Bài viết được cố vấn chuyên môn bởi ThS. Hoàng Thanh Hương - Khối Sản xuất tế bào, Trung tâm Công nghệ cao, Hệ thống Y tế Vinmec.
1. Ung thư và thách thức ngày càng lớn trong y học hiện đại
Theo báo cáo mới nhất của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC) công bố vào tháng 2 năm 2024, số ca mắc mới ung thư trên toàn cầu trong năm 2022 ước tính là khoảng 20 triệu ca. Dự báo đến năm 2050, con số này sẽ tăng lên hơn 35 triệu ca, tăng 77% so với năm 2022. Tại Việt Nam, số ca mắc mới ung thư cũng không ngừng tăng, từ 68.000 ca năm 2000 lên gần 200.000 ca vào năm 2024. Không chỉ tăng nhanh về số lượng, ung thư còn trở thành gánh nặng lớn cho cộng đồng về sức khỏe, tinh thần và chi phí điều trị.
2. Liệu pháp tăng cường miễn dịch tự thân (AIET) trong hỗ trợ điều trị ung thư
Trong nỗ lực nâng cao hiệu quả điều trị ung thư, liệu pháp tăng cường miễn dịch tự thân (AIET) đang ngày càng được quan tâm lớn từ giới khoa học bởi khả năng tận dụng hệ miễn dịch được kích hoạt từ chính cơ thể bệnh nhân để tiêu diệt tế bào ung thư.
2.1 Liệu pháp miễn dịch tự thân
Hệ miễn dịch như một hàng rào bảo vệ của cơ thể, giúp không chỉ chống lại các vi sinh vật có hại mà còn kiểm soát các khối u trong cơ thể. Tuy nhiên, các tế bào ung thư cũng có rất nhiều cách khác nhau để lẩn trốn hệ miễn dịch, và thậm chí ức chế các phản ứng tấn công của hệ miễn dịch đối với chúng. Khi đó, hệ miễn dịch của chúng ta bị vô hiệu hóa mất khả năng kiểm soát tế bào ung thư, dẫn đến sự hình thành và phát triển khối u trong cơ thể.
Khi hệ miễn dịch của cơ thể không hoạt động tốt, các phương pháp điều trị ung thư như hóa trị và xạ trị cũng không thể tiêu diệt tế bào ung thư một cách hiệu quả. Do vậy, cần phải củng cố hệ miễn dịch, kích hoạt để các tế bào thực hiện nhiệm vụ nhận diện và tấn công tế bào ung thư. Từ đó, có thể tăng hiệu quả điều trị cho các phương pháp phẫu thuật, hóa trị và xạ trị,... Liệu pháp miễn dịch tự thân - AIET (autologous immune enhancement therapy) chính là một giải pháp đáp ứng được các yêu cầu này.
2.2 Phương pháp thực hiện liệu pháp tăng cường miễn dịch tự thân (AIET)
AIET là quá trình thu thập, nuôi cấy và truyền các tế bào miễn dịch tự thân bao gồm: tế bào giết tự giết NK và tế bào T gây độc vào cơ thể người bệnh.
- Đầu tiên: Trước khi bắt đầu quy trình, người bệnh sẽ được sàng lọc các bệnh truyền nhiễm, các bệnh virus đang hoạt động. Bên cạnh đó người bệnh phải đang không sử dụng thuốc thải ghép, không mắc các bệnh tự miễn, bệnh bạch cầu hay các bệnh liên quan đến đông máu.
- Khi người bệnh đủ điều kiện thực hiện liệu pháp, 50-150 mL máu ngoại vi được lấy vào các ống chống đông (thể tích máu cần lấy tùy thuộc vào số lượt truyền AIET theo chỉ định của bác sĩ).
- Sau đó máu được chuyển đến phòng sạch của Trung tâm Công nghệ cao (thuộc Hệ thống Y tế Vinmec) để thực hiện phân lập tế bào miễn dịch, nuôi cấy trong điều kiện tối ưu để tăng sinh và hoạt hóa trước khi truyền trở lại cơ thể.
- Sau 18 – 21 ngày nuôi cấy, các tế bào NK và tế bào T gây độc sẽ tăng sinh gấp từ vài trăm đến vài nghìn lần so với ban đầu, đồng thời chúng được kích hoạt để tăng cường khả năng nhận diện và tiêu diệt tế bào ung thư mà không làm tổn thương tế bào lành.
3. Hiệu quả của liệu pháp tăng cường hệ miễn dịch tự thân (AIET) trong điều trị ung thư
AIET là liệu pháp sinh học, có thể kết hợp với tất cả các biện pháp điều trị bệnh ung thư hiện có như xạ trị, hóa trị, phẫu thuật, thông qua việc tăng cường miễn dịch tế bào giúp tăng khả năng tiêu diệt tế bào ung thư dẫn tới tăng tỷ lệ đáp ứng với điều trị lên 20 – 30% (nghiên cứu trên 10,000 bệnh nhân ung thư tại Viện Liệu pháp sinh học Nhật Bản có sử dụng liệu pháp này với dữ liệu theo dõi đến 11 năm sau điều trị).
Liệu pháp tăng cường miễn dịch tự thân giúp người bệnh tăng cường hệ miễn dịch, do đó giúp giảm mệt mỏi mãn tính ở người bệnh ung thư, duy trì chất lượng sống. Bên cạnh đó, AIET giúp những người bệnh đã kết thúc điều trị bệnh ung thư giảm nguy cơ mắc các bệnh nhiễm cơ hội: cúm, viêm phổi, viêm họng,…
4. Thực tế ứng dụng liệu pháp tăng cường miễn dịch tự thân (AIET) trong trị liệu hiện nay
Ở Việt Nam, 5 bệnh ung thư chiếm thường gặp nhất gồm: ung thư vú, gan, phổi, đại trực tràng, và dạ dày với số ca mắc mới trong năm lên đến 180,480 ca (theo số liệu thống kê của GLOBOCAN, 2022). Các loại bệnh ung thư này đều thuộc thể rắn và có thể được điều trị với liệu pháp AIET.
Trong giai đoạn thử nghiệm liệu pháp miễn dịch tự thân (AIET) tại Vinmec, đã có một số công bố quốc tế về những kết quả điều trị điển hình - đáng chú ý:
*Một nghiên cứu thực hiện từ tháng 3/2016 đến tháng 12/2017 trên 10 bệnh nhân mắc các loại ung thư thể rắn như đại tràng, gan, phổi cho thấy liệu pháp miễn dịch tự thân AIET mang lại nhiều cải thiện tích cực. Dựa trên thang điểm ECOG (thang đo thể trạng cho bệnh nhân ung thư) ở mức 1–2 điểm, hầu hết bệnh nhân đều ghi nhận chất lượng sống được cải thiện rõ rệt: tình trạng mệt mỏi mãn tính giảm và thời gian sống trung bình tăng lên đến 18,7 tháng sau kết thúc điều trị [1].
Nghiên cứu khác trên 12 bệnh nhân mắc ung thư đại trực tràng giai đoạn III-IV (2016 – 2021) cho kết quả đáng chú ý: cải thiện tình trạng bệnh nguy kịch, giảm bất tiện trong cuộc sống thường ngày do các triệu chứng của bệnh, thời gian sống trung bình tăng thêm 14,3 ± 14,1 tháng so với khi điều trị bằng các phác đồ thông thường. AIET được chứng minh là an toàn và có thể cải thiện thời gian sống cũng như chất lượng cuộc sống cho các bệnh nhân ung thư đại trực tràng giai đoạn muộn ở Việt Nam [2].
Tại Việt Nam, Vinmec là đơn vị đầu tiên và duy nhất được Bộ Y tế cấp phép cho sử dụng liệu pháp tăng cường miễn dịch trong hỗ trợ điều trị ung thư. So với các liệu pháp miễn dịch khác, AIET có một số ưu điểm nổi bật như độ an toàn cao, ít phản ứng phụ, chi phí thấp hơn và có thể áp dụng rộng rãi cho nhiều loại ung thư thể rắn. Liệu pháp có thể được áp dụng kéo dài cho đến khi các dấu ấn ung thư suy giảm, hoặc khối u thoái lui hay bệnh vào giai đoạn không tiến triển. Tuy nhiên, hiệu quả vẫn phụ thuộc vào khả năng đáp ứng miễn dịch của từng cá nhân và tình trạng khối u.
Để biết thêm về liệu pháp tăng cường miễn dịch tự thân (AIET) trong hỗ trợ điều trị ung thư, quý khách hàng vui lòng đặt lịch trên website hoặc liên hệ HOTLINE 0936 246 199.
Để đặt lịch khám tại viện, quý khách vui lòng liên hệ HOTLINE hoặc đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
–
[1] Nguyen et al. (2022). Evaluating the Safety and Quality of Life of Colorectal Cancer Patients Treated by Autologous Immune Enhancement Therapy (AIET) in Vinmec International Hospitals. Int J Mol Sci. 2022 Sep 26;23(19):11362. doi: 10.3390/ijms231911362. PMID: 36232666; PMCID: PMC9569750.
[2] Liem et al. (2019). Phase I Clinical Trial Using Autologous Ex Vivo Expanded NK Cells and Cytotoxic T Lymphocytes for Cancer Treatment in Vietnam. International Journal of Molecular Sciences, 20(13), 3166. https://doi.org/10.3390/ijms20133166
