp lactose, triệu chứng cả hai tình trạng bệnh vẫn có điểm khác biệt. Hội chứng ruột kích thích (IBS) còn có thể gây táo bón, chất nhầy trong phân hoặc cảm giác không làm rỗng ruột hoàn toàn. Các triệu chứng này thay đổi theo thời gian, có lúc bùng phát hoặc biến mất. Bên cạnh đó, không dung nạp lactose gây buồn nôn và các triệu chứng thường xuất hiện trong vòng 30 phút đến 2 giờ sau khi tiêu thụ sữa hoặc sản phẩm từ sữa.
3. Sự khác biệt trong phương pháp chữa trị của hội chứng ruột kích thích và không dung nạp lactose
Chỉ có bác sĩ mới có thể phân biệt chính xác hội chứng ruột kích thích và không dung nạp lactose. Đối với hội chứng ruột kích thích, bác sĩ dựa vào mô tả triệu chứng của người bệnh. Trong khi đó, để chẩn đoán không dung nạp lactose, bác sĩ sẽ yêu cầu thông tin bổ sung như:
- Lịch sử bệnh của gia đình.
- Một cuộc kiểm tra thể chất.
- Kiểm tra hơi thở hydro. Khi đường lactose không được tiêu hóa trong cơ thể sẽ tạo ra một lượng hydro cao. Trong quá trình kiểm tra này, người bệnh sẽ uống một loại đồ uống chứa lactose. Nếu cơ thể không tiêu hóa lactose, lượng hydro trong hơi thở sẽ cao.
Hội chứng ruột kích thích (IBS) là một tình trạng mạn tính có triệu chứng thay đổi theo thời gian, có thể xuất hiện hoặc biến mất và người bệnh sẽ phải đối mặt suốt đời.
Mặc dù không có phương pháp chữa trị hoàn toàn, người bệnh có thể giảm triệu chứng bằng cách:
- Thay đổi chế độ ăn uống và sử dụng các kỹ thuật giảm căng thẳng để giảm nhẹ các triệu chứng.
- Sử dụng các loại thuốc như thuốc chống tiêu chảy hoặc thuốc làm dịu ruột cũng có thể giúp người bệnh cảm thấy thoải mái hơn.
Đặc biệt, người bệnh cần hợp tác với bác sĩ để tìm ra phương pháp phù hợp nhất cho tình trạng của bản thân.
Tình trạng không dung nạp lactose chưa có cách chữa trị hoàn toàn, nhưng người bệnh có thể kiểm soát bằng cách hạn chế hoặc tránh tiêu thụ sữa, phô mai và các sản phẩm từ sữa. Một số người có thể dung nạp một lượng nhỏ sản phẩm từ sữa, trong khi những người khác phải loại bỏ hoàn toàn chúng khỏi chế độ ăn.
Bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng có thể giúp thiết lập chế độ ăn phù hợp và đề xuất các chất bổ sung. Ngoài ra, enzyme lactase thay thế có thể được sử dụng cùng với thức ăn nhưng hiệu quả có thể khác nhau tùy từng người.
Tóm lại, việc phân biệt hai tình trạng hội chứng ruột kích thích và không dung nạp lactose rất quan trọng vì hai tình trạng này có triệu chứng tương tự nhưng nguyên nhân và cách điều trị khác nhau. Hiểu rõ các đặc điểm của từng bệnh giúp người bệnh và bác sĩ xác định đúng phương pháp điều trị, từ điều chỉnh chế độ ăn uống cho đến sử dụng thuốc phù hợp. Bằng cách hợp tác chặt chẽ với bác sĩ, người bệnh có thể quản lý tốt các triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
